نلسون ماندلا چه تاثیری بر موسیقی، سینما و شعر گذاشت؟

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، نلسون ماندلا از دهه 1960 که یک زندانی سیاسی بود و آفریقای جنوبی تحت قوانین آپارتاید اداره می‌شد، تا دوران معاصر که قوانین نژادپرستانه این سرزمین برچیده شد و او در جایگاه یکی از تحسین‌شده‌ترین آدم‌های دنیا قرار گرفت، همیشه منبع الهام کنسرت‌های موسیقی، ترانه‌ها، اشعار، داستان‌ها و فیلم‌های سینمایی و تلویزیونی بوده است.

هنرمندان به یک اندازه مجذوب این مرد و آنچه برایش تلاش می‌کرد بودند. در طول حدود 30 سالی که ماندلا در زندان بود، آزادی او مترادف با آزادی کشورش شده بود. ترانه‌سراها و شاعران نام او را برای پایان دادن به آپارتاید و بایکوت هنری آفریقای جنوبی به کار می‌بردند.

تونی موریسون، برنده جایزه نوبل ادبیات یک‌بار گفت: «نلسون ماندلا برای من تنها سیاستمدار در دنیاست. سیاستمدار به معنای واقعی، کسی که مشکلاتش را با اسلحه حل نمی‌کند. واقعا قابل باور نیست.»

حمایت از ماندلا در سال‌های زندان کاری جسورانه بود. آن زمان ماندلا و جنبش کنگره ملی آفریقا که او هدایت آن را به عهده داشت، در فهرست گروه‌های تروریستی در سطح بین‌المللی بودند و لیبرال‌ها و محافظه‌کارها نسبت به او دیدگاه‌های متفاوت داشتند.

اواخر 1988 تنها دو سال پیش از آزادی ماندلا، یک کنسرت با حضور جمع زیادی از ستاره‌های دنیای موسیقی به مناسبت هفتادمین سال تولد او برگزار شد، اما تلویزیون بریتانیا هنگام پخش بخش‌های سیاسی این کنسرت را سانسور کرد.

اما زمانی که آفریقای جنوبی به شیوه صلح‌آمیز از آپارتاید به دموکراسی تغییر پیدا کرد و ماندلا در جریان یک انتخابات دموکراتیک عمومی از یک رهبر مخالف به عنوان رئیس جمهور این کشور انتخاب شد، همه چیز به نفع او عوض شد و از آنجا به بعد انگار تنها بر تعداد تحسین‌کننده‌هایش اضافه شد.

ماندلا در دهه آخر زندگی خود رئیس مجموعه کنسرت‌های «46664» در آفریقای جنوبی را به عهده داشت که نام آن از شماره ماندلا در زندان (466) و سالی که زندانی شد (1964) گرفته شد.

آنچه در ادامه می‌آید بخشی از آثار هنری و ادبی در حوزه‌های مختلف است که با الهام از او تولید شدند.

سینما و تلویزیون: تعدادی از بزرگ‌ترین بازیگران هالیوود نقش او را در سینما و تلویزیون بازی کرده‌اند. سیدنی پواتیه بازیگر برنده اسکار که مهارت خاصی در انتقال انعطاف‌پذیری آتشین و خویشتن‌داری صمیمانه دارد، سال 1997 یک انتخاب بدیهی برای بازی در نقش ماندلا در فیلمی تلویزیونی بود.

مورگان فریمن دیگر بازیگر برنده اسکار با سابقه حضور در نقش‌های متفاوت از قاضی گرفته تا خدا، سال 2009 در فیلم «Invictus» به کارگردانی کلینت ایستوود، درباره یک تیم راگبی در آفریقای جنوبی به نقش ماندلا ظاهر شد. دنی گلاور هم در فیلمی زندگی‌نامه‌ای درباره ماندلا نقش او را ایفاء کرد.

