روزهای سرد تاثیر گذارترین هنر دنیا در استان / عکاسی گلستان در مسیر بی راهه

به گزارش خبرنگار مهر، استان گلستان به دلیل وجود مناظر طبیعی فراوان همیشه مقصد بسیاری از عکاسان بوده است و در عین حال همین پتانسیل فراوان طبیعی باعث شده تا این منطقه به نوعی مهد عکاسی کشور و پایتخت عکاسی ایران به شمار رود. حضور عکاسان سرشناس کشوری و بین المللی فراوان از این منطقه خود گواه این مهم است. اما نکته ای که مدت ها جامعه عکاسی را تحت تاثیر خود قرار داده رکود موفقیت های این قشر هنری استان است در حالی که هر روز بر تعدادان عکاسان و دوربین به دستان آن افزوده می شود.
چندی پیش به منظور ایجاد پایگاهی برای ساماندهی این قشر فعال استان و بر اساس یک انتخابات که البته حاشیه هایی را نیز به دنبال داشت انجمنی با نام انجمن عکاسان استان تشکیل شد و این وعده داده شد تا انجمن پیگیری مطالبات عکاسی استان و همچنین ایجاد زمینه های آموزشی عکس را برای علاقه مندان فراهم کند.

اما متاسفانه نه تنها این انجمن نتوانست در عمل به خوبی به این وعده عمل کند بلکه هنوز به صورت رسمی به شکل یک تشکل سازمان یافته تبدیل نشده است. اما انتقاد هایی که اخیرا به جامعه عکاسی از جمله در مراسمات مذهبی شب های قدر و همچنین محرم وارد شد و باعث شد تا حتی کار عکاسان حرفه ای هم تحت شعاع این اعتراضات قرار بگیرد زمینه ای شد تا گفتگویی با چند نفر از چهره هایی سرشناس عکاسی استان داشته باشیم تا دلایل سردرگمی جامعه عکاسی و همچنین وضعیت رو به نزول کیفیت عکاسان را جویا شویم.
به همین دلیل در میزگردی با حضور داود عامری عکاس بین المللی و پیشکوست عکاسی طبیعت، یحیی کریم آبادی رئیس انجمن عکاسان استان گلستان، مهدی تیرانی عکاس طبیعت و رضا وهمی عکاس مستند سازمان جهانی یونسکو و ادیتور عکس مرکز آموزشی سازمان یونسکو به بررسی وضعیت عکاسی استان پرداختیم.

اما سوالی که بعد از انتقادات فراوان به جامعه عکاسی مطرح می شود این است که آیا اصلا وضعیت عکاسی استان نامناسب است و چهره های سرشناس این جامعه این انتقاد را قبول دارند یا خیر.

پیشکسوت عکاسی استان در این باره توضیح می دهد: متولی محکمی برای عکاسی بعنوان هنر که از افراد علاقه مند حمایت کند وجود ندارد، قالب هنرمندان عکاس با هزینه شخصی و اتکا به درآمد خود وارد این عرصه شده اند و اگر حمایتی بوده آنقدر جزئی بوده که دیده نشده است.

داود عامری ادامه می دهد: چون افراد به صورت انفرادی کار می کنند عملا شناخت و ارتباط سازمان یافته ای هم ندارند و اکثرا پراکنده هستند، به دلیل قدمت حضور عکاسان در استان تعداد زیادی عکاس داریم که به جرات می توان گفت در سه دهه گذشته این عکاسان چه در فعالیت های داخل و چه برنامه های خارج از کشور تاثیر گذار بوده اند.

وی می افزاید: عکاسی ما فراز و نشیب های فراوانی داشته و امروز به نسبت چند سال گذشته در حال نزول است و رکود عکاسی بسیار مشخص است که عدم حضور عکاسان منطقه در مسابقات و جشنواره ها خود بیانگر این رکود است.

