حرکت گام به گام غرب برای بهبود روابط با ایران

زمانی که دکتر ˈحسن روحانیˈ در مهر ماه 1392 در سازمان ملل متحد حضور یافت، در سخنرانی مجمع عمومی بر دو نکته مهم تاکید کرد؛ نخست، تعامل هویتی بر پایه احترام متقابل و دوم تعامل دولت ها جهت حل و فصل مشکلات و معضلات منطقه ای و جهانی.

بر پایه این رویکرد، جمهوری اسلامی ایران بعنوان یک عنصر و بازیگر مهم منطقه ای و بین المللی تلاش کرده تا وظیفه و مسوولیت ذاتی خود را در قبال صلح و امنیت جهانی نشان دهد. در این میان امضای توافقنامه ˈاقدام مشترکˈ با گروه 1+5 جهت حل و فصل موضوع هسته ای از جمله این اقدام ها محسوب می شود.

همچنین رییس جمهوری اسلامی ایران در سخنرانی خود در نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد در پیشنهادی جهان عاری از خشونت را خواستار شد که با پیگیری وزارت امورخارجه این پیشنهاد روز پنجشنبه بیست و هشتم آذر (19 دسامبر2013) با رای مثبت 190 کشور عضو سازمان ملل متحد در مجمع عمومی این سازمان بته عنوان قطعنامه ˈمقابله با افراط گرایی و خشونتˈ مورد تصویب قرار گرفته و گستره جهانی یافت.

جمهوری اسلامی ایران در دولت تدبیر و امید تلاش می کند تا دو نکته مرکزی و مهم را در دیپلماسی خود دنبال کند و آن صلح گرایی و تعامل سازنده با جهان است.

در این چارچوب غرب نیز در پاسخ به دیپلماسی صلح گرا و تعامل سازنده جمهوری اسلامی ایران تلاش کرده از مسیر ˈدیپلماسی پارلمانیˈ وارد گردد؛ دیپلماسی که نماد حضور هویت و ملت در عرصه تعامل های خارجی محسوب می شود.

دیپلماسی پارلمانی یعنی طیف گسترده ای از مطالعات، فعالیت ها، گفت وگوها، رفت و آمدها و مصوبات بین المللی انجام شده توسط پارلمان یک کشور در مجامع بین المللی، به منظور افزایش درک متقابل کشورها و در جهت تعمیق نظارت مجالس بر فعالیت های فرامرزی دولت متبوع و نیز مشارکت در فرایند تصمیم سازی بین المللی در جهت حفظ منافع بشریت .

پس از حضور هیات پارلمانی اروپا در اواخر آذر 1392 و هیات پارلمانی ایتالیا در روزهای گذشته، امروز (سه شنبه هفدهم دی) هیات پارلمانی انگلیس نیز به ریاست ˈجک استراوˈ وارد تهران شد تا غرب نشان دهد که به دنبال بهبود روابط با جمهوری اسلامی ایران است.

در این هیات که برای دیداری سه روزه امروز وارد تهران شد، جک استراو نماینده شهر بلکبرن در مجلس عوام و وزیر امورخارجه پیشین (6-2001) از حزب کارگز، لرد ˈنورمن لامونتˈ عضو مجلس اعیان و وزیر پیشین دارایی (حزب محافظه کار)، ˈجرمی کوربینˈ نماینده شهر لندن در مجلس عوام (حزب کارگر) و ˈگبن والاسˈ نماینده شهر پرستون در مجلس عوام (حزب محافظه کار) حضور دارند.

دفتر جک استراو روز یکشنبه پانزدهم دی در بیانیه ای اعلام کرد که این سفر نشانه ای از پیشرفت در روابط انگلیس و ایران است. وی تاکید کرد که دو طرف تمایل جدی برای بهبود روابط دارند.

جک استراو در مهرماه سال 1382، زمانی که دکتر روحانی ریاست هیات مذاکره کننده هسته ای ایران را برعهده داشت، به عنوان وزیرامورخارجه وقت انگلیس به همراه وزیران خارجه فرانسه و آلمان به تهران آمده بود.

روابط اروپا و ایران اگرچه در دوره های مختلف با نوسان همراه بوده اما نگاه دو طرف به یکدیگر نگاهی همکاری جویانه بوده تا تقابل گرایانه و دو طرف در دوره های مختلف تلاش کرده اند نا اختلاف های خود را به کمترین حد برسانند.

از این منظر در دوره های مختلف آغاز طیف گوناگونی از گفت وگوها از انتقادی گرفته تا سازنده توانست روزنه های تازه ای را برای روابط میان ایران و اروپا باز کند، اما در دوره جدید و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر تعامل سازنده، به نظر می رسد که فضای همکاری های گسترده تری در پیشگاه دو طرف نمایان شده باشد و میزان حضور هیات های اروپایی در قالب دیپلماسی پارلمانی نشان می دهد که کشورهای اروپایی تلاش می کنند از دو منظر تعامل رسمی و غیررسمی، روابط با جمهوری اسلامی ایران را به شکل گام به گام بهبود دهند.

در این زمینه، ˈجرمی کوربینˈ یکی از اعضای هیات پارلمانی انگلیس، ماه گذشته پیش از سفر به تهران، در گفت وگو با ایرنا گفت: ما می توانیم تعامل سازنده و مناسبی در موضوع های مختلف بین المللی، منطقه ای و دوجانبه با ایران داشته باشیم. همچنین، ˈجوزپه دکریستوفاروˈ معاون رییس کمیسیون امور خارجه سنای ایتالیا که به ایران سفر کرده بود، روز یکشنبه گذشته با انتشار بیانیه ای بر لزوم برقراری جو دوستی و همکاری بین ایران و اروپا تاکید کرد.

چنین رویکردی نشان می دهد در دوره تازه، اروپا نیز تلاش دارد تا با ایجاد بستر مناسب برای تعامل با جمهوری اسلامی ایران، فضای گفتمانی و گفتاری را آرام تر و متعادل تر سازد که به نظر می رسد چنین شرایطی می تواند از مسیر دیپلماسی پارلمانی عبور کند.

سرانجام، در جهان امروز با توجه به گستردگی و پیچیدگی های روابط سیاسی نیاز است که کشورها از همه ابزارهای خود برای بیان دیدگاه ها و تامین منافع خود در عرصه های مختلف استفاده کنند.

یکی از این ابزارها یا ارکان، مجالس کشورها است که در این زمینه، می توان از راهکارهایی مانند سفرهای روسای مجلس، رفت و آمدهای دو و چند جانبه و تشکیل گروه های دوستی در مجالس کشورها نام برد.

در این چارچوب، اروپا و جمهوری اسلامی ایران طی ماه های گذشته تلاش کردند تا با عبور از مسیر دیپلماسی پارلمانی گام به گام این چارچوب را اجرایی ساخته و دورنمای روشنی برای بهبود روابط میان دو طرف ایجاد نمایند.

از گروه تحقیق و تفسیر خبر

تحقیق**2040**1358