شاهد اعدام مرد شماره ۲ کره شمالی کیست؟

برخی رسانه‌های جهان خبر دادند که جانگ سونگ تائک شوهر عمه رهبر کره شمالی و ۵ تن از همدستانش با بدن برهنه به قفس ۱۲۰ سگ گرسنه انداخته شده و در حضور ۳۰۰ نفر از مسئولان رسمی آن کشور تکه پاره شده و خورده شده‌اند و مراسم رسمی میهمانی سگ‌ها یا‌‌ همان خورده شدن توسط سگ حدود یک ساعت به طول انجامیده است.

اعتبار منبع در شرایطی که آزادی اطلاع رسانی وجود ندارد و اخبار منتشر شده از کرۀ شمالی بسیار سخت به دست خبرنگار می‌رسد کار سخت‌تر و زمان بری است. اما آیا انگارۀ منفی و شرایط بد اطلاع‌رسانی توجیه مناسبی است برای آنکه خبرنگار هم مثل دیگران با توجه به آن انگاره هر خبری را شنید منتشر کند؟

آنچه در ادامه می‌خوانید دلایل «ماکس فیشر» روزنامه نگار روزنامۀ واشنگتن پست در رد این خبر و ارزیابی منابع این خبر است:

نه! شاید کیم جونگ اون شوهر عمه‌اش را خوراک ۱۲۰ سگ گرسنه نکرده است!

اگر سری به اینترنت زده باشید قطعاً خبری را دیده‌اید که ادعا می‌کند رهبر کره شمالی در ماه اخیر کیم جونگ اون شوهر عمهٔ خود را به صورت برهنه طعمهٔ سگ‌ها کرده و این گونه وی را اعدام کرده است.

در ابتدا در ۱۲ دسامبر از طریق روزنامه هنگ کنگی «وِن وِی پو» این خبر گزارش شد و سپس روزنامه‌ای در سنگاپور دست به انتشار آن زد. این خبر در روزهای گذشته و در گوشه و کنار تبدیل به سوژه‌ای برای رسانه‌های ایالات متحده شده است. مشکل اینجاست که احتمالاً این خبر صحت ندارد.

از این قبیل اتفاقات جنون آمیز در کره شمالی جایی که حکومت برای اجرای مجازات‌های سیاسی به شیوه قرون وسطایی معروف شده است، رخ می‌دهد اما به پنج دلیل عمده این خبر قابل باور و پذیرفتنی نیست.

در ابتدا و در درجۀ نخست؛ اجازه دهید منبع خبر را در نظر بگیریم. این خبر در روزنامه هنگ کنگی به نام «وِن وِی پو» به چاپ رسیده است که به طرز عجیبی این ادعا را بدون ذکر منبع مطرح کرده است. مطبوعات هنگ کنگ به انتشار اخبار تابلوئیدی، مهیج و احساسی مشهور هستند که همیشه درست به نظر نمی‌رسند، اما حتی با استانداردهای هنگ کنگ، روزنامۀ «وِن وِی پو» مجرای قابل اعتمادی به شمار نمی‌آید. پژوهشی اخیراً نشان می‌دهد که در میان ۲۱روزنامه هنگ کنگی این روزنامه جایگاه نوزدهم را به خود اختصاص داده است.

دوم؛ با در نظر گرفتن این واقعیت که بقیۀ رسانه‌های چین قریب به یک ماه این خبر را پوشش نداده‌اند. برخی ناظران این خبر را موثق می‌دانند از آنجایی که «وِن وِی پو» با حکومت چین در پکن همراه است؛ اگر بنا باشد کسی بداند که دقیقا چه اتفاقی در پیونگیانگ افتاده است کسی جز حکومت چین نیست. درست؟ اما ون وی پو نیز به اندازه مجاری رسمی مثل «شین هوا» و People's Daily به قدرت مرکزی چین نزدیک نیست. چین ترسی از بیان رنجش اخیرش از کره‌شمالی ندارد. اما واقعیت این است که ون وی پو ی کوچک در گفتن چنین چیزی به ما تنهاست!

سوم؛ رسانه‌های کره جنوبی نیز این خبر را منتشر نکرده‌اند. «چاد اوکارول» تنظیم کنندۀ اخبار در سایت خبری NKN در ایمیلی به من گفت «این خبر به ندرت در رسانه‌های کرۀ جنوبی منتشر شده است که این دلیلی بر ظن و بدگمانی نسبت به این خبر است.» دلیل دیگری برای مشکوک بودن به این خبر هست. او می‌گوید: این واقعیت است که کرۀ جنوبی منبع بهتر و قابل اطمینان تری به شمار می‌آید و همین طعمه قرار نگرفتن جانگ را توسط سگ‌ها بیشتر تأیید می‌کند.

چهارم؛ به بحث مرور زمان باز می‌گردد: این خبر حول و حوش یک ماه وجود داشته است و هیج جایی در نزدیکی (در محدودهٔ آسیا) آن را تأیید نکرده است. این واقعیت که چرخه‌های رسانه‌ای بسیاری در آسیا به تصدیق و تأیید این خبر نپرداختند به خوبی گویای نامعتبر بودن این خبر است.

