صمدیان: بقیه حرف‌های‌تان را در بی‌بی‌سی بزنید/ زندی: چرا نباید اینجا حرف بزنم/ حاشیه‌های یک نشست هنری

پنجمین نشست «10روز با عکاسان» به‌دلیل بحث و مجادله میان مریم زندی و سیف‌الله صمدیان با حاشیه همراه شد و مریم زندی جلسه سخنرانی را ترک کرد.

دومین دوره «10روز با عکاسان» از دوم تا دوازدهم آذر با موضوع «پروژه عکاسی»، نمایش آثاری از عکاسانی که یک ایده را سال‌ها دنبال کرده‌اند و برگزاری نشست‌های تخصصی برگزار شد.

در پنجمین روز برگزاری این نشست‌ها که شنبه، 9آذر در دو پانل یک‌ساعت‌و‌نیمه برگزار ‌شد، قرار بود پانل اول ساعت 17:30 به اتمام برسد تا بعد از استراحتی نیم‌ساعته، از ساعت 18 الی 19:30 نیز پانل دوم با سخنرانی مریم زندی در مورد پروژه «چهره‌ها»، مجید سعیدی در مورد «عکاسی در جنگ» و بهزاد ترکی‌زاده درباره «عکاسی زیر آب» ادامه پیدا کند اما به‌دلیل اینکه پانل اول تا ساعت 18:30 به طول انجامید، تنها 10دقیقه وقت استراحت داده شد و پس از آن سعید دستوری، مدیر جلسه پانل دوم به روی صحنه آمد و از مریم زندی برای سخنرانی درباره پروژه‌اش دعوت کرد.

زندی در ابتدا به تعریف پروژه عکاسی پرداخت و در سخنانی گفت: «پروژه‌ها معمولا طولانی و با برنامه‌ریزی مشخصی انجام می‌شوند یعنی اگر 10سال سفر برویم و از پنجره‌های ایرانی عکس بگیریم، پروژه به حساب نمی‌آید چون پروژه از قبل تعریف شده است و به همین دلیل خیلی از کارهای ما پروژه نیست اما چهره‌ها یک پروژه بود و هست چون وقتی آن را شروع کردم به عنوان یک پروژه به قصد درست‌کردن یک آرشیو از افراد شناخته‌شده طراحی کردم.

زندی سپس با بیان اینکه در این پروژه قصد داشته کاری موثر، مفید، ماندگار و ادای دینی به فرهنگ کشورش انجام دهد، به ذکر جزییاتی از نحوه انتشار کتاب‌های چهره‌هایش پرداخت: «وقتی کتاب چهره‌های سه را که در مورد هنرمندان سینما و تئاتر است، آماده چاپ کردم از آقای بیضایی خواستم مقدمه‌ای برایش بنویسد. او به آتلیه آمد و گفت آنقدر تلخ هستم که ترجیح می‌دهم چیزی ننویسم چون به کتابت صدمه می‌زند. من هم امروز تلخ هستم و می‌خواهم حرف‌هایی بزنم که شاید بسیاری از آنها اولین و آخرینشان باشد.»او به متنی که همراهش بود، اشاره کرد و گفت: «من اسم این نامه را «رنج و مصایب یک زن عکاس که می‌خواهد پروژه فرهنگی کار کند و مستقل بماند» گذاشته‌ام. می‌دانید که من حقوق سیاسی خوانده‌ام اما هرگز سیاسی نبوده‌‌ام چون معتقدم سیاست، گذراست و هنر ماندگار. در 23، 24سالگی صاحب یک دوربین شدم و به هرکجا که عکس می‌فرستادم جایزه می‌گرفتم. بعد از آن هم تصمیم گرفتم که عکاس تلویزیون شوم و از همان‌جا مسایلم در مورد عکاس‌شدن شروع شد.»

زندی در ادامه به مرور خاطرات خود از مشکلاتی که برای عکاس‌شدن و اقامت‌های چند ساله‌اش در کشورهای دیگر سخن گفت تا به جزییات اولین کتاب خود رسید: «بعد از اینکه از فرانسه برگشتم، از حدود 30 نفر از چهره‌های فرهنگی عکاسی کردم و چون آن موقع احمد عالی را می‌شناختم، تصمیم گرفتم عکس‌ها را به او نشان دهم. او بعد از دیدن آثارم گفت که خوب شروع کرده‌ام و این راه را ادامه دهم.»

این عکاس همچنین مشکلاتی را همچون ندادن مجوز برای برگزاری نمایشگاه و موانعی را که برای انتشار کتاب‌هایش داشته است، شرح داد و به چهارمین کتاب چهره‌هایش رسید. در همین حال چندین‌بار سیف‌الله صمدیان، دبیر این دوره و سعید دستوری به‌دلیل کمبود وقت از او خواستند سخنان خود را خلاصه‌تر کند تا نیم‌ساعتی که به هریک از سخنرانان فرصت داده شده رعایت شود و نوبت به دو سخنران بعدی برسد.زندی نیز گفت که آمده است تا حرف‌هایش را بزند اما بعد از چند بار تذکر عنوان کرد هرکجا زمان به اتمام برسد، صحبت‌هایش را تمام می‌کند و در حیاط خانه هنرمندان سخنرانی را ادامه می‌دهد.

بعد از گذشت چند دقیقه که زندی درحال توضیح در مورد کتاب چهارم خود و نخریدن این کتاب‌ها از سوی وزارت ارشاد وقت بود، صمدیان به تذکرهایش ادامه داد: «بهتر است رفتار حرفه‌ای داشته باشیم و هرکسی طبق زمانی که به او اختصاص داده شده است، صحبت کند چون دو سخنران دیگر هم باید صحبت کنند و مسوولان خانه هنرمندان نیز نسبت به زمان بسته‌شدن ساعت کاری اینجا تذکر داده‌اند. به‌خاطر تلاش اعضای انجمن و اینکه هشت‌سال برای گرفتن پرونده دوندگی کرده‌اند، احترام بگذاریم تا برنامه‌ها پیش برود و همه سخنرانی کنند. شما صحبت‌هایتان را خلاصه‌تر کنید و بقیه حرف‌هایتان را در «بی‌بی‌سی» بزنید.»

زندی هم با شنیدن این جمله از صمدیان پرسید که چرا باید حرف‌هایش را به «بی‌بی‌سی» بدهد و برای مردمی که در این محل حاضر شده‌اند، سخن نگوید و ادامه داد: «هشت‌سال برای گرفتن پروانه این انجمن دوندگی کرده‌اند ولی من را مجبور کردند که از عضویت در هیات‌مدیره آن استعفا دهم. قرار بود قبل از گرفتن پروانه انجمن، حرفی در این مورد نزنم اما من یک نامه سرگشاده هم برای دفتر ریاست‌جمهوری نوشته‌ام و در آن گفته‌ام که امید و عدالت بر میهن ما تابیده شده است، پس ‌ای عدالت به میهن من بتاب.»مریم زندی با گفتن این سخنان، جلسه را ترک کرد و به‌دنبال آن مجید سعیدی ضمن نشان‌دادن کلیپی از پروژه عکاسی جنگ در افغانستان به سوالات حاضران پاسخ داد.

5757