برگی از تاریخ (۱۴ تیر) (۲)

● رحلت فقیه مجاهد و عالم بزرگ شیعه آیت‏اللَّه محمدتقی نجفی اصفهانی ۹۳ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۲۹۳ شمسی ، شیخ محمدتقی بن شیخ محمدتهرانی رازی، معروف به آقا نجفی در اصفهان …

● رحلت فقیه مجاهد و عالم بزرگ شیعه آیت‏اللَّه محمدتقی نجفی اصفهانی
۹۳ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۲۹۳ شمسی ، شیخ محمدتقی بن شیخ محمدتهرانی رازی، معروف به آقا نجفی در اصفهان وفات یافت .
آقا نجفی در حدود سال ۱۲۲۵ ش در اصفهان چشم به جهان گشود. وی در زادگاه خود به تحصیل علوم دینی روی آورد و پس از حضور در درس بزرگان آن سامان به مقام عالی اجتهاد دست یافت. شیخ محمد تقی رازی، از بزرگان علمای امامیه اوایل سده چهاردهم هجری قمری بود كه او را به عنوان جامع علوم معقول و منقول و حاوی فروع و اصول و قوت حافظه شناخته‏اند.
آقا نجفی در جنبش تنباكو از آغازگران مبارزه و دارای نفوذ معنوی فراوانی در منطقه بود. وی در دوران مرجعیت خود، در كمك به مردم و رفع ستم از ایشان اهتمام می‏ورزید و در جهت تامین وسایل آسایش آنان كوشش می‏كرد. از این عالم بزرگوار بیش از صد اثر باقی مانده است كه آداب الصلاهٔ، آداب العارفین، الاجتهادُ والتقلید، اسرارُ آلایات، اسرارُ الاَحْكام، اسرارُ الزیارات، اسرار الشریعه، اصول الدین و الافاضات المَكْنوُنَه و انوار العارفین از آن جمله است. این فقیه وارسته سرانجام در چهاردهم تیرماه ۱۲۹۳ ش برابر با ۱۱ شعبان ۱۳۳۱ یا ۱۳۳۲ ق در اصفهان وفات یافت و نزدیك امامزاده احمد بن علی بن امام محمدباقر(ع) مدفون گردید.
● درگذشت خطاط شهیر، استاد "میرزا طاهر خوشنویس تبریزی"
۳۱ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۳۵۵ شمسی ، میرزا طاهر خوشنویس فرزند عبدالرحمان، خطاط برجسته معاصر، در هشتاد و هشت سالگی درگذشت و به دیدار معبود شتافت.
او در سال ۱۲۶۷ ش در خانواده‏ای روحانی در تبریز به دنیا آمد. وی تحصیلات خود را از هفت سالگی نزد پدر آغاز كرد و در محضر او به قرائت قرآن پرداخت. میرزا طاهر سپس صرف و نحو و فقه را فرا گرفت و چون علاقه وافری به هنر خوشنویسی داشت در اثر پشتكار و تمرین بسیار توانست در اصول و قواعد هنر خط به استادی برسد. مرتبه میرزا طاهر خوشنویس در هنر خوشنویسی به درجه‏ای است كه استادان این فن به مهارت او در خط نسخ معترفند. این استاد گرانپایه در طول حیات خود كتب فراوانی را خوشنویسی نمود كه نهج البلاغه، صحیفه سجادیه، مفاتیح الجنان، منتهی الآمال و قرآن‏های متعدد از آن جمله‏اند.
● كودتای ژنرال ضیاءالحق در پاكستان
۳۰ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۹۷۷ میلادی ، ژنرال ضیاءالحق فرمانده ارتش پاكستان در یك كودتای بدون خونریزی دولت ذوالفقار علی بوتو را كه از طریق انتخابات برسر كار آمده بود ساقط و وی را زندانی ساخت كه بعدا اعدام شد.
بوتو رئیس حزب مردم پاكستان و قبلا وزیرخارجه این كشور بود. بوتو پس از جدا شدن پاكستان شرقی (بنگلادش) از جمهوری اسلامی پاكستان تلاش بسیار كرد كه شیرازه امور از هم نپاشد . پاكستان به نسبت عمر كوتاه خود بیش از سایر كشورها كودتای نظامی داشته است.
