هجوم از سه جناح به توافق ژنو

سید محسن فرجادی: آتش بس ایران و 5+1 که 22 روز پیش در ژنو امضا شد از همان آغاز با خشم مخالفین مواجه شد. انگار قرار نبود بین ایران و مدعیانش توافقی صورت بگیرد که خیلی ها خشمگین شدند. توافق ژنو همچون قرارداد آتش بس تحریم های جدید علیه ایران را متوقف می کرد و تهران نیز برای نشان دادن حسن نیت گشاد دستانه برای رفع سوء ظن ها عمل می کرد تا بهانه ها متوقف شود. این گام بزرگی بود که برای به ثمر رسیدن آن مسئولیت اصلی بر عهده تهران و واشنگتن بود.
حسن روحانی که آمده بود تا فضا را به سوی رفع سوء تفاهم های ساختگی پیش ببرد با همگامی نسبی باراک اوباما مواجه شد. چرا که او نیز می خواهد دور دوم ریاست جمهوری اش را با خاتمه دادن به موضوع هسته ای ایران به پایان ببرد تا به نام ایران در کنار روسای جمهور صاحب نام ینگه دنیا ماندگار شود.
نشانه ای برای نقض آتش بس
مذاکرات کارشناسی هیات‌های ایران و 1+5 که با حضور ناظرانی از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین در حال انجام بود، پنج شنبه شب و در حالی که قرار بود این مذاکرات امروز جمعه نیز ادامه یابد تحت تاثیر اقدام یک جانبه آمریکا در تصویب تحریم‌های جدید علیه ایران متوقف شد. خروج هیات مذاکره کننده ایران از مذاکرات کارشناسی با 1+5 اولین واکنش ایران به اقدام آمریکا در اجرای تحریم‌های جدید بوده است. اقدامی که ناقض توافق ژنو است چرا که بر اساس آن که در بخش مقدمه‌ آن آمده است «3 کشور اروپایی به اضافه آمریکا، روسیه و چین و ایران مسئول نهایی کردن و اجرای قدمهای مورد توافق میان مدت و راه حل جامع با حسن نیت خواهند بود». در بخش دیگری از این توافق آمده است: «در دوره‌ زمانی 6 ماهه که گام اول قرار است به اجرا درآید همه‌ اعضا با حسن نیت در جهت حفظ فضای سازنده در مذاکرات فعالیت خواهند کرد.»
این اقدام همچون پیچی خطرناک در مسیر رسیدن به توافق بلندمدت ایران و غرب است و گذشتن با درایت از آن می تواند تحرکات مخالفین آن را بی نتیجه کند.
مثلث مخالفین
توافق ژنو پس از تایید طرفین مخالفین خود را شناخت؛ همه آنهایی که توقع نداشتند روزهای جدیدی را میان ایران و غرب ببینند. شاید همه آنها دور یک میز جمع نشوند و دشمنان خونی همدیگر باشند اما «منافع مشترک» آنها را به هم‌پیمانانی ناخواسته و ندانسته تبدیل کرده است.
«جمهوری خواهان امریکایی و رژیم اسرائیل» جبهه مشترکی هستند که در 22 روز اخیر تلاش های زیادی را برای متوقف کردن مسیر منطقی رسیدن به «یک توافق جامع و بلندمدت» انجام داده اند. تور اروپایی نتانیاهو به اروپا برای تردید آفرینی در میان کشورهای اروپایی و سخنرانی های ضد ایرانی اش در دو هفته اخیر به اوج رسید. از سوی دیگر بانکدارها و اسلحه فروش های امریکایی هم با تهدید منافعشان به تحرک پرداختند. تحریم پنج شرکت ایرانی از سوی وزارت دارایی اوباما را می توان نتیجه تلاش این جناح دانست. بر اساس این تحریم جدید اشخاص حقیقی و حقوقی در آمریکا اجازه معامله با شرکت‌های تحریم شده را ندارند و نیز بانک‌ها و موسسات مالی غیرآمریکایی که مبادلات عمده با شرکت‌های مورد نظر داشته باشند، مشمول مجازات‌های اقتصادی واشنگتن خواهند شد.
تحریم جدید ایران در حالی اعلام شد که دیوید کوهن، معاون وزیر دارایی در امور تروریسم و اطلاعات مالی و وندی شرمن، معاون سیاسی وزیر امور خارجه و سرپرست هیات آمریکایی در مذاکرات با ایران در جلسه علنی کمیته بانکی سنا حاضر شده بودند تا بر موضع دولت باراک اوباما در مورد خودداری از تشدید تحریم‌ها علیه ایران تاکید کنند.
«همسایگان دوست نما» که در سالهای اخیر از قبال تحریم های ایران به ثروتهای افسانه ای رسیده اند ضلع دوم مخالفان توافق ایران و غرب را تشکیل داده اند. آنها نیز با واجب شمردن سنگسار توافق ایران و غرب تلاش کردند تا با تردید آفرینی میان شرکای اروپایی و امریکایی خود راه را بر گشودن فصل جدیدی میان ایران و غرب مسدود کنند. اشتراک منافع جناح بانکدار و اسلحه فروش امریکا با برخی از همسایگان جنوبی ایران در حاشیه خلیج فارس حلقه ارتباطی این دو ضلع با یکدیگر در مخالفت با توافق ایران و غرب است.
«ضرر کرده‌های داخلی» ضلع سوم مثلث مخالفین توافق ایران و غرب هستند. این گروه ماهیتا با دو ضلع دیگر متفاوت هستند و هیچگونه قرابت و نزدیکی با دو ضلع دیگر ندارند ولی در شعف و خوشحالی که به امید به نتیجه نرسیدن مذاکرات ایران و غرب به دلیل بروز برخی کارشکنی ها وجود آمده است با دو ضلع دیگر مشترک هستند.
در این ضلع آنها که فریز مساله هسته ای در شش سال گذشته در سایه عملکرد آنها زیر سئوال رفته است و حالا به مخالفین جدی این اقدام دیپلماتیک تبدیل شده اند قرار دارند. این گروه از آن واهمه و ترس دارند که در پیشگاه ملت پاسخگو باشند که در 6 سال گذشته چرا نتوانسته اند مذاکرات را به نتیجه برسانند.
توافق ژنو اگر چه یک متن حقوقی دیپلماتیک بود اما موفقیت آن فصل جدیدی از رقابت های سیاسی داخلی را نیز آغاز خواهد کرد. همین موضوع کافی است تا همه اشخاص و گروههایی که حیات سیاسی خود را منوط به شکست خوردن این توافق می دانند در مسیر آن سنگ اندازی کرده و با کژتابی آن مطلوب خود را بجویند.
گروهی داخلی که در سال های اخیر به پشتوانه تحریم ها فرصت های اقتصادی فراوانی را به دست آورده اند بخش دیگری از این ضلع هستند.
البته طیف دیگری در این دسته بندی نیروهای انقلابی و صادقی هستند که با هرگونه مذاکره موافق نبوده و آن را به ضرر آرمان های انقلاب اسلامی می دانند.

/2727