چكدیرمه ؛ پلوی سنتی تركمن

اگر تاكنون مهمان تركمن‌ها شده‌اید و چكدیرمه خورده‌اید،حتماً مزه‌ی آن را هنوز زیر دندان دارید. هرگاه كه گفت وگویی با دیگران درباره‌ی انواع غذاهای اقوام ایرانی داشته‌باشیم،چكدیرمــــــه …

اگر تاكنون مهمان تركمن‌ها شده‌اید و چكدیرمه خورده‌اید،حتماً مزه‌ی آن را هنوز زیر دندان دارید. هرگاه كه گفت وگویی با دیگران درباره‌ی انواع غذاهای اقوام ایرانی داشته‌باشیم،چكدیرمــــــه نخستین غذایی است كه از جامعه‌ی تركمن برزبان می‌آید.برخی می‌گویند مثل استانبولی است اما از آن خیلی خوش مزه‌تر.بعضی دیگر می‌گویندنظیر این نوع غذا را ندیده‌ایم.شاید عده‌ای هــــــم بگویند به‌خاطر روغن زیادش به مزاج ما سازگار نیست ،یا از چربی و گوشت پرهیز داریم اما بـــــارها اتـفاق افتاده‌است كه در ملاقات‌ها و برخوردهای دوستانه، تقاضای دعوت شدن به چكدیرمه كرده‌اند...
اكنون می‌خواهیم شما را به آشپزخانه‌ی تركمن و به پختن و خـــــــوردن یـــك چكدیرمه‌ی بسیار لذیذ دعوت كنیم. اگرچه به توصیه‌ی پزشك از گوشت قرمز و چربی پرهیز دارید،اما با یك بار خوردن برای شما مشكلی پیش نمی‌آید بلكه مزه‌‌ی این غذای آسان‌پخت تركمن را بـــرای همیشه در خاطر خواهید داشت.
مواد لازم برای تهیه‌ی غذا برای چهار نفر:
برنج: ۸۰۰گرم
روغن: بین ۱۳۰ تا ۱۵۰ گرم
گوشت گوساله یا بره‌ی شش ماهه با استخوان: ۴۰۰ گرم (یا ۴۰۰ گرم گوشت مرغ)
پیاز: یك عدد متوسط
رب گوجه‌فرنگی: ۳ یا ۴ قاشق غذاخوری
نمك: به مقدار لازم
همراه غذا: ماست،ترشی، سبزیجات و سالاد
طرز تهیه:
ابتدا روغن را در دیگ ته‌گرد چدنی می‌ریزیم. پس از داغ شدن روغن ،گوشت را به‌اندازه‌ های ۵۰ گرمی قطعه‌قطعه می‌كنیم و با روغن داغ حدود ده دقیقه تفت می‌دهیم تا رنگش مایل به قهوه‌ای شود.در این مرحله پیاز خوردشده‌را در دیگ می‌ریزیم. برای این كه پیاز نسوزد، حرارت اجاق را كمتر می‌كنیم تا حدود ۲۵ دقیقه به آرامی با گوشت پخته‌شود.برخی دوست دارند چكدیرمه به رنگ قهوه‌ای سیر درآید بدین خاطر گوشت و پیاز را در این مرحله باحرارت بیشتر می‌پزند. اكنون رب‌گوجه را بیفزایید تا در اثر پختن ،حالت طبیعی و طعم خامی خود را از دست بدهد.دراین مرحله حدود دو لیتر آب یا كمتر از آن - بسته به نوع برنج- در دیگ می‌ریزیم و شعله‌ی اجاق رابیشتر می‌كنیم تاآب بجوشد . بعد جوشش آب را خیلی آرام می‌كنیم ولی به شكلی كه از جوش نیفتد.
پختن غذا حدود دو ساعت طول می كشد؛ تا زمانی كه تقریباً نیم لیتر از آب تبخیر شود. برنج شسته و آماده را درون دیگ می‌ریزیم و به‌هم می‌زنیم.مزه‌ی نمك را می چشیم و به میزان دل خواه تنظیم می‌كنیم.آب حدود چهار سانتی‌متر بالاتر از برنج باید باشد.شعله را بالا برده، بلافاصله پس از به جوش آمدن كم می‌كنیم تا برنج به آرامی آب را به خود بكشد.( نام غذا چكدیرمه از این مرحله یعنی جذب آب به برنج گرفته‌شده‌است) پس از حدود ۱۵دقیقه كه آب به طور كامل كشیده شد،با ته كفگیر روی برنج می زنیم تا مطمئن شویم كه ته برنج هیچ آبی نمانده است.
در این مرحله برنج را از ته دیگ به طور كامل از تمام جوانب برمی گردانیم.اگر تشخیص دادید كه برنج خام است و با دم كردن پخته نمی شود،نصف لیوان آب روی برنج بریزید.اگر ته دیگ نیاز دارید شعله را كمی بیشتر كنیدوگرنه با حرارت كمتر برنج حدود بیست دقیقه بر اثر بخار پخته می شود.
مراحل تهیه ی چكدیرمه:
۱- ریختن روغن در دیگ چدنی و داغ كردن آن
۲- تفت دادن گوشت در روغن
۳-كم نمودن حرارت و سرخ كردن پیاز
۴- افزودن رب گوجه و پختن آن
۵- افزودن حدود دو لیترآب و بالا بردن شعله ی اجاق
۶- تبخیر حدود نیم لیتر آب براثر جوشیدن
۷- ریختن برنج در دیگ و افزودن حرارت شعله برای چند لحظه تا حد جوشش آب
۸- كاستن حرارت و جذب شدن آب به برنج در طی ۱۵ دقیقه
۹- برگرداندن برنج با كفگیر از ته به روی دیگ
۱۰- پختن غذا با حرارت كم در حدود ۲۰ دقیقه

ع. رحیمی