● توقیف دارایی های ایران در آمریکا به دستور کارتر
۲۷ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۳۵۹ شمسی ، دولت آمریكا به تلافی شكست های پی در پی سیاسی و نظامی در مقابله با جمهوری اسلامی ایران كلیه دارایی های ایران را در بانكهای آمریكا توقیف كرد. این عمل به دستور جیمی كارتر رئیس جمهور وقت آمریكا انجام شد.
این اقدام پس از ناامیدی دولت آمریکا از حل سریع بحران گروگان گیری جاسوسان آمریکایی در ایران و در یافت این نکته که رهبری انقلاب نیز اقدام دانشجویان را درتصرف جاسوسخانه این کشور، در تهران مورد تایید قرار داده است ، صورت گرفت .
کارتر رییس جمهور وقت آمریکا در ابتدای کار تلاش زیادی به عمل آورد که نوعی تحریم بین المللی علیه ایران به اجرا بگذارد ولی به علت مخالفت اتحاد جماهیر شوروی سابق به این خواسته خود نرسید اگرچه در آینده نه تنها اقدام به قطع کلیه روابط سیاسی و دیپلماتیک با ایران کرد بلکه دست به اعمال فشارهای سیاسی و تضییقات اقتصادی جدید زد که در همین راستا تجاوز نظامی دولت آمریکا در صحرای طبس منجر به شکست فضاحت باری شد.
● ربودن دیپلمات‏های ایرانی در لبنان توسط صهیونیست‏ها
۲۵ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۳۶۱ شمسی ، سه دیپلمات و خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران در بیروت، در چهل كیلومتری شمال این شهر در حالی كه عازم محل كار خود در سفارت ایران بودند، توسط نیروهای حزب فالانژ لبنان ربوده شدند.
در آن زمان، ارتش رژیم صهیونیستی به لبنان حمله كرده بود و حزب فالانژ، همكاری نزدیكی با این رژیم اشغالگر داشت. با وجود اقدامات متعدد جمهوری اسلامی، برای آزادسازی دیپلمات‏ها و اتباع خود از چنگال رژیم صهیونیستی، این رژیم هنوز تن به این كار نداده است. حاج احمد متوسلیان از فرماندهان سپاه نیز جزو دیپلمات‏ها بوده است.
● ثبت مجموعه تخت سلیمان در فهرست میراث جهانی یونسکو
۴ سال پیش در چنین روزی در سال ۱۳۸۲ شمسی ، مجموعه تخت سلیمان در آذربایجان غربی به عنوان چهارمین اثر ثبت شده ایران ، در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید .
تخت سلیمان در نزدیكی روستای نصرت‌آباد و در۴۲ كیلومتری شمال شرقی تكاب در جنوب شرقی ارومیه مركز استان آذربایجان غربی واقع شده است. این محوطه باستانی با‪ ۱۲‬هكتار وسعت در چهار سوی دریاچه‌ای نیلگون و عمیق واقع شده كه آب آن علاوه بر خود محوطه باغها و مزارع اطراف تخت سلیمان را آبیاری می‌كند.
آثار بسیار بدیع و زیبای این مجموعه پس از گذشت چندین قرن همچنان در برابر تندبادهای حوادث و زوال تاریخ سینه سپر كرده و همچون گذشته مجد و عظمت ایران را به رخ جهانیان می‌كشد. به گفته‌ی كارشناسان اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در این مجموعه نشانه‌ها و بقایایی از هزاره اول قبل از میلاد تا قرن یازدهم هجری قمری دیده می‌شود.
اوج دوران شكوه و آبادانی تخت‌سلیمان مربوط به دوره ساسانی است كه به عنوان آتشكده آذرگشنسب، به مدت هفت قرن نماد اقتدار آیین زرتشت ، زایران را از چهار سوی ایران زمین به سوی خود كشیده است.
كاوشهای این مكان بعد از انقلاب اسلامی كمرنگ گشت ولی به همت كارشناسان سازمان میراث فرهنگی از سال ‪ ۱۳۷۲‬این كاوشها و مرمت‌ها به صورت جدی ادامه یافت و هم‌اكنون یكی از كارگاه‌های فعال میراث فرهنگی در كشور به شمار می‌آید.
● بزرگداشت مقام زن و روز مادر
پس از پیروزی نظام جمهوری اسلامی ایران ، همه ساله در ایران چنین روزی تحت عنوان بزرگداشت مقام زن و روز مادر گرامی داشته می شود . در قانون خلقت، هرچه مقام آفریده ای بالاتر است، وظایف او هم سنگین تر می شود. در این میان، زن که به عنوان انسان، جانشین خدا در زمین و به عنوان مادر، پرورش دهنده افراد جامعه بشری است، از مقام بلند و والایی برخودار است.
