تبار شناسی مخالفان روحانی / مخالفان دولت هم شکل نیستند

مصطفی شوقی: این را جوانی می گفت که به استقبال رییس جمهور به پاویون دولت در فرودگاه مهرآباد رفته بود؛ در حلقه ای مخالفان و موافقان رییس جمهور حسن روحانی که از سخن گفتن او با باراک اوباما رییس جمهور آمریکا به صورت تلفنی جمع شده بودند. استقبالی که دو روی متفاوت از هم داشت؛ یکی گل به دست بود و دیگری کفش به دست...
ماجرای موافقان و منتقدان حسن روحانی را باید از این زوایه دید، اینکه چه کسانی به صورت ساختاری منتقد او هستند و حتی در انتقاد از او ،کار را از تندزبانی به رفتارهای غیرمتعارف می کشانند. آیا منتقدان «شیخ حسن روحانی»که موافقانش این شیخوخیت را برای تغییر مسیر بزرگ از دوران احمدی نژاد برجسته می دانند، یک جور فکر می کنند و در شیوه انتقاد از رییس جمهور یازدهم چگونه عمل می کنند.
مشخص بود که انتخابات 24 خرداد یک پیام ویژه برای گروه های سیاسی می آورد. آن اینکه گروه های سیاسی همسو با گرایش های مختلف زمانی می توانند موفق باشند که در مسابقه دو امدادی انتخابات بتوانند با یکدیگر به خوبی پیوند زنند و به قول دونده ها با هم در یک بزنگاه تاثیرگذار «دست بدهند». در میان نامزدهای اصولگرا که در ائتلاف سه نفره متجلی شده بودند این مسئله هیچ گاه به نتیجه نرسید و هر کدام از اینها به صورت انفرادی راه را پیمودند تا اینکه خسته و بی رمق، حتی نتوانستند به خط پایان برسند. در سوی دیگر اما نامزدی سعید جلیلی از طرف گروهی از طرفداران احمدی نژاد مورد حمایت قرارمی گرفت که گرچه بی رمق در انتخابات ظاهر شد اما رای گفتمانی را به همراه خود داشت که دیگر نامزدهای انتخابات جزء حسن روحانی فاقد آن بودند و یا اینکه نتوانستند آن را بسط دهند. پیروزی حسن روحانی با رای کمی بیشتر از 50 درصد فارغ از نگاه عمومی به نامزدها، تغییر رویکردهای جامعه از دوران گذشته به سوی آینده بود؛حسن روحانی با شعارهایش این رویکرد عمومی را می بایست پیش ببرد.
مخالفان رسمی و مسئول
اما از آنجا که سیاست عرصه عملگرایی است؛ خیلی زود کابینه روحانی با گروه رقیب در مجلس رودروی هم شدند. این مسئله در زمان رای اعتماد بیشترین نمود سیاسی خود را یافت به صورتی که دو وزیر روحانی در وزارت صنایع و نفت گرچه توانستند رای اعتماد بگیرند اما به دلیل حساسیت های نمایندگان مجلس برخورد از نوع نزدیک میان این دو هنوز هم ادامه دارد. این مسئله را می توان در بسیاری از وزارتخانه از وزارت خارجه تا فرهنگ ارزیابی کرد.
در این میان اما این پرسش مطرح می شود که آیا مجلس به صورت یکدست با کابینه روحانی برخورده کرده است؟جدا از علایق و سلایق منطقه ای نمایندگان مجلس به نظر می رسد که هسته ای از نمایندگان مجلس به طور اصولی با دولت حسن روحانی مخالفت می ورزند این مسئله در زمان رای اعتماد نمایندگان مجلس رخ نمایان کرد و بعد از آن نیز در کارت زرد هایی که به اصطلاح به وزرای کابینه داده شد به صورت یک رویه در آمد تا جایی که آنقدر این کارت زرد از جیب نمایندگان مجلس بیرون آمد که دکتر طیب نیا به گفته علی لاریجانی در زمانی که آرای مثبتش در مجلس خوانده شد و به عنوان بیشترین وزیر با رای بالا در طول تاریخ مجلس نام برده شد، کارت زرد عجیبی از نمایندگان مجلس گرفت.
