سیاست فرهنگی کشور شفاف نیست/ لزوم حذف برخوردهای فراقانونی با هنرمندان

حمیدرضا نوربخش در گفتگو با خبرنگار مهر درباره دیدگاه‌های رییس‌جمهوری که در گزارش عملکرد 100 روزه بدان اشاره شده بود، گفت: رییس‌جمهوری پیش از انتخابات یازدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری در اعلام مواضع فرهنگی خود به برنامه‌های خوبی اشاره کرد که برای بسیاری از هنرمندان و اهالی فرهنگ مطالب جالب توجه بود و آن برنامه‌ها می‌توانست برای آینده فرهنگ و هنر این سرزمین ثمربخش باشد. این رویکرد زمانی توانست شکل خوبی به خود بگیرد که آقای روحانی به موضوع دولت فرهنگی و نه فرهنگ دولتی اشاره کردند.

وی با اشاره به سیاست‌های اصل 44 قانون اساسی گفت: آنچه در اصل 44 قانون اساسی مد نظر قرار گرفته کوچک کردن دولت و واگذاری امور به مردم است که این امر به خودی خود ثمرات زیادی دارد. این در حالی است که نقش دولت در این جایگاه صرفا یک نقش نظارتی و کمک به رونق بازار اقتصادی است که فرهنگ و هنر نیز از این قاعده مستثنی نیست. موضوعی که اساسا در این دهه های اخیر وجود نداشته و نگاه هنرمندان همیشه به دولت بوده است ضمن اینکه مدیران هم تلاشی در جهت تغییر رویکردهایشان انجام ندادند و برنامه مشخصی در این زمینه ارائه ندادند. بنابراین امیدوارم با تکیه بر صحبت‌های رییس جمهوری که بر فرهنگی بودن دولت اعتقاد داشت بتوانیم در شکل اجرایی نیز به این موضوع دست پیدا کنیم.

قانون شفاف مانع سلیقه‌ای عمل کردن مدیران و هنرمندان می‌شود

این خواننده موسیقی ایرانی در ادامه صحبت‌هایش با بیان اینکه دولت هیچوقت برنامه مشخصی برای برنامه های فرهنگی به ویژه موسیقی نداشته است، ادامه داد: تا آنجا که من می دانم دولت های گذشته به ویژه در سالهای اخیر هیچوقت برای ارائه یک برنامه شفاف در حوزه فرهنگ و هنر اقدام نکردند. بنابراین لازم است در این دولت که برنامه های خوبی را در عرصه های فرهنگی اعلام کرده در اولین اقدام برنامه های شفاف در عرصه های هنری ارائه شود چون این اقدام به طور حتم از سلیقه ای عمل کردن مدیران فرهنگی در هر بخش جلوگیری می کند. بنابراین اگر دولت آقای روحانی از فرهنگ حمایت واقعی کرده و سیاستهای شفافی را دراین زمینه ارائه دهند آن گاه می توان به توسعه فرهنگ و هنر و تحقق شعار دولت فرهنگی امیدوار بود.

مدیر عامل خانه موسیقی با تاکید بر اعتمادسازی میان دولت و هنرمندان افزود: اینکه دولت باید به عنوان یک نهاد ناظر در همه برنامه های فرهنگی حضور داشته باشد امر بدیهی است که در همه جای دنیا نیز وجود دارد منتها این نظارت باید آنچنانی باشد که هنرمندان به دولت به عنوان یک نهاد ناظر اعتماد کنند. دولتمردان ما باید بدانند صاحبان فرهنگ و هنر کسانی نیستند که هنر و مرام ارزشمند خود را رایگان به حراج بگذارند زیرا هنرمندان در مرحله اول خودشان بهترین ناظر هستند اما بازهم تکرار می کنم تا زمان اعلام نشدن یک سیاست شفاف در چارچوب قانون نمی توان به داشتن یک فرهنگ و هنر بالنده در کشورمان نگاهی کرد.