آیت الله جوادی آملی، در مورد عظمت مقام مادر و وظایف او چنین می نویسد: «یک سلسله مسئولیت های پرورشی به عهده مادر است که مرد از آن محروم است. زن حداقل سی ماه یک سری مسئولیت هایی دارد که مرد ندارد. در این سی ماه که کودک مستقیماٌ از مادر تغذیه می کند، مادر مسئول حفظ دو نفر است؛ یکی برای خود و دیگری برای کودک. آیا این عظمت زن نیست؟ این مسئولیتی نیست که ذات اقدس الهی به زن داده است که به زن فرمود: مسئولیت در حفظ اندیشه ها، افکار و عقاید بیش از مرد است. تو مسئول دو نفری. از این رو مواظب افکار و اندیشه هایت باش؛ زیرا که بسیاری از مسائل، از راه اندیشه به فرزند می رسد» .
خداوند در جای جای قرآن کریم، به تکریم و احترام پدر و مادر و احسان به آنها سفارش و در مواردی، احسان به والدین را در کنار عبادت حق ذکر می کند. ولی با همه این توصیه ها، در جایی که از زحمات آن دو یاد می کند، تنها از دشواری هایی که مادر تحمل کرده نام می برد و می فرماید:« ما انسان را سفارش کردیم که به پدر و مادرش نیکی کند، (خاصه مادر) زیرا مادرش (بار وجود) او را به سختی حمل کرده و به سختی فرو نهاده است.» بله آن جا که سخن از سختی ها و زحمات است، خداوند نام مادر را به صورت مخصوص بیان می دارد تا بلندای حق او بر فرزند، آشکار گردد.
حساسیت وظایف مادر به قدری والا و دقیق است که توجه یا عدم توجه به آن، تأثیر آشکار و عمیقی بر آینده کودک و جامعه می گذارد. در حقیقت، مقام مادری پستی کلیدی در جامعه است. خدای متعال در کتاب آسمانی اش، قرآن کریم، در چهار مورد احسان و اکرام والدین را بلافاصله بعد از توحید و عبادت خود ذکر کرده که این نشان دهنده تأکید بر وجوب احترام و احسان به والدین و بزرگ داشت مقام آنان است. افزون بر این، در موارد چندی نیز مؤمنان را به دعا در حق والدین و طلب آمرزش برای آنان توصیه کرده است. در این روز بزرگداشت مقام مادر، دست به دعا بر می داریم و از خدای یگانه برای همه مادران مهربان برکت، رحمت و عزت می طلبیم.
الفبای حقوق خانواده در اسلام، بر پایه محبت پی­ریزی شده و نقش آفرینِ هستی، زن را نقش آفرین تاریخ آفریده است. زن مربی بشریت است و کانون تربیت خانواده، بدون این مربی شایسته، رنگ سعادت نخواهد دید و خانه، حضور مسئوولانه و مدبرانه مادری کاردان را می طلبد. این نقش نمی تواند تشریفاتی یا حتی قراردادی باشد و حق تعالی در نظام زیبا و حکیمانه آفرینش زن را در چنین جایگاهی قرار داده است. زن کانون هستی و پایگاه مهر ورزی و عشق خانواده، مرکز آموزش صفا، صمیمیت، ایثار و عطوفت به همگان است.
زن در فرهنگ اسلامی ما، مظهر قداست و پاکی موجب خیر و برکت شناخته شده و از ارزش و احترام فوق العاده ای برخوردار است. هویت زن، هویت جامعه است و در واقع ارزش گذاشتن به زن و کمالات و خدمات بی پایان او، ارزش نهادن به همه جامعه است. این ارزش قائل شدن برای زن، فقط در دین مبین اسلام نیست و به طور کلی در فرهنگ وحی از زن به عظمت یاد شده است. برای نمونه می توان به داستان حضرت مریم اشاره کرد. مریم مقدس، تجلی گاه یکی از بزرگ ترین اعجازهای آسمانی معرفی می شود و وجود عیسی (ع) یکی از تجلیات کمال روحانی این زن به شمار می رود. مریم، با تقوا و درایت بود و لحظه ای از توجه به پروردگارش باز نمی ماند و بر اثر همین فضائل، آغوشش مهد پرورش عیسای مسیح گردید.
