انتقاد از غیر فعال بودن مرکز مطالعات منطقه ای میراث ناملموس/ توضیحات دبیرکل کمیسیون یونسکو درباره چوگان

محمدرضا سعیدآبادی در پاسخ به سوال خبرنگار مهر درباره اینکه چرا مرکز مطالعات منطقه ای میراث ناملموس در ایران نسبت به مراکز دیگر در کره و ژاپن غیرفعال است، توضیح داد: مرکز مطالعات میراث ناملموس در ایران همزمان با مراکز میراث ناملموس در ژاپن و کره تاسیس شد اما آن دو کشور دیگر این مرکز را بسیار فعال کرده و جلسات مختلف، همایش ها و برنامه های زیادی برگزار می کنند، اما مرکز منطقه ای مطالعات میراث ناملموس در ایران، این فعالیت ها را ندارد شاید دلیل آن نبود بودجه و یا سیاست های سازمان میراث فرهنگی وقت بوده باشد. نمی دانم علت چیست ولی متاسفانه این مرکز فعالیت قابل ملاحظه ای ندارد. این موضوع برای من هم سوال است.

وی ادامه داد: در زمان تشکیل این مرکز در ایران مخالفت های بسیاری وجود داشت و ایران به سختی توانست آن را ایجاد کند، اگر قرار باشد فعالیتی نداشته باشد ممکن است تعطیل شود. همچنین اگر نتوانیم از آن استفاده بهینه کنیم تلاش ها برای تاسیس آن از بین خواهد رفت.

سعیدآبادی از نظارت دوره ای یونسکو بر فعالیت مراکز منطقه ای خبر داد و گفت: یونسکو بعد از پنج سال از تاسیس مراکز، فعالیت های آنها را بررسی می کند بنابراین نبود بودجه دلیل قانع کننده ای برای غیرفعال بودن نیست با این حال مطمئنم رئیس جدید سازمان میراث فرهنگی می تواند این مرکز را فعال تر کند.

دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو در ایران در پاسخ به سوال دیگر خبرنگار مهر مبنی بر اعتراض ایرانیان به ثبت بازی چوگان بنام آذربایجان گفت: ثبت میراث ناملموس کشورها برای معرفی آن است و نشان می دهد که میراث ناملموس باارزش، دارای تنوع و تکثر است بنابراین زمانی که کشورها با میراث معنوی یکدیگر آشنا می شوند، بین آنها دوستی و آشنایی بیشتری بوجود می آید.

بررسی ثبت میراث معنوی بدون نام کشورها

وی افزود: کنوانسیون میراث معنوی کاری به این ندارد که قدمت آن پرونده میراثی پیشنهاد شده، در کدام کشور بیشتر است و یا ریشه آن در کجاست. بلکه معتقد است یک مهارت، آیین، سنت، بازی و یا صنایع دستی می تواند با چهارچوب کنوانسیون ثبت شود. مهم این است که سنت و یا آیین با سبک آن کشور درحال اجرا باشد. بنابراین می توانید بگویید چرا اول پرونده تار را به یونسکو ارسال نکردید و به جای آن طب سنتی ایرانی را فرستادید اما نمی توان گفت که چون قدمت چوگان در ایران است آذربایجان حق ثبت جهانی آن را ندارد.

سعیدآبادی درباره اشکالاتی که در پرونده چوگان وجود دارد گفت: در معرفی بازی چوگان آمده که این بازی نه تنها در آذربایجان بلکه در شهرهای دیگری از ایران نیز درحال اجراست. قطعا اگر کسی بخواهد پرونده ای را بتنها ه نام کشورش ثبت کند، نباید اسمی از کشورهای دیگر بیاورد، اما فیلم معرفی چوگان اشاره دارد که این بازی در ایران هم اجرا می شود.

وی درباره اینکه قائم مقام سازمان میراث فرهنگی اعلام کرده به یونسکو پیشنهاد می دهیم تا میراث ناملموس به نام کشورها ثبت نشوند، بیان کرد: هر کشوری حق دارد درباره برنامه های سازمان یونسکو نظر بدهد، ایران نیز از این موضوع جدا نیست. این موضوع که میراث ناملموس به نام یک کشور ثبت می شود مورد بحث  کشورهای دیگر نیز هست. به عنوان مثال اکنون آئینی توسط چند کشور در جنوب شرق آسیا به یونسکو ثبت شده چونکشورهای همسایه آن نیز اعلام کرده اند ما هم این آئین را داریم. این موضوع مورد مناقشه توسط کشورها، توسط کارشناسان یونسکو در حال بررسی است.

NGOها در ایران غیر فعالند

سعیدآبادی در پاسخ به سوال دیگر خبرنگار مهر درباره اینکه چرا نهادهای مردمی و NGOها در اجلاس‌های میراث معنوی و ثبت مشاهیر حضور ندارند و صندلی NGOها در این برنامه ها خالی است، گفت: هیچ محدودیتی برای حضور سازمان های مردم نهاد و NGOها وجود ندارد آنها می توانند در این برنامه ها حضور داشته باشند منتها حضورشان بستگی به دولت و متولیان دارد که چگونه آنها را در این برنامه ها فعال کنند.

وی ادامه داد: در کشورهای دیگر سازمان های مردم نهاد بسیار فعال هستند، اما در ایران NGOها هنوز به صورت فعالانه اقدامی انجام نمی دهند برخی از آنها قابلیت حضور در مجامع را ندارند در حالیکه باید برای این موضوع ظرفیت‌سازی شود.

وی ادامه داد: هر روز از نقش بازیگران دولتی در حکمرانی جهانی و سازمان های بین الدولی کاسته و به نقش بازیگران غیردولتی اضافه می شود. بنابراین باید زمینه را برای فعال تر شدن نهادهای غیردولتی در ایران ایجاد کنیم.

نامه نجفی به همراه پاسخ آذربایجان در اجلاس میراث معنوی بررسی می شود

سعیدآبادی در پاسخ به سئوال خبرنگار دیگری در برنامه تشریح فعالیتهای سی و هفتمین کنفرانس عمومی یونسکو گفت: مقبره نظامی ثبت جهانی نیست تا یونسکو وارد این موضوع شود اما از آنجا که بحث مقبره نظامی یک موضوع فرهنگی است من به همتای خود در آذربایجان نامه نوشتم که هنوز جواب آن نیز نیامده است اما چون هیچ کسی چنین نامه ای را ننوشته بود من فراتر از حوزه وظایفم عمل کردم. بهتر بود تا متولیانی مانند وزیر فرهنگ و ارشاد نامه ای بنویسند.

وی درباره نامه رئیس سازمان میراث فرهنگی درباره اعتراض به ثبت پرونده چوگان نیز گفت: این نامه به همراه پاسخ آذربایجان در اجلاس میراث معنوی که قرار است امسال در آذربایجان برگزار شود، بین اعضای شرکت کننده مورد بررسی قرار می گیرد.