آفات ژنو 3

نصر الله تاجیک سفیر سابق ایران در انگلیس در یادداشتی در روزنامه اعتماد نوشت:

وافقنامه ژنو3 یا به عبارت صحیح‌تر آن‌گونه که نامیده شده است برنامه برای اقدام عمل مشترک نه‌تنها ایده‌آل دو طرف نیست بلکه فصل مشترک یا نقطه تقاطع روند واقع‌گرایی دو طرف بود که حاصل شد.

این توافق برای ایران یک دستاورد مهم و برای غرب یک نتیجه خوب و مطلوب و بر اساس بازی حاصل جمع غیرصفر است. در این روند و طی تدوین برنامه عمل مشترک راهبردی که در پیش گرفته شد دو طرف هسته مرکزی اختلافات خود را حفظ و در قدم اول و برای حل آنها در یک روند چند ماهه و برای اعتماد‌سازی هر یک تعهداتی را پذیرفته‌اند تا زواید و حواشی را به نفع ایجاد مقدمات برای وصول به مصالحه و نشان دادن اراده، جدیت و حسن نیت خود در این راه، حذف کنند.

لذا ساختار تحریم‌های ایران از سوی غرب همچنان برجاست همان‌گونه که ساختمان و سازه اصلی فعالیت و موجودیت تاسیسات هسته‌یی نیز بر پا است. به دور از ورود در بررسی ترازنامه سود و زیان از دو جهت: اول منافع و مضار روند طی شده در هشت سال گذشته و جهت دوم بده بستان در این توافق ژنو3 که خود به تحقیق مستقلی نیازمند است این برنامه عمل مشترک را از زوایای متعددی می‌توان بررسی کرد زیرا این ماتریس دو در دو هم به نحوه نگاه، زاویه دید، محورهای مختصات مورد بررسی و اهداف تحقیق بستگی دارد و هم شرایط ملتهبی که دنیا در آن قرار دارد را نمی‌توان یک عنصر ثابت فرض کرد و به‌شدت بر تصمیمات و سطح انتظارات دوطرف تاثیر گذاشته است.
اگر چه شکل‌گیری زمینه‌های ذهنی این توافق از مدت‌ها پیش آماده شده بود ولی حتی خوشبین‌ترین تحلیلگران نیز باور نمی‌کردند همین سطح از عمل مشترک نیز در این مقطع شکل بگیرد و نتیجه مذاکرات ژنو2 و تحولات و اقدامات دو سه روز اول ژنو3 تایید این ادعاست. لذا وصول به این سطح از توافق که با ابهاماتی نیز همراه است و تلقی‌های متفاوتی وجود دارد که هر آینه می‌تواند به تفسیرهای مختلف انجامیده و هر طرف، طرف دیگر را ناقض آن قلمداد کند.

ولی این امر نشان از آن دارد که دو طرف نیازمند حصول به توافقی هر چند ابتدایی و لرزان بودند تا مقدمه‌یی باشد برای وصول به اهداف مرحله‌ای‌شان. البته از آنجا که اهداف هر طرف متفاوت است لذا آفات متعددی متوجه این روند است که باید به دقت مواظب آنها بود. به طور مثال در حالی که ایران در این مذاکرات دنبال شفاف‌سازی برنامه هسته‌یی خود و اعتماد‌سازی جهانی بود ولی طرف مقابل یا حداقل عناصر موثر غربی به دنبال متوقف کردن پیشرفت و عقب راندن برنامه هسته‌یی ایران بودند و این خود یک منبع اصلی عدم اعتماد برای پیشبرد مذاکرات است.

/27212