● روز قلم
روز چهاردهم تیر ماه به پیشنهاد انجمن قلم ایران و تصویب شورای فرهنگ عمومی، به عنوان "روز قلم" در تقویم رسمی جمهوری اسلامی ایران به ثبت رسیده است .
«قلم» مقسّم دوران تاریخ و ماقبل تاریخ است، حافظ علوم و دانش ها، پاسدار افکار اندیشمندان، حلقه اتصال فکری عالمان، و پل ارتباطی گذشته و آینده بشر است؛ و حتی ارتباط آسمان و زمین نیز از طریق لوح و قلم حاصل شده است.
«قلم» انسانهایی را که جدا از هم، از نظر زمان و مکان زندگی می کنند پیوند می دهد، گویی همه متفکران بشر را در تمام طول تاریخ و در تمام صفحهٔ روی زمین در یک کتابخانه بزرگ جمع می بینی!
«قلم» رازدار بشر و خزانه دار علوم، و جمع آوری کننده تجربیات قرون و اعصار است، و اگر قرآن به آن سوگند یاد می کند به همین دلیل است و البته قلم وسیله ای برای «ما یسطرون» و نوشته ها، که قرآن به هر دو سوگند یاد کرده است. زیرا بر اساس یک تفسیر منظور از قلم «تعلیم کتابت» است و براساس تفسیر دیگر «علومی» است که از طریق کتابت به انسان می رسد.
در بعضی از روایات آمده است که «نخستین چیزی که خدا آفرید قلم بود»(۱). این حدیث را محدثان شیعه از امام صادق علیه السلام نقل کرده اند و در کتب اهل سنّت به عنوان یک خبر معروف نیز آمده است. در حدیث دیگری خداوند اولین خلق خود را گوهری می داند «نخستین چیزی را که خداوند آفرید گوهری بود» (۲) . از سوی دیگر برخی از روایات از «عقل و خرد» به عنوان اولین مخلوق خداوند یاد می کنند «نخستین چیزی را خدا آفرید عقل و خرد بود»(۳) . اما با توجه به پیوند ویژه ای که در میان گوهر، قلم و عقل است مفهوم « اول بودن » همه آنها روشن می شود. لذا پیامبر (ص)، در نخستین آیات وحی ( علق/آیات ۱ تا ۴ ) بر مسئله «علم و قلم» تأکید می ورزد و مهمترین پیام الهی را از طریق « قلم » انتقال می دهد.
پیشوایان اسلام در احادیث متعددی به یاران خود تأکید کردند که به حافظهٔ خود قناعت نکنند و احادیث اسلامی و علوم الهی را به رشته تحریر در آورند و برای آیندگان به یادگار بگذارند.
در آغاز قرن بیستم، کسی این تردید را بخود راه نمی داد که قلم و کاغذ را مهمترین و مؤثرترین ابزار ذخیره سازی اطلاعات بداند، زیرا در آن زمان جوامع به لحاظ اقتصادی و فکری به جامعه های کاغذ مدار تبدیل شده بود، امّا پایه های این باور پس از چندی به لرزه درآمد و باظهور رایانه، رشد سریع تکنولوژی اطلاعات، تلویزیون، استفاده های گوناگون از فیلم ویدئو، میکرو فیلم، میکروفیش و ابزارهای الکتریکی، برتری بلا رقیب کاغذ و قلم به طور جدی به مبارزه طلبیده شده است. و اگر چه هنوز کتابخانه الکترونیکی و اداره بدون کاغذ و قلم و جامعه بدون کتاب نیامده است، اما موقعیت ابزار و مواد نوشتنی از بنیاد دگرگون شده است. بدین ترتیب فرهنگ حقیقی که از طریق تأثیر قلم برکاغذ شکل می گرفت به فرهنگ مجازی یعنی صفحات مجازی رایانه تبدیل می شود و با تمام این دگرگونی ها هر روز بر رسالت مهم قلم؛ یعنی زبان آزادگی ما انسان ها افزوده می شود.

پی نوشت:
۱- انََّ اول ما خلق الله القلم
۲- اول ما خلق الله تعالی جوهره
۳- ان ما خلق الله العقل
منابع:
۱- مهر
۲- روزنامک
۳- صداوسیما
۴- مبلغ
۵- irib
۶- ایرنا
