آسیاتایمز: کابوس جنگ میان قرقیزستان و ازبکستان

این تارنما در تفسیری نوشت: آلمازبیک اتمبایف، رییس جمهوری قرقیزستان، بتازگی از معامله تسلیحاتی یک میلیارد دلاری میان کشورش و جمهوری روسیه خبر داد. این معامله، تجهیزات توپخانه، تانک، موشک های دوش پرتاب ضدهوایی و موارد دیگر را شامل خواهد شد.

آسیاتایمز در ادامه تفسیر خود افزود: ˈرگنومˈ، خبرگزاری وابسته به دستگاه اطلاعاتی روسیه، نیز بطور اتفاقی و همزمان، اظهاراتی را از رییس جمهوری قرقیزستان نقل کرد که در آن، ˈاتمبایفˈ، از احتمال حمله خارجی به کشورش سخن گفته است.

سیاستمداران قرقیزی معتقدند سخنان ˈاتمبایفˈ، اشاره ای به تنش های موجود با ازبکستان در دره فرغانه بوده است. کارشناسان اوضاع کنونی میان مرزهای ازبکستان و قرقیزستان را که در آن هر از گاهی زد و خوردهای گذرا میان مرزبانان دو کشور رخ می دهد، بسیار غیرسازنده ارزیابی می کنند.

در تاشکند (پایتخت ازبکستان)، مقام های دولتی برای هشدار دادن به قرقیزها درباره پیامدهای ساخت سد بر بالادست رودخانه های فرغانه درنگ نمی کنند.

تاشکند از طرح مشترک قرقیزها و روس ها برای کنترل آب های منطقه که برای کشاورزی ازبکستان ضروری است، بسیار ناخرسند است.

رییس جمهوری ازبکستان، دیدگاه های خود را در این باره هنگام دیدار با نورسلطان نظربایف، همتای قزاق خود در سپتامبر 2012 بروشنی بیان کرد.

وی با اشاره ای غیرمستقیم به تنش های کشورش با قرقیزستان و تاجیکستان گفت: منابع آب می تواند در آینده منشا تنش در منطقه ما و در همه قاره ها باشد. من از کشور خاصی نمی خواهم نام ببرم، اما این وضع می تواند تا جایی پیش برود که نه تنها به رویارویی های جدی، بلکه به جنگ منجر شود.

دولت قرقیزستان که با مشکلات مالی بسیار روبرو است، پاسخ مثبت به پیشنهادهای روسیه برای سرمایه گذاری در بخش آب را تنها راه بازگشت ثبات به این کشور می داند. قرقیزها، همچنین قرارداد حضور پایگاه های روسیه در خاک خود را که میزبان نیروهای آمریکایی نیز به شمار می رود، تمدید کرده اند.

معامله تسلیحاتی روسیه و قرقیزستان پس از خروج ازبک ها از پیمان امنیت جمعی روسیه و متحدانش انجام شده است. گفته می شود ازبکستان قصد دارد تا در ازای دریافت سلاح های باقی مانده ناتو از جنگ افغانستان، به واشنگتن نزدیک شود.

اختلاف میان ازبکستان و قرقیزستان به سال 2000 باز می گردد.

در آن سال، ازبک ها در فصل زمستان، صادرات گاز به قرقیزستان را قطع کردند تا به این کشور یادآوری کنند که باید بهای گاز را به موقع پرداخت کند. قرقیزستان نیز برای تلافی، کار ساخت سد ˈتوکتوغولˈ را برای دوبرابر کردن تولید برق، آغاز کرد. این کار، به ویژه به پنبه کاران پایین دست، در دشت فرغانه آسیب زد و زمین هایشان را بی استفاده کرد.

رییس جمهوری ازبکستان نیز به نیروهای مسلح این کشور دستور داد که در مرزهای قرقیزستان دست به رزمایش های زمینی و هوایی بزنند.

از آنجا که رزمایش ها در نزدیکی سد ˈتوکتوغولˈ انجام می شد، رییس جمهوری قرقیزستان در سخنانی معنادار، خطاب به رییس جمهوری ازبکستان هشدار داد که اگر سد توکتوغول منفجر شود، سیلاب آن، فرغانه و دشت زرافشان در ازبکستان را از زمین محو خواهد کرد.

تنش ها میان دو کشور در سال 2010 و زمانی به اوج رسید که زد و خورد میان اقوام ازبک و قرقیز در جنوب قرقیزستان رخ داد.

اکنون با خروج تدریجی ناتو از افغانستان، قرقیزها و ازبک ها دور تازه ای از سیاست تنشزایی میان یکدیگر را آغاز می کنند و در غیاب یک هماهنگ کننده در منطقه، ثبات در فرغانه، بعید به نظر خواهد رسید.

مترجمام**9163**1479