روسیه و هراس از تشدید ناآرامی ها در اوکراین

به گزارش ایرنا، مقام های روس که هنوز خاطره تلخ انقلاب نارنجی 2004 اوکراین را به عنوان حلقه نخست مداخله سیاسی غرب در امور داخلی جمهوری های شوروی سابق به عنوان حیاط خلوت تاریخی مسکو از یاد نبرده اند، با نگرانی و حساسیت پیشرفت امور در بحران اوکراین را رصد می کنند.

روس ها که به اوکراین به عنوان ملتی با دین و زبان مشترک با خود می نگرند، به شدت با هر گونه تلاش مداخله جویانه غرب به سردمداری آمریکا برای وارد کردن کی یف در جرگه کشورهای عضو اتحادیه اروپا مخالفند و از تمامی توانمندی های سیاسی و اقتصادی خود برای تحقق نیافتن این هدف می کوشند.

در راستای همین نگاه بود که پوتین در دیدار اواخر سال گذشته یانکوویچ رییس جمهوری اوکراین با وی با اعطای وام 15 میلیارد دلاری و نیز کاهش قیمت گاز صادراتی به این کشور از 467 دلار به 267 دلار به ازای هر یک هزار مترمکعب موافقت کرد، اقدامی که از سوی منتقدان دولت اوکراین به عنوان پاداش مسکو به کی یف در قبال خودداری از امضای موافقت نامه تجاری با اتحادیه اروپا تعبیر شد.

در شرایطی که مقام های ارشد روس با اعطای امتیازات گسترده در حوزه تامین منابع مالی و نیز صدور انرژی ارزان به اوکراین فکر می کردند توانسته اند معترضان غربگرای مخالف ویکتور یانکوویچ رییس جمهوری روسوفیل اوکراین و دولت این کشور به نخست وزیری نیکلای آزاروف را خلع سلاح کنند، از سرگیری درگیری های خشونت بار معترضان با پلیس در میدان ˈاستقلالˈ کی یف از یکشنبه هفته قبل نشان داد که توقف تظاهرات مخالفان آتش زیر خاکستر بوده است.

سرایت روانی دور جدید ناآرامی های اوکراین از یک تجمع آرام 80 هزار نفری که انتظار می رفت در راستای اعلام برنامه قبلی مخالفان مبنی بر برگزاری تظاهرات در روزهای یکشنبه و در آرامش صورت گیرد، چنان سریع بود که مقام های دولتی این کشور نیز غافلگیر شدند.

روس ها نیز که ابتدا تصور می کردند موج جدید ناآرامی ها به زودی با کنترل دولت بر اوضاع فروکش کند، با مشاهده تشدید درگیری های خشونت بار میان معترضان افراطی و نیروهای امنیتی و پلیس و گسترش دامنه تظاهرات مخالفان به مناطق دیگر به ویژه غرب دریافتند که نمی توانند به آسانی از کنار این رویدادها بگذرند و منافع خود را در اوکراین 48 میلیون نفری در خطر دیدند.

حساسیت مسکو به تحولات جاری اوکراین به ویژه زمانی تشدید شد که جان کری وزیر امور خارجه آمریکا در تداوم سیاست های مداخله جویانه و زیاده طلبانه واشنگتن از اعمال تحریم های یکجانبه علیه کی یف در صورت استفاده از زور علیه معترضان مخالف خبر داد و به تبع آن برخی از سران اعضای اتحادیه اروپا نیز به طور ضمنی دولت اوکراین را تهدید کردند.

برآیند این وضعیت که با حضور دو سناتور آمریکایی و نیز رییس جمهوری پیشین گرجستان و نخست وزیر سابق لهستان در میان معترضان مخالف در میدان ˈاستقلالˈ کی یف ماهیتی خطرناک و مداخله جویانه یافته بود، دغدغه بیشتر تصمیم سازان کرملین از وجود حرکات خزنده برای تکرار انقلاب رنگی 2004 در متحد نزدیک و تاریخی شان را منجر شد.

پارلمان روسیه (دوما) در واکنش به رخدادهای اوکراین و مداخله غرب در آن در قالب هجمه رسانه ای سنگین علیه دولت این کشور و حمایت بی چون و چرا از اقدامات خشونت بار مخالفان، بیانیه ای تصویب کرد که 388 نماینده از 450 نماینده دوما به آن رای دادند.

در بیانیه دومای روسیه که به پیشنهاد سرگئی ناریشکین سخنگوی این ساختار قانونگذار و از چهره های سیاسی نزدیک به پوتین تصویب شد، به طور آشکار از سیاستمداران غربی درخواست شد که در امور داخلی اوکراین دخالت نکنند و ˈمساعدت به ادامه تشدید درگیری را متوقف کنندˈ.

در بیانیه دومای روسیه آمده است: اوضاع کشور بی ثبات شده است. افرادی زیادی از هر دو طرف (معترضان و نیروهای پلیس) آسیب دیده اند. مایه تأسف است که همه این اقدامات از طرف نمایندگان مخالفان دولت که با وقاحت خود را طرفدار دموکراسی می نامند، تحریک و بکار گرفته می شود.

تیمچنکو معاون فراکسیون حزب حاکم ˈروسیه واحدˈ در دوما با بیان اینکه تصویب و صدور این بیانیه علاقمندی روسیه به متوقف شدن اغتشاشات در کشور همسایه را نشان می دهد، اظهار داشت: در مورد اغتشاش ها باید به آنها مطابق با قانون پاسخ قطعی و فوری داده شود. هر گونه اغماض در این زمینه تنها به نفع سازمان دهندگان این گونه اقدامات تحریک آمیز تمام می شود. هر نوع دخالت خارجی در امور اوکراین به طور مطلق غیرمجاز است.

