جنجال بر سر یک اظهار نظر منتسب به ظریف

سید صادق روحانی: از زمانی که محمدجواد ظریف کلیددار یکی از مهمترین وزارتخانه​های دولت، یعنی وزارت امور خارجه شد، تغییرات گسترده​ای را در رویکردها و جهت​ گیری​های این وزارتخانه ایجاد کرد. اگر تا پیش از این وزارت امورخارجه بیشتر به عنوان مسئول امور کنسولی ایرانیان خارج از کشور شناخته می​شد ، امروز بزرگترین گره کور دیپلماسی ایران طی10 سال اخیر، یعنی پرونده هسته​ای به دست او باز شد. حالا طی چند روز گذشته انتقاداتی از سوی مخالفان دولت به عملکرد ظریف و اظهار نظرهای او منتشر شده است.

یک نقل قول جعلی

ماجرا از یک نقل قول در رسانه​های منطقه آغاز شد. نقل قول منتسب به وی در رسانه های عربی درباره جزایر سه گانه مبنی بر اینکه تهران آماده گفت‌وگو درباره یکی از این جزایر یعنی «ابوموسی» است به سرعت در رسانه های داخلی منعکس شد به گونه ای که گویا تغییری در سیاست اصولی ایران در خصوص تمامیت ارضی اش ایجاد شده در حالیکه به نظر نمی رسد اظهار نظر منتسب به ظریف به صورت دقیق و کامل نقل شده باشد چرا که رسانه های داخلی منبعی موهوم برای این گفته ظریف معرفی کرده اند.

این اظهار نظر از سوی خبرنگاران ایرانی پیگیری شد. خبرنگاری از مرضیه افخم، سخنگوی وزارت امور خارجه درباره اظهارات محمدجواد ظریف در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با وزیر خارجه کویت درباره جزایر سه‌گانه ایرانی پرسید و او در جواب گفت: بر اساس نوار ضبط شده موجود، خبرنگاری راجع به جزایر ایرانی سوال کرد که وزیر امور خارجه کشورمان پاسخ داده است: «سوء تفاهم در خصوص ابوموسی از طریق گفت‌وگو قابل حل است.»

این نقل قول شبیه نقل قول​ها مقامات وزارت امورخارجه در پیش از آن است. مثلا در اسفند 89 رامین مهمانپرست سخنگوی وقت وزارت امور خارجه گفته بود: جمهوری اسلامی ایران همواره آمادگی خود را برای گفتگوی دو جانبه و مستقیم درباره سوء تفاهم ایجاد شده در مورد جزیره ابوموسی در خصوص ترتیبات اجرایی یادداشت تفاهم 1971 اعلام کرده است.

همچنین در شهریور 87 حسن قشقاوی سخنگوی وقت وزارت خارجه نیز در خصوص ادعاهای واهی امارات درباره ابوموسی گفته بود: هر گونه سوء تفاهم در مورد ترتیبات اجرایی در جزیره ابوموسی در چارچوب گفتگوی دو جانبه بدون دخالت طرفهای دیگر قابل رفع است.

چند هفته پیش نیز مرضیه افخم سخنگوی کنونی وزارت امور خارجه اعلام کرده است:  ما همواره به کشور دوست و برادر امارات اعلام کرده‌‌ایم که آماده مذاکره دو جانبه برای رفع سوءتفاهم نسبت به ترتیبات اجرایی در مورد جزیره ابوموسی هستیم. این آمادگی را بار دیگر اعلام می‌کنیم، جمهوری اسلامی ایران درباره تمامیت ارضی و حاکمیت بر جزایر سه‌گانه مذاکره نمی‌کند و مذاکره در این خصوص از نظر ما کاملا منتفی است.

نامه 20 نماینده

اما گویا این توضیحات افخم برخی از نمایندگان مجلس را قانع نکرده است. 20 نماینده مجلس ایران این اظهارات ظریف را در کنار برخی از اظهارات دیگر او دستمایه تذکر به رئیس جمهور کردند. آن​ها برابر ماده 192 آئین نامه مجلس خواستار تجدید نظر روحانی در ادامه خدمت محمدجواد ظریف شدند.  در این تذکر آمده است: آقای ظریف وزیر محترم امور خارجه در 110 روز گذشته در موارد مختلفی عزت و اقتدار ایران را با مواضع ناپسند خود نادیده گرفته و باعث جریحه‌دار شدن عزت انقلاب اسلامی و ملت ایران و خانواده شهدا و رزمندگان گردید.  از جمله این موارد می‌توان به سخنان آقای ظریف در دانشگاه تهران در خصوص از کار انداختن سیستم دفاعی ایران با یک بمب از سوی آمریکا، مصاحبه آقای ظریف با شبکه ABC در نیویورک در مورد افسانه خواندن هولوکاست و صحبت ایشان با رهبری در مورد تصویب این موضوع و تحریف مواضع رهبر معظم انقلاب و همچنین مذاکره در مورد جزایر سه‌گانه ایرانی و تلفن رئیس‌جمهور به اوباما و طولانی شدن مذاکره در نیویورک با جان کری اشاره کرد که البته تمام مواضع فوق از سوی آقای ظریف تکذیب شده است.

«جواد کریمی قدوسی» نماینده مشهد، «احمد آریایی نژاد» نماینده ملایر، «مرتضی آقاتهرانی» نماینده تهران، «نصرالله پژمان فر» نماینده مشهد، «مهدی کوچک زاده»، «اسماعیل کوثری»، «مهرداد بذرپاش»، «حمید رسایی» نمایندگان تهران، «احمد سالک» نماینده اصفهان، «ابراهیم آقامحمدی» نماینده خرم آباد، «فرج الله عارفی» نماینده جیرفت، «علیرضا سلیمانی» نماینده محلات، «رضا صابری» نماینده رامیان از جمله امضا کنندگان این تذکر کتبی بودند.

