انجمن شعر شهر آغاز به کار کرد/ انتقاد یک تهران‌شناس از بی‌توجهی به منزل پروین اعتصامی

به گزارش خبرنگار مهر، نصر‌الله حدادی، محقق و تهران‌پژوه در آئین آغاز به کار انجمن شعر شهر که دوشنبه شب 23 دیماه با حضور جمعی از شاعران در فرهنگسرای ابن‌سینا برگزار شد در سخنانی با اشاره به زندگی پروین اعتصامی اظهار داشت: پروین مودب‌ترین شاعر تمام تاریخ ادبیات ایران است؛ شما در طول تاریخ ادبیات ما نمی‌توانید یک شاعر پیدا کنید که طعنه و شکوه نداشته باشد، اما جنس پروین چیز دیگری بود.

حدادی افزود: من 40 سال است که در تهران و در موضوع شهرمان در حال کند و کاو و جستجو هستم، اما امشب از شما سئوال دارم که خانه پروین اعتصامی کجاست؟ من دلم به درد می‌آید که بگویم در همین هفته قبل که صد و شصت و دومین سالگرد درگذشت امیر‌کبیر بود هیچ رسانه‌ای یک کلمه درباره او ننوشت، ولی در همین تهران موزه‌ای است متعلق به نبیره حاج‌علی فراش باشی، قاتل امیر‌کبیر که در آن تابلویی از او قرار دارد و روزانه مردم به دیدنش می‌روند و به‌به و چه‌چه می‌کنند. دلم به درد می‌آید وقتی ماجرای مقبره شهدای صدر مشروطیت را می‌بینم.

این تهران‌شناس ادامه داد: خانه پروین اعتصامی در پایین چهار‌راه سرچشمه و در کوچه کمیلی فعلی یا کوچه خزانه سابق واقع شده است و امروز دیگر ویرانه‌ای بیش نیست. قسمتی از آن را گلفروشی‌ کرده‌اند و بخشی را بنگاه املاک و بخشی هم کارگاه مبل‌سازی و بخشی هم به یک شرکت واگذار شده. تنها اتاقی که پروین در آن زیست داشته را خانمی به نام حشمت آداب، سالم نگه داشته است. من گاهی که خودم به این اتاق سرک می‌کشیدم می‌توانستم فضای آرامی را که پروین در آن برای خود ایجاد کرده بود، حس کنم. من هر وقت عصبانی می‌شوم به این اتاق می‌روم و حس آرامشی ناب مرا در بر می‌گیرد.

حدادی افزود: پروین را نباید با کسی مقایسه کرد. او یک دانه است. خیلی‌ها به بیراهه رفتند و او را با فروغ فرخزاد مقایسه کردند، اما پروین را باید تنها با خودش قیاس کرد.

این محقق در ادامه گفت: فردی به نام فضل‌الله گرکانی کتابی‌ نوشته است که در آن سعی کرده شاعری پروین را زیر سئوال ببرد. او در سال 1315 پروین را دیده و بعدها در کتابش سعی کرده ثابت کند که او شاعر نبوده و همه اشعارش را دهخدا سروده است؛ این کتاب اما سراسر تامات است. پروین زمانی شعر گفت که خلیی‌ها باور نداشتند او بتواند شاعر باشد، اما در سال 1314 ملک‌الشعرای بهار به دیوان او مقدمه می‌نویسد و او را تایید می‌کند.

حدادی افزود: پروین از سوی پدر تعلیم زبان‌های عربی و انگلیسی را می‌بیند و در مدرسه آمریکایی‌های تهران مشغول به تدریس می‌شود و از همان موقع است که درباره او انواع افسانه‌سرایی‌ها آغاز می‌شود؛ چه زمانی که سید‌ضیاء الدین طباطبایی به دلیل مخالفت با بهار، او و شعرش را به هیچ می‌گیرد و چه بعد از شهریور 20.

این محقق افزود: عده‌ای در مقام دفاع از پروین گفته‌اند که او زنده‌ نماند تا بتواند نیما و شعر او را درک کند. من مطلقاً به شعر نیمایی و سپید علاقه‌ای ندارم، اما به علاقه‌مندان به آن احترام می‌گذارم. ولی سوالم این است که پروین چرا باید نیما را درک می‌کرد؟ مگر از حافظ و سعدی و مولانا ما در ادبیات فارسی اینگونه دفاع می‌کنیم؟ جالب اینکه مخالفان شعر او نیز همه نگاه چپ دارند و عمدتا بعد از انقلاب به بیراهه رفتند.

حدادی با تاکید بر اینکه خانواده پروین اعتصامی همواره سعی کرده به دلیل ارتکاب خطایی که در ازدواج وی با ابوالفضل آرتا مرتکب شده بر این مساله سرپوش بگذارد، گفت: امروز از پروین اعتصامی دیوان‌های زیادی به کوشش چاپ می‌شود، اما هیچ کدام از اینها مانند تصحیح ابوالفتح اعتصامی نشده است. امروز زیاد می‌بینم که شعر او را قطعه قطعه کرده و به اشکال مختلف چاپ می‌کنند و تنها برایم این سوال باقی می‌ماند که چرا هنوز باید او را اینقدر مظلوم ببینیم.