ادامه ناآرامی های اوکراین و اقدام معترضان افراط گرا در اشغال ساختمان سه وزارتخانه در کی یف پایتخت و نیز مقر سه استانداری در مناطق دیگر این کشور باعث شد که روس ها از منسجم و سازماندهی شده بودن درگیری میان معترضان با نیروهای پلیس و امنیتی سخن بگویند و نسبت به هر گونه مداخله غرب در امور داخلی کشور همسایه و دروازه ورودشان به اروپا هشدار دهند.

از سوی دیگر پیدا شدن جسد گلوله خورده چند نفر در کی یف در مدت برگزاری تظاهرات معترضان و بکارگیری گاز اشک آور، کوکتل مولوتف و سپر توسط آنان در درگیری با نیروهای پلیس و نیز خودداری کلیچکو رهبر حزب مخالف ˈاودارˈ و ˈیاتسنیوک ˈ رهبر حزب مخالف ˈباتکیوشیناˈ از پذیرش پیشنهاد تصدی مقام نخست وزیری و معاونت نخست وزیری از سوی یانکوویچ رییس جمهوری اوکراین، روسها را هر چه بیشتر متوجه این واقعیت کرد که مخالفان خواستار براندازی حکومت این کشور تحت پوشش برگزاری انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری می باشند.

با این رویکرد بود که گنادی زیوگانوف رهبر حزب کمونیست روسیه که حزب تحت رهبریش نزدیک به 100 کرسی در دوما دارد، وقایع جاری در اوکراین را ˈانقلاب رنگی کلاسیک همراه با اقدامات وحشیانهˈ نامید.

به نظر رهبر حزب کمونیست روسیه، در اوکراین نیرویی سیاسی شکل گرفته که قصد دارد حکومت قانونی کشور را سرنگون کند. در ضمن وی اعلام کرد اطمینان دارد کشورهای ثالث سعی دارند در امور داخلی اوکراین دخالت کنند که به هیچ وجه مجاز نیست.

زیوگانوف در باب مخالفت قاطع با هر گونه مداخله خارجی در امور داخلی اوکراین با محوریت غرب تا آنجا پیش رفت که پیشنهاد داد این مساله از سوی روسیه به عنوان یکی از پنج عضو دایمی شورای امنیت سازمان ملل در این نهاد بین المللی مطرح شود.

وی با بیان اینکه ˈمعتقدیم باید در وهله اول بر مجاز نبودن دخالت در امور داخلی کشورها اصرار کنیمˈ، اضافه کرد: دخالت خارجی در امور داخلی اوکراین ˈباعث تحقیر هر اوکراینی و هر روس می شود. امروز یک سوم ساکنان اوکراین روس هستندˈ.

البته در این میان اتحادیه اروپا نیز با استناد به اظهارات معترضان مخالف دولت اوکراین، روسیه را به اتهام تحت فشار گذاشتن کی یف برای خودداری از امضای موافقت نامه تجاری با بروکسل، عامل بروز ناآرامی های اخیر در این کشور می داند.

تلاش برای انتشار این باور از طریق پوشش خبری اعتراضات خشونت بار مخالفان دولت اوکراین در رسانه های جریان سلطه تا جایی پیش رفت که برخی رسانه های خبری اوکراین در روزهای اخیر از اعزام نیروهای ویژه پلیس ضدشورش روسیه برای سرکوب کردن معترضان در کی یف خبر دادند، خبری که با انتشار بیانیه ای با قاطعیت از سوی سفارت روسیه در اوکراین تکذیب شد و در آن از وسایل ارتباطی اوکراین خواسته شد با مسوولیت پذیری در قبال حوادث این کشور از انتشار این گونه اخبار دروغ و تحریک آمیز بپرهیزند.

این وضعیت واکنش شدید دستگاه دیپلماسی روسیه را به دنبال داشت و سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه این کشور اعلام کرد: اطمینان داریم مشکلات داخلی هر کشور و از جمله اوکراین باید از راه گفتگو در محیط مشروع و بدون دخالت از خارج باید حل شود. من نمی دانم چه کسی در اتحادیه اروپا و به چه علتی در رابطه با وقایع اوکراین از ما می رنجد ولی ما ترجیح می دادیم همکاران اروپایی چنین رفتار ناهنجاری نداشته باشند.

لاوروف اضافه کرد: برخی از آنها در رابطه با وقایع اوکراین رفتار ناهنجاری داشتند. وقتی اعضای چند دولت اروپایی بدون هر نوع دعوت به محل تظاهرات در کی یف رفته و در تظاهرات ضد دولتی در کشوری شرکت کردند که با آن روابط دیپلماتیک دارند، این به سادگی بی نزاکتی است. حالا هم اغتشاش و حمله به پلیس و آتش سوزی ها شروع شده است. من نمی دانم چه بگویم، اگر چنین اموری در کشورهای اتحادیه اروپا رخ دهد هیچ کسی ضرورت اتخاذ اقدامات قاطع برای متوقف کردن خشونت و ناآرامی را زیر سووال نمی برد.

در نهایت می توان گفت که وخامت اوضاع در اوکراین در قالب صوری تظاهرات ضددولتی و با پشت پرده حمایت یکپارچه غرب از مخالفان دولت اوکراین به عنوان اقدامی متقابل و انتقامجویانه در قبال اتحاد سیاسی-معنوی یانکوویچ و پوتین برای جلوگیری از امضای موافقتنامه تجاری کی یف با اتحادیه اروپا، نگرانی تصمیم سازان روس را برانگیخته است و آنان با دقت سیر امور در این کشور متحد خود را رصد می کنند.

اروپام/ 518** 1337