مهر: به نظر شما دلیل این رکود همان عدم حمایتی است که در ابتدا ذکر کردید؟

عامری در پاسخ به این سوال تصریح می کند: البته باید توجه داشت عدم حمایت در همه مقطع ها بوده اما به نظر می رسد وضعیت اقتصادی جامعه نیز در شرایط حاضر کشور در این زمینه بی تاثیر نبوده و وضعیت درآمدها عکاسی را نیز تحت شعاع قرار داده است.

رئیس انجمن عکاسان استان عوامل دیگری را نیز در رکود عکاسی موثر می داند و بیان می کند: همه چیز در حال پیشرفت است، عکاسی هم دارای فراز و نشیب هایی است و امروز نگاه ها متفاوت شده است. در قدیم یک فرد عادی آنقدر علاقه ای به عکاسی نداشت.

یحیی کریم آبادی خاطرنشان می کند: امروز گوشی ها موبایل علاقه مندی را در بین افراد ایجاد شده و افراد بیشتری با عکاسی آشنا شده اند، این اتفاق را می توان از دو زاویه نگاه کرد، یک این که طرفداران عکاسی زیاد شده اند اما دوم این است که متاسفانه امکاناتی که در اختیار مردم قرار گرفته برای یک کار فراگیر خوب نبوده است یعنی وجود گوشی فقط عکاسی را راحت تر کرده ولی در طرف مقابل علم و دانش به افراد اضافه نشده و این راحتی باعث شده تا افراد هم این نیاز را احساس نکنند و نبود آموزش کیفیت کار را کم کرده و کار بی کیفیت هم رکود به همراه خواهد داشت.

وی اظهار می کند: در گذشته اینطو نبود و هر کس نیاز داشت عکاسی کند باید آموزش های لازم را می دید و متناسب با آموزش هایی که می دید بعد از یک مدت صاحب قدرت در عکاسی می شد ، سپس در مسابقات مختلف شرکت می کرد، اما امروزه این سهل الوصول بودن باعث شد تا سطح عکاسی استان رشدی نکند و در یک سطح عامیانه باقی بماند.

کریم آبادی با انتقاد از برخی ادارات دولتی که متولی بخش فرهنگ هستند بخصوص ادارتی که برای اوقات فراغت کارمندان خود اقدام به برگزاری دوره هایی می کنند که افراد آموزش دهنده دانش این کار را ندارند ادامه می دهد: متاسفانه رسم شده در همین ادارات آبدارچی کارهای عکاسی مربوط به اداره را هم انجام می دهد چرا که مدیران در آن سطح نیستند که از تاثیر عکس و تخصصی بودن آن مطلع باشند.

وی معتقد است برای تولید یک اثر خوب افراد باید آموزش ببینند و با طرح این سوال که آیا ادارات توانایی آن را دارند تا همه افرادی که عکاسی می کنند را آموزش دهند بیان می کند: آموزش یا باید همگانی باشد که از طریق رسانه ملی انجام می گیرد یا باید گروهی باشد که توسط انجمن ها خواهد بود، انجمن عکاسان استان نیز به همین منظور مدت کوتاهی است که شکل گرفته و شروع به کار کرده است.

عکاس مستند استان نیز در این رابطه می گوید: مدت ها است احساس می کنم در عکاسی استان با وجود پتاسنیل های بالای استان چه از نظر توامندی افراد و چه از نظر ابزار که واقعا غنی است ، خلاء وجود دارد، استان نیز پتانسیل فراوانی از نظر موضوع وجود دارد و بیش از 80 درصد موفقیت هایی که کسب کرده ام را در استان عکاسی کرده ام.

مهر:با توجه به اظهارات قبل بر این نکته تاکید شد که عکاسی استان روزگاری خوشی ندارد. ولی دلایل مطرح شده خیلی کلی بود. از نظر شما اگر بخواهیم جزئی تر بررسی کنیم چه دلیلی برای این وضعیت می توان عنوان کرد؟

رضا وهمی بیان می کند: به نظر من مشکل اصلی اول از همه مشخص نبودن تکلیف من عکاس با خودم است. من بعنوان یک عکاس نمی دانم در فضای عکاسی دنبال چه هستم.