دنیس هیزبرگ نیز سال 2007 در فیلم «خداحافظ بافانا» نقش ماندلا را بازی کرد. این فیلم درباره ارتباط ماندلا با یکی از نگهبانان زندان (با بازی جوزف فاینس) است. خود ماندلا در پایان فیلم «مالکوم ایکس» (اسپایک لی، 1992) حضور داشت.

«ماندلا: راه طولانی آزادی» به کارگردانی جاستین چادویک تازه‌ترین فیلمی است که درباره رهبر محبوب آفریقای جنوبی ساخته شده است. ایدریس البا در این فیلم که از 29 نوامبر در آمریکای شمالی اکران شده به نقش ماندلا ظاهر شده است.

از قضا «ماندلا: راه طولانی آزادی» اولین بار در بریتانیا پنجشنبه شب در لندن با حضور شاهزاده ویلیام، دوک کمبریج، همسرش کیت میدلتن و دو دختر ماندلا روی پرده رفت. خبر مرگ ماندلا همزمان با افتتاحیه فیلم اعلام و باعث شد مراسم به طور موقف متوقف شود، اما دختران ماندلا خواهان ادامه نمایش آن شدند. نائومی هریس، رابرت هابز، مارک الدرکین و تئو لاندی از دیگر بازیگران «ماندلا: راه طولانی آزادی» هستند.

شرکت واینستین ژوئیه پیش همزمان با نود و پنجمین سالگرد تولد ماندلا، بخش‌هایی از فیلم را در مجمع عمومی سازمان ملل متحد به نمایش گذاشت.    

کنسرت‌ها: یکی از نقاط عطف جنبش آزادی ماندلا کنسرتی بود که سال 1988 به مناسبت هفتادمین سال تولد او در استادیوم ومبلی لندن برگزار و از تلویزیون پخش شد. در این کنسرت سوپراستارهایی چون استیوی واندر، ویتنی هیوستن و استینگ حضور داشتند.

آن زمان جنبش کنگره ملی آفریقا همچنان توسط بسیاری کشورها یک سازمان تروریستی به حساب می‌آمد و مارگارت تاچر نخست وزیر وقت بریتانیا آن را محکوم می‌کرد. بی‌بی‌سی با سانسور اظهار نظرهای سیاسی هواداران ماندلا را خشمگین کرد.

سال 1990 کنسرت دیگری به عنوان جشن آزادی او با حضور چهره‌هایی چون تریسی چاپمن و نیل یانگ برگزار شد. خود ماندلا هم در این کنسرت حضور داشت و تماشاگران به طور ایستاده مدت‌ها او را تشویق کردند. در سال‌های بعد تقدیر از ماندلا در کنسرت‌های مختلف با حضور ستاره‌هایی مانند ویل اسمیت، بونو از گروه یوتو و آنی لنوکس ادامه پیدا کرد.

ترانه‌ها: در دهه 1980 تا آزادی ماندلا در 1990، ترانه‌های مختلفی در اعتراض به آپارتاید و تحسین ماندلا نوشته شد؛ از « Gimme Hope Jo'Anna» ادای گرانت گرفته تا ترانه «Sun City» استیو وان زانت که خواننده‌های معروف چون بروس اسپرینگستین، مایلز دیویس و خیلی‌های دیگر آن را خواندند. از ترانه‌هایی که مستقیما درباره ماندلا هستند می‌توان به «46664» همکاری مشترک بونو و جو استرامر، «نلسون ماندلا را آزاد کنید» از Special AKA و «روز ماندلا» از سیمپل مایند اشاره کرد.

ادبیات و شعر: «A Sport of Nature» نوشته نادین گوردیمر نویسنده و فعال سیاسی اهل آفریقای جنوبی، پایان عصر آپارتاید را پیش‌بینی کرد و به شخصیتی پرداخت که از روی ماندلا شکل گرفته بود. تاریخ اشعار سروده شده درباره ماندلا به دهه 1970 بازمی‌گردد که «و آن را در ماندلا دیدم» سروده جان ماتشیکیزا شاعر آفریقای جنوبی یکی از آن‌هاست.  

اسوشیتدپرس / 5 دسامبر / ترجمه: علی افتخاری

5858