«برنامه اقدام مشترک» به سمت اجرایی شدن

سید صادق روحانی: توافقنامه ژنو میان ایران و 6 قدرت جهانی که در 24 نوامبر سال گذشته(2013) منعقد شده است با مذاکرات هفته گذشته نمایندگان ایران و 1+5 در ژنو به سمت اجرایی شدن می​رود. طبق بیانیه مطبوعاتی ای که اخیرا کاخ سفید منتشر کرده است در ماه‌های آینده بیش از ۴ میلیارد دلار از دارایی‌های بلوکه شده ایران در قسط‌های ۵۵۰ و ۴۵۰ میلیون دلاری در برابر تعهد ایران به مفاد این توافق به تهران منتقل می‌شود. در متن منتشر شده جدید آمده است که ایران متعهد است پس از انتشار گزارش جدید آژانس بین المللی انرژی اتمی که قرار است روز ۲۰ ژانویه (۳۰ دی) اعلام شود و آخرین جزئیات درباره برنامه هسته ای ایران را مورد اشاره قرار خواهد داد، تمامی فعالیت‌های خود در ارتباط با غنی سازی ۲۰ درصدی را متوقف کرده و هم‌زمان عملیات "رقیق سازی" نیمی از ذخیره اورانیوم ۲۰ درصدی خود را آغاز کند تا جایی که این مواد دیگر قابلیت "غنی سازی مجدد" را نداشته باشند.

روز شنبه تعدادی از بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی به ایران آمدند و آنگونه که رضا نجفی نماینده دائم ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی عنوان کرده است حضور بازرسان درباره مسائل فنی است ولی به طور کلی قرار است این بازرسان به سایت‌هایی بروند که قرار است ایران در 20 ژانویه اقداماتی را در آنجا انجام دهد.

همچنین روز شنبه یوکیا آمانو گزارشی را درباره برنامه هسته​ای ایران منتشر کرد. آنگونه که پیش از این نجفی اعلام کرده بود آمانو در این گزارش کارهایی که آژانس انجام می‌دهد، فهرست می‌کند و از اعضای شورای حکام خواسته می‌شود تا اجازه اقدامات را به دبیرخانه بدهد و از این رو نیاز است شورای حکام جلسه‌ای را برگزار کند که این جلسه جمعه آینده (4 بهمن) برگزار می‌شود.

گزارش مدیرکل آژانس درباره نظارت و راستی‌آزمایی درباره فعالیت هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران در ارتباط با برنامه اقدام مشترک توافقنامه ژنو منتشر شده است.یوکیو آمانو در گزارش 4 صفحه‌ای خود با فهرست کردن اقدامات داوطلبانه ایران طبق توافق ژنو، آمانو اعلام کرده است که آژانس در جریان مشورت‌های بین ایران و 1+5 برای اجرای اقدامات اولیه بوده است.

مدیرکل آژانس در خصوص تبعات مالی افزایش فعالیت‌های آژانس به واسطه اجرای توافق ژنو اعلام کرده که برای اجرای 6 ماهه حدود 6 میلیون یورو نیاز است که نیم میلیون آن از طریق جابجایی فعالیت‌ها امکان دارد.وی همچنین از شورای حکام درخواست کرده که اتخاذ اقدامات توسط آژانس در رابطه با برنامه اقدام را تایید کند.

طبق گفته نماینده ایران در آژانس  بازرسان آژانس برای نظارت به توقف غنی‌سازی 20 درصد در سایت فردو و همین طور سایت نطنز به ایران می‌آیند و نظارت بر کاهش غلظت ذخایر 20 درصد غنی شده و نظارت بر اکسید شدن بخش دیگر این ذخایر از دیگر کارهای بازرسان آژانس است.

پیش از این نیز بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران در گفت وگویی اعلام کرده بود که بازرسان آژانس از معدن گچین بندر عباس نیز بازدید خواهند کرد. کمالوندی همچنین درباره نشست شورای حکام با هدف تشریح وظایف آژانس برای نظارت بر اجرای توافق ژنو با تایید برگزاری این نشست از سوی شورای حکام، گفته بود: این نشست 4 بهمن ماه بر اساس درخواست آژانس برگزار می‌شود.

مذاکراتی که پس از امضای برنامه اقدام مشترک انجام گرفته است درباره نحوه اجرایی شدن این توافقنامه است و آنگونه که حمید بعیدی نژاد یکی از اعضای تیم مذاکره کننده اعلام کرده است ، این مذاکرات می رود که روند تحریم ها را معکوس کند. بعیدی نژاد در گفت و گویی که با دیپلماسی ایرانی داشته است با اعلام این مطلب که وقتی مذاکرات از سطح آژانس به شورای امنیت می رود به این معنی است که مذاکرات از سطح فنی خارج شده و فشار سیاسی خواهد داست گفت: باید روند پیگیری پرونده معکوس شود و موضوع مجددا به آژانس برگردد و حالتی عادی پیدا کند. زمانی که شورای امنیت تصمیم بگیرد به روند بررسی های خود در خصوص پرونده هسته ای ایران پایان داده و به زبانی به رسیدگی موضوع  در شورا پایان دهد، موضوع باز هم در چارچوب آژانس بین المللی انرژی هسته ای قرار خواهد گرفت و از منظری فنی و حقوقی به آن پرداخته خواهد شد. این همان حرکت معکوسی است که در جریان مذاکرات ما بر آن اصرار داریم.

به نظر می رسد علیرغم تلاش​های برخی تندروها در تهران و واشنگتن گره​های پرونده هسته​ای ایران به سمت باز شدن می رود. شاید یکی از بهترین تحلیل ها در این باره را جک استراو وزیر امورخارجه پیشین انگلیس که به تازگی به تهران سفر کرده بود ارائه کرده است. وی در مطلبی که در روزنامه ایندیپندنت منتشر شد نوشت: «این دفعه، اگر توافقی نشود، این ایران نخواهد بود که مانند دوره احمدی‌نژاد منزوی می‌ماند، بلکه تحریم‌ها هستند که رو به فرسایش می‌روند. روسیه و چین که کنار می‌کشند. فشار صادرکننده‌های اروپایی هم به خصوص ایتالیایی‌ها و آلمانی‌ها تشدید می‌شود. (هواپیمای لوفتانزایی که با آن از تهران برمی‌گشتیم پر بود از تجار آلمانی.) از همه مهمتر، هیچ تضمینی نسبت به آینده فعالیت‌های هسته‌ای ایران وجود نخواهد داشت. جهان به جای آنکه کمتر خطرناک باشد، خطرناک‌تر خواهد شد و این قطعا مورد علاقه اسرائیل هم نخواهد بود. فکر می‌کنم حتی (آریل) شارون هم این را می‌فهمید. آیا آقای نتانیاهو این را درک خواهد کرد؟

27219