وی ادامه می دهد: نکته ای که اشاره شد درست بود یعنی این رویه اشتباه است که هر کسی که دوربین دستش می گیرد خودش را تا حدی مسلط بر کار می داند، تا نیاز به آموزش دیدن در عکاس ایجاد نشود اولین گام برداشته نمی شود. سرعت پیشرفت عکاسی در دنیا زیاد است و باید افراد خود را به روز نگه دارند.

ادیتور عکس مرکز آموزشی سازمان یونسکو مشکل دوم عکاسی را آموزش می داند و تصریح می کند: اگر فرد تصمیم به آموزش گرفت باید به کجا مراجعه کند؟ آیا موسسات موجود اطلاعات به روز دارند که ارائه بدهند؟ موسسات ما مشکل آموزشی دارند. هنوز در فضای آموزش به اجبار تاکید می شود که عکس نباید در فوتوشاپ باز شود، این جمله بیانگر فاصله زیاد آموزش های استان با علم روز دنیا است و این یعنی قدم برداشتن در مسیر اشتباه.

وهمی بیان می کند: من معتقدم اگر تغییری در رویه موجود ایجاد نشود در عکاسی استان گلستان هیچ اتفاقی نخواهد افتاد، چند سال است در استان گلستان نمایشگاه انفرادی عکس ندیده ایم؟

وی اضافه می کند: هنر این نیست که دوربین دست بگیریم و تعداد عکاسان از عزاداران در مراسم های محرم بیشتر باشد، خروجی این عکاسی چیست؟ در مراسم دسته چوبی چندین عکاس حضور داشتند، چند نمایشگاه انفرادی یا گروهی برای این مراسم برگزار شد؟

عکاس جوان گرگانی هم درباره وضعیت عکاسی استان معتقد است که مشکل عکاسان نداشتن هدف است و می گوید: در گذشته استانداردها فرق داشت و امروز با وجود اینترنت و دوربین های پیشرفته، آموزش ها راحت تر شده و افراد می توانند بهتر از قبل از آموزش ها بهره ببرند و شاید این دلیلی باشد که کمتر از کلاس های استقبال می شود زیرا شاهدیم افراد گم نام با استفاده از این آموزش در جشنواره های کشوری یا بین المللی هم مقام می آورند.

عکاسان تکلیف خود را نمی دانند/ کسی برای آموزش احساس نیاز نکرده است

مهدی تیرانی ادامه می دهد: مشکل اینجاست عکاسان هدف ندارند و خط مش مشخصی را برای خود تعیین نکرده اند، یک بار عکاسی مستند می کنند، یک بار عکاسی طبیعت و چند ماه بعد هم در آتلیه مشغول می شوند و نمی توانند تکلیف خود را در عکاسی مشخص کنند.

داود عامری هم با تاکید بر این که موضوع صحبت درباره جنبه هنری عکاسی است بیان می کند: گسترده شدن تعداد عکاسان مشکلی ندارد، اما دلیل عقب ماندن عکاسان ما و این که از یک مرحله ای بیشتر پیشرفت نکرده اند همان عدم نیاز است.

عامری ادامه می دهد: این نکته ضروری است که باید مرجعی باشد تا از افرادی که قصد دارند به صورت حرفه ای کار کنند حمایت کند، از سوی دیگر باید از تشکل های هنری هم حمایت شود.

وی خاطرنشان می کند: در استان ما تنها رشته ای که بیشترین مدال و مقام هنری را کسب کرده عکاسی است، برای همین هم در ایجاد تشکل و هم در حفظ تشکل نیاز به حمایت است، از سوی دیگر برگزاری نمایشگاه ها و تشویق برای حضور در جشنواره و نهایتا برگزاری کارگاه های تخصصی عکاسی، هنرمند عکاس پرورش خواهد داد.

مهر: تا کنون نداشتن هدف و تصمیم به آموزش و بعد از آن نبود آموزشگاه مناسب دلایل رکود عکاسی معرفی شد. اما چه گام هایی برای آموزش برداشته شده است؟

رئیس هیات مدیره انجمن عکاسان استان می گوید: در آموزش تقسیم کار داشتیم و قرار شد وظیفه آموزش به عهده انجمن سینمای جوان باشد، زیرا امکانات دولتی دارند و ردیف های مالی دولتی برای آن ها وجود دارد.