اظهارات آقای کیهان

به فاصله یک روز پس از این حسین شریعتمداری در سرمقاله کیهان خط هجمه به وزیر امورخارجه را ادامه داد و دقیقا همان مطالبی را که در نامه 20 نماینده آمده بود را دستمایه انتقاد از عملکرد دستگاه دیپلماسی قرار داد. وی در بخشی از سرمقاله کیهان نوشت: در ادبیات گفتمانی و مخصوصا در عرصه دیپلماتیک، وقتی سخنی گفته و یا مطلبی نوشته می‌شود، آنچه مخاطب از آن برداشت می‌کند، ملاک است و نه منظور دیگری که احتمالا گوینده یا نویسنده در نظر داشته است و دقیقا از همین روی اظهارنظر آقای ظریف که ادعای مالکیت امارات بر جزیره ابوموسی را قابل گفت‌وگو دانسته بود نیز نسنجیده و از یک دیپلمات انتظار نمی‌رفت. اگر حریف این پیام را دریافت کند که خزانه کشور خالی است! و سیستم دفاعی نظام با پرتاب یک بمب منهدم می‌شود! و حق مالکیت قطعی ایران بر جزیره ابوموسی قابل گفت‌وگو است! و... چه انتظاری می‌توان داشت که مارش پیروزی نزند و تیم مذاکره‌کننده کشورمان را دست خالی تصور نکند و...!

شریعتمداری در بخش دیگری از یادداشت خود نوشته است: این اظهارنظر نسنجیده از سوی وزیر خارجه کشور و دیپلمات ارشد تیم مذاکره‌کننده، جز بالا بردن دست‌ها به نشانه تسلیم در مقابل تهدید نظامی حریف، مفهوم دیگری ندارد. البته جناب ظریف دو روز بعد سعی کرد اظهارات آن روز خود را تصحیح کند ولی دیگر کار از کار گذشته بود و دشمن پیام تسلیم را گرفته بود! آقای ظریف باید به این نکته بدیهی توجه می‌کردند که مردم مسلمان این مرز و بوم در جریان جنگ تحمیلی 8 ساله با دست خالی در مقابل حمله نظامی مشترک همه قدرت‌های جهانی ایستاده و پیروز از میدان بیرون آمده‌اند.

دفاع رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس از ظریف

اما با وجود این برخی از نمایندگان نیز از عملکرد ظریف دفاع کردند. علاء الدین بروجردی که سه دوره است ریاست کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی را بر عهده دارد به نامه نمایندگان واکنش نشان داد و گفت: تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای کشور مصاف سختی با شش قدرت درجه یک دنیا دارد، در این راه شاید دچار اشتباهی شود که باید تذکر داد اما راه حل آن برکناری وزیر و تغییر در وزارتخانه نیست.

نماینده مردم بروجرد در مجلس شورای اسلامی، تصریح کرد: درحالی‌که وزارت خارجه در حال فراهم کردن مقدمات و سازوکار دور بعدی مذاکرات است و کار سختی را پیش رو دارد باید به تیم مذاکره‌کننده کمک کرد تا در مصاف سخت با قدرت‌های جهانی برنده باشد و بتواند به طور شایسته از منافع ملی دفاع کند.

وی با بیان اینکه مواضع ایران در سیاست خارجی اصولی ثابت است و اتخاذ تاکتیک‌ها زیر نظر رهبر معظم انقلاب انجام می‌شود، ادامه داد: تیم مذاکره کننده هسته‌ای در ابتدای راه مذاکرات با 1+5 قرار دارد و باید حمایت همه جانبه از آن انجام شود چراکه رهبر معظم انقلاب نظر صریح خود درباره تیم مذاکره کننده هسته‌ای اعلام کردند.

منظور ما عزل وزیر نبود

در همین حال یکی از نمایندگان امضا کننده نامه گفته است که منظور از این نامه در رسانه​های انعکاس خوبی نداشته است. ابراهیم آقامحمدی  در گفت‌وگو با خانه ملت، درباره تذکر 20 نماینده به رییس جمهور برای تجدید نظر در ادامه کار ظریف، گفت: از امضاء‌کنندگان این نامه بودم اما این مطلب در رسانه‌ها انعکاس مناسبی پیدا نکرده و منظور نمایندگان عزل ظریف و تغییرات در راس وزارت امورخارجه نبود.نماینده مردم خرم آباد و دوره در مجلس شورای اسلامی، با بیان اینکه تذکر نمایندگان درباره اظهارات اخیر وزیر امورخارجه درخصوص جزایر سه‌گانه و آمادگی مذاکره با امارات بر سر جزیره ابوموسی و اظهارات وی در دانشگاه تهران است، تصریح کرد: اگرچه ظریف اظهارات خود درباره مذاکره برسر جزیره ابوموسی با امارات را تکذیب کرد اما سخنرانی وی در دانشگاه تهران به مناسبت روز دانشجو و اعلام اینکه "آمریکا با یک بمب سیستم دفاعی کشور را مختل می‌کند"، جای تامل داشت که نمایندگان طی نامه‌ای از رئیس جمهور درخواست داشتند، تذکری به این وزیر خود بدهد تا مواضع خود را اصلاح کند.

27219