مخالفین به شدت سیاسی
چه کسی میاندار کشاندن وزرا به صحن علنی و مخالف خوانی با آنهاست؟ به نظر می رسد که هسته مرکزی مخالفان مجلسی روحانی طیف نمایندگان موسوم به پایداری هستند. گروه پایداری که گفته می شود در مجلس چیزی حدود 30 نماینده رسمی - جدا از سمپات ها و همراهان- دارد در بسیاری از موضوعات از جمله مسائل فرهنگی با کارت زرد به وزیر فرهنگ و ارشاد،ماجراهای ظریف و نمایندگان مجلس و وزارت صنایع ردپایی در مخالف خوانی با دولت دارند. و اتفاقا جنس برخی از این انتقادات نه از جنس حرفه ای بلکه هنوز ادامه انتخابات 24 خرداد را می توان در آن دید؛چه از نظر آنها دولت روحانی در امتداد دولت هاشمی رفسنجانی در اقتصاد لیبرال و در سیاست سازشکار است. از نگاه نمایندگان پایداری، دولت روحانی به جای پرداختن به موضوعات داخلی،موضوعات داخلی را به زلف توافق با غرب در مسائل هسته ای و منطقه ای گره است. جبهه پایداری که خود را نه احمدی نژادی های دولت نهم و دهم و نه اصولگر می نامند،به دنبال تبدیل شدن به خط سوم سیاست ایران هستند اما تحقق این امر تا حدی می تواند واقعی باشد را می توان در انتقاداتی که از دولت روحانی می نماید،جستجو کرد تا جایی که پایداری که هنوز میزان توان آنها در مجلس مورد ارزیابی دقیق قرار نگرفته است،سعی در اپوزیسیون شدن در برابر دولت روحانی هستند،اقلیت سازی که شاید بالاتر از توان آنهاست اما در پروپاگاندی رسانه هایی که در اختیار دارند و یا نقد جدی که رسانه های حامی دولت روحانی در جناح اصلاح طلب و یا رسانه های جریان های اصولگرا صدای آنها را بسیار بالا برده است. اوج این مسئله را می توان در نطق های پیش از دستور نمایندگان مجلس در انتقاد از شیوه دولت در توافق نامه هسته ای ژنو دید. یکی از نمایندگان پایداری که روزی وزیر فرهنگ را به مجلس کشانده بود و از سیاست های فرهنگی او به شدت انتقاد می کرد در نطق پیش از دستور 30دی ماه، روز اجرایی شدن توافق هسته ای را روز عزا دانست. از سوی دیگر رسانه های جریانی این گروه مثل روزنامه وطن امروز که متعلق به مهرداد بذرپاش نماینده جوان مجلس و از نزدیکان احمدی نژاد در دولت نهم با همین رویکرد به انتقاد از دولت در مسئله هسته ای پرداختند.
گرچه جبهه پایداری با نمایندگان مجلس اش و رسانه هایی که در اختیار دارد خود را مهمترین گروه مخالف حسن روحانی در مجلس عنوان می کند اما باید این مسئله را در سکوت توام با نظارت برخی از چهره های تاثیرگذار جریان های دیگر اصولگرا ارزیابی کرد که جبهه پایداری بیشتری سود را در ترسیم مرزبندی با دولت حسن روحانی می برد.
مخالفین انتخاب ها
در سوی دیگر دولت روحانی را نیز نباید به عنوان یک دولت منسجم با یک گرایش و سلیقه خاص سیاسی نگریست چه آنکه دولت او بیش از هر زمانی در دایره تعریف «دولت وحدت »می گنجد. چه آنکه روحانی با شعار میانه روی و اعتدال در واقع تمامی گروه های سیاسی میانه رو و معتدل را در درون خود جا داده است؛هستند وزرایی که حتی در ستاد انتخاباتی روحانی حضور نداشتند اما در دولت او به صندلی وزارت های مهم نیز رسیده اند. یا اینکه مدیران میانی او نیز طیف های مختلف را شامل می شود و اگر اصلاح طلبان در اکثریتند اما نه اصلاح طلبانی که در وقایع سال 88 سابقه زندان دارند. در اینجاست که به نظر می رسد روحانی در انتخاب های خود نیز این مرز میان اعتدال و تندروی را امتداد داده است،پس به این دلیل است که منتقدان دولت او جدا از طیف پایداری که گروه مخالف او را با نشان و پرچم مشخص تشکیل داده اند،عمدتا افرادی هستند که به صورت موردی از برخی انتخاب های دولتش گلایه می کنند. مثل احمدتوکلی نماینده تهران که با مخالفت با وزارت زنگه در وزارت نفت در دوران رای اعتماد و یا امروز با انتقاد شدید از آنچه رانت وزارت صنایع دولت روحانی می نامند،در خصوص مسائل کلی تری مثل سیاست خارجی و حتی برخی امور داخلی سکوت پیشه کرده است.
در این میانه، دولت روحانی نسبت به دوران انتخابات از وضعیت بهتری در افکار عمومی برخوردار است اما به نظر می رسد که در شرایطی که کار برای او بیش از هر دولتی با تمام سختی هایش ، بروفق مراد است فعلا در روبروی خود مخالفان اندک بالفعل شده و مخالفان فعلا سکوت کرده - در جناح اصولگرا - را پیش رو دارد . گرچه مخالفان رسانه ای روحانی متکثر هستند و رگه های آنها را می توان در میان برخی رقبای انتخاباتی جست اما حامیان او نیز متعدد می باشند و بعضا با شیوه ای که رویکرد دولت روحانی هم نباشد، منتقدان روحانی را می کوبند. اینجاست که می تواند منتقدان و مخالفان دولت روحانی را که بازشدن این فضا را نتیجه دولت روحانی می پندارند در کنار هم بسیج نماید. البته که دولت بی مخالف هم،دولت یکنواختی خواهد بود حتی اگر منتقدانی کوچک و پر سرو صدا داشته باشد...

/2727