یحیی کریم آبادی عنوان می کند: قرار بر این شد عکاسان آموزش دیده به انجمن عکاسان مراجعه کنند، انجمن سینمای جوان با خروجی کار ندارد و بعد از آن برنامه ریزی برای عکاس آموزش دیده به عهده انجمن عکاسان است. آموزش های انجمن عکاسان به صورت کارگاه عکاسی است، عکاسان در فضای بیرون کار می کنند و عکسهای خود را در انجمن مورد نقد و بررسی قرار می دهند.

نحوه آموزش های عکاسی مشکل دارد

رضا وهمی هم در همین رابطه اظهار می کند: من چراغ خاموش وظیفه خودم را در زمینه آموزش انجام می دهم و به دوستان به صورت خصوصی آموزش می دهم، مشکل اینجاست بعضی احساس می کنند من اگر آموزش بدهم همه چیز به عهده من است و حتی مشکلات را هم من باید حل کنم، آموزش ما مشکل دارد.

این عکاس بین المللی بیان می کند: از طرف دیگر افرادی که در کلاس ها می آیند همه درباره تجهیزات می پرسند و یک صدم افراد سوال فنی عکاسی نمی پرسند، زیاد شدن عکاسان از یک جهت خوب است و از جهات های زیادی بد است.

آسیب تعداد زیاد عکاسان آموزش ندیده بیشتر از فواید آن است

وی ادامه می دهد: برای کسی که کار جدی عکاسی انجام می دهد تعداد زیاد عکاسان یک آسیب است، در مراسم های مذهبی وقتی روحانی برنامه اعتراض می کند و می گوید "عکاسان بس کنید دیگر عکس نگیرید" یک عکاس حرفه ای را هم تحت شعاع خود قرار داده است، آیا من عکاس که به صورت حرفه ای کار را دنبال می کنم باید چوب آموزش ندیدن عکاسان استان را بخورم؟

وهمی خاطر نشان می کند: چرا باید یک مدرس، افراد کارگاه آموزشی خود را در شب های قدر به مراسم ها بیاورد و جلوی یک خانم که شب قدر در حال گریه کردن است ردیف کند و عکاسان هم پشت سر هم جلوی وی فلاش بزنند؟ این مراسم ها زمان آموزش نیست، آموزش برای کلاس است و نکات را باید در کلاس گفت و در فضای عموم. آموزش ها بسیار ضعیف است. و باعث شده نگاه مردم به عکاسان منفی شود.

وی اضافه می کند: اثرات مخرب تعداد زیاد عکاسانی که اکثر آن ها آموزش ندیده اند سایر عکاسان را تحت شعاع قرار داده، اگر تصمیم نگیریم این جمع را هدایت کنیم با مشکل برخواهیم خورد، این وضعیت آشفته باعث می شود مدرسان حرفه ای استان دیگر در استان کار نکنند و از فضای عکاسی استان فاصله بگیرند.

مهر: در حال حاضر انجمن عکاسان با هدف ساماندهی عکاسان و آموزش آنها تشکیل شده است. به نظر شما چه راهکاری برای تاثیر گذاری بیشتر این انجمن و ارائه آموزش های درست وجود دارد؟

عکاس مستند استان تصریح می کند: متاسفانه عکاسان نه مکمل هم هستند و نه در کنار هم، پازل عکاسی باید کنار هم قرار بگیرد تا جامعه عکاسی تاثیر گذار باشد. نیاز بود تاهیات موسسی تشکیل شود و اساس نامه ای نوشته شود. این کار سختی بود ولی انجام شد و حالا دوستانی که متولی عکاسی هستند باید یک یا علی بگویند تا بتوانند به این اساس نامه ای که در حال حاضر هست سر و سامان بدهند.