نوربخش تصریح کرد: متاسفانه سیاست‌های فعلی عرصه فرهنگ و هنر شفاف نیست و می‌توان گفت مدیریت ها به ویژه در شهرستانها سلیقه ای و به نوعی ملوک الطوایفی است به طوریکه مدیر اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی فلان استان به خود اجازه می دهد که به راحتی مجوزهای صادر شده از مرکز را باطل کند و کار را به سمتی هدایت کند که جریان فرهنگ و هنر به بیراهه سوق داده شود.

خط قرمز امور فرهنگی مشخص است

وی پیرامون نحوه ممیزی و نظارت دولت بر برنامه های فرهنگی و دیدگاه رییس جمهوری به این موضوع خاطر نشان کرد: ای کاش برای نوع ممیزی و نحوه نظارتی که دولتمردان ما به آن اشاره کردند مصداق هم آورده شود. من تصور می کنم بسیاری از مسائل فرهنگی اجتماعی که در جامعه امروز ما وجود دارد دارای عرف مشخصی است که ممیزی و خط قرمز آن برای همه مردم مشخص است و نیازمند تصدیق نیست و به نوعی در جریان زندگی روزمره مردم ساری و جاری است و من تصور می کنم منظور رییس جمهوری در گفتگوی تلویزیونی خود پیرامون نحوه اعمال نظارت دولت در امور ممیزی همین بوده است. به عنوان نمونه امر حجاب یک مساله عرفی کاملا پذیرفته شده در جامعه است که عرف آن پذیرفته شده و هنجارشکنان آن نیز مشخص شدند.

این هنرمند گفت: البته این امر در مسائل فرهنگی نیز وجود دارد و ما می‌توانیم با پذیرفتن عرف‌های موجود در چارچوب قانون هنجارهای پذیرفته شده در این بخش را نیز مورد توجه قرار دهیم و اگر کسی هم از این هنجارها تخطی کرد باز هم در چارچوب قانون به او تذکر دهیم. اما آنچه طی سالهای اخیر محل دعوای هنرمندان با دولتمردان بوده است نگاه سنگین نظارتی در عرصه فرهنگ و هنر بوده است که امیدوارم با صحبتهایی که آقای رییس جمهور در گفتگوی چند شب گذشته خود با مردم داشتند این فشار و سنگینی از دوش هنرمندان برداشته شود. فشاری که هم باعث تنگ نظری ها و هم باعث به هم خوردن تعادل در جامعه فرهنگی هنری شد.

مدیرعامل خانه موسیقی با انتقاد از مدیریت موسیقی کشور طی سالهای اخیر افزود: ما در حوزه موسیقی نمی توانیم تنها قائل به تقسیم‌بندی گزینشی گونه‌ها باشیم و صرفا بگوییم فلان موسیقی بد است و فلان موسیقی خوب مگر اینکه بحث فنی در میان باشد که آنهم شرایط خاص خود را دارد. البته که مجاز بودن یا نبودن ژانرهای مختلف موسیقایی در جوامع بین الملل چارچوب های مشخص خود را دارد که اتفاقا شناخته شده هستند و همه هم می دانند که آن گونه موسیقی در بسیاری از کشورها غیر مجاز است. اما نکته حائز اهمیت در این میان مته به خشخاش گذاشتن به مواردی است که واقعا کار را برای هنرمندان واقعی موسیقی سخت می کند. این در حالی است که به نظر می آید تمام توجه دولت باید در محتوا و کلام باشد.

نوربخش در بخش پایانی صحبت‌های خود با اشاره به تاکید رییس جمهوری مبنی بر اینکه افکار عمومی بهترین سیستم نظارتی محصولات فرهنگی است، تصریح کرد: آزادی مسوولانه و نظارت افکار عمومی می تواند عناصر بسیار مهم و ارزشمندی در جهت فرهنگی کردن دولت باشد اما این دیدگاه ها و اندیشه هایی که آقای روحانی به آن اشاره کرد در یک شب و یک هفته و یک ماه شدنی نیست. تمام اینها نیازمند شکوفایی و فراهم شدن یک بستر مناسب آموزشی و فرهنگی است که اگر در کنار آن به قانون، هنجارهای پذیرفته شده و بحث های امنیتی در جهت حفظ نظام توجه کنیم می توانیم شاهد اتفاقات خوبی باشیم.