پنجم؛ خبر اصلی از آنچه که اتفاق افتاده است بسیار بیشتر باور کردنی است - منابع بسیار معتبر دائماً بیان کرده‌اند که جانگ با جوخۀ آتش اعدام شده است. آز آنجایی که خود او هم گفته بود که با اسلحه‌های ضد هوایی کشته می‌شود، تیرباران او با آنچه ما از کره شمالی می‌دانیم بسیار سازگار‌تر است. او در یک دادگاه نظامی محاکمه شد بنابراین منطقی به نظر می‌رسد که با جوخۀ آتش مجازات شود.

ششم؛ همانطور که طنز نویس (کارل شارو) می‌گوید مدرکی دال بر اینکه شوهر عمۀ «کیم جونگ اون» طعمۀ ۱۲۰ سگ گرسنه شده باشد وجود ندارد. چون واقعاً چه کسی در لحظۀ این چنینی فرصت داشته است که سگ‌ها را بشمارد! بله، این دلیل واقعی برای باور نکردن این خبر نیست.

اما همه این موارد سؤالی از خود به جای می‌گذارند؟ اینکه چرا بسیاری از افراد و بسیاری از رسانه‌های ایالات متحده هنوز خواهان این هستند که این خبر ناپسند و غیر قابل باور را موثق جلوه بدهند؟

به نظر می‌رسد این مشکل مشخصاً مربوط به اخبار منتشره از کره شمالی باشد. هر خبری که از آنجا به گوش می‌رسد به طرز وسیعی معتبر است و مهم نیست منبع خبر چه قدر عجیب غریب و سطحی باشد. کشور دیگری وجود ندارد که بتواند چنین میزان بالایی از زودباوری را برای ما به همراه داشته باشد.

 «آیزاک استون فیش» دوستی که برای سال‌ها به پوشش خبری اخبار کره شمالی می‌پرداخت و از آنجا بازدید کرده بود، به شوخی به من گفت یک روزنامه نگار آمریکایی تقریباً می‌تواند هر آنچه شما در مورد کره شمالی می‌خواهید، بنویسد و مردم دربست آن را بپذیرند. ما از آنچه در داخل آن کشور بویژه در مغز رهبر کشور اتفاق می‌افتد آگاه نیستیم اما چیزی که می‌دانیم اغلب بسیار خیالی‌تر از آن چیزی است که ممکن به نظر می‌رسد.

اوکارول می‌گوید هیچ چیزی برای دسترسی در پیرامون آن وجود ندارد، من حدس می‌زنم که دبیران خبر احساس می‌کنند انتشار اطلاعاتی که غیر قابل تصدیق و عموماً مبتنی بر احساسات در مورد کره شمالی به دست می‌رسد درست و قانونی به نظر می‌رسد اما مثل همیشه کماکان عقب نشینی می‌کنند: چگونه می‌توانیم چک کنیم؟ کسی که حق ورود به آنجا را ندارد. تصاویر از این کشور به قدری عجیب و غریب و غیرمأنوس هستند و اطلاعات به قدری اندک است که نمی‌تواند مانع از تصویر کنونی ما در وضعیت اسفبار دموکراسی در این کشور شود. ما آماده‌ایم که همه چیز را باور کنیم.

و در ‌‌نهایت اینکه: بعید است اما من آن را غیر محتمل نمی‌دانم. اوکارول کسی که در سایت KNK کار می‌کند (سایتی که مشهور است به پوشش خبری دقیق و میانه رو از کره شمالی) این جمله را تصدیق می‌کند. در حالی که احساس می‌کنیم مبالغه شده است اما چه کسی می‌داند؟ وقتی که کرۀ شمالی فیلمی را پخش می‌کند که در آن حملۀ سگ‌های گرسنه به عکس (پیکره) می‌ونگ باک (رئیس جمهور سابق کره جنوبی را) نشان می‌دهد و البته انتشار چندین کارتون از مرگ وحشت انگیز‌‌ همان رهبر را؟ حداقل از برخی جهات این خبر می‌تواند صحت داشته باشد. فراموش نکنید که کره شمالی‌ها در سال گذشته حتی مسابقاتی را برگزار کردند که در آن نفرت انگیز‌ترین راه برای کشتن فرد خیانتکار (لی می‌ونگ باک) پیدا می‌کردند و جایزه‌اش چه بود؟ برنده می‌توانست حکم مرگ را اجرا کند.

اوکارول از فرصتی که من برای نقد و سرزنش رسانه‌های خبری آمریکایی در اختیارش گذاشته بودم، استفاده نکرد و از من پرسید؟ خبرنگاران باید چه کنند؟ خبری را نادیده بگیرند چون احساس می‌کنند غلط است؟ اما ممکن است کمی بعد درست از آب در آید؟ من نمی‌دانم.