وهمی اذعان می کند: در اساس نامه باید توان آموزشی ما بررسی شود، در ادامه هم باید نیازهای عکاسی سازماندهی شود و بعد هر گروه هدایت شود به سمت نیاز خود، سپس کم کم رایزنی ها با افراد مختلف انجام شود تا در سطح گرگان اهم فعالیت های عکاسی شناسایی شود، رایزنی هایی هم با اداره ها شکل بگیرد تا عکاسان در فضاهای مختلف با انسجام بیشتری حضور داشته باشند.

وی ادامه می دهد: واگذاری پروژه ها و تقسیم بندی عکاسان باعث می شود جلوی بی نظمی ها گرفته شود. اهم برنامه های عکاسی قابل شناسایی است. با این کار فردی که هنوز نیاز به آموزش دارد مستقیم در فضای عمومی عکاسی نمی کن لذا توانایی آموزشی عکاسی را هم باید در نظر گرفت و در صورت نیاز از نیروهای آموزشی کمکی استفاده کنیم.

ادیتور سابق عکس سازمان یونسکو تصریح می کند: الان انجمن عکاسان کار مهمی را بر دوش دارد، موانعی که به این راهکار ها نمی توان رسید را باید بررسی کند، اما یک مشکل اصلی وجود دارد و آن این است که آموزش بعنوان قلپ تپنده انجمن عکاسان به انجمن سینمای جوان واگذار شده است.

وهمی عنوان می کند: آوزش مستقیم ترین تاثیر را بر عکاس دارد و آموزش خروجی کار عکاسی را تعیین می کند، باید گام های آموزشی درست برداشته شود، اما از طرفی به نظر می رسد انجمن عکاسان بعنوان متولی انسجام لازم را دارد.

مهر: این انتقاد مطرح شده که انجمن عکاسان گلستان انسجام ندارد. نظر رئیس هیات مدیره انجمن در این باره چیست؟

رئیس انجمن عکاسان استان با تایید این موضوع می گوید: در جلسات انجمن اساس نامه بررسی شد، پیشنهادات و انتقادات داده شد و در قالب یک متن آماده به هیات موسس فرستاده شد، بارها و بارها پیگیر شدیم تا افراد درباره اصلاحات اظهار کنند ولی اعضای هیات موسس هنوز جوابی نداده اند.

یحیی کریم آبادی خاطرنشان می کند: اساس نامه انجمن در بیش از 10 جلسه بررسی شده و پیشنهاداتی هم ارائه شده و حتی قوانین دست و پاگیر هم بیان شده ولی خود اعضا از 10 تیرماه که نامه ارسال شده هیچ جوابی نداده اند.

وی بیان می کند: برگزاری کارگاه خارج از انجمن مسئولیت دارد و در صورتی که اتفاق ناگواری بیافتد جواب افراد را چه کسی خواهد داد؟ همه این موارد بررسی شده ولی اعضای هیات موسس حتی برای ثبت شدن انجمن مدارک خود را ارائه نکرده اند.

کریم آبادی ادامه می دهد: هیچ کدام یک از اعضای هیات مدیره انجمن عکاسان نقش فعالی ندارند و مدت ها است به این انجمن مراجعه نکرده اند، بعضی افراد کاندیدا شدند و رای آوردند که حتی توانایی اداره این انجمن را ندارند و من یک نفره در این انجمن کار می کنم.

رضا وهمی نیز در ادامه سخنان کریم آبادی با انتقاد از عملکرد وی در مدیریت تک نفره انجمن خاطرنشان می کند: انتقاد من این است که عکاسان خودشان برای انتخاب درست اقدامی نکرده اند و حضور ندارند، تبعات آن هم پراکندگی جمع های عکاسی است، مسیری که عکاسی گلستان می رود بی راهه است و این هزینه هایی که آقای کریم آبادی برای عکاسی می کند اشتباه است  زیرا همانطور که در ابتدا مطرح شد باید در درجه اول نیاز به آموزش در عکاسان احساس شود و سپس با تشکیل یک انجمن متحد و همچنین هدفمند متقاضیان آموزش را به دور از حاشیه های موجود در جهت ظرفیت هایی شناسایی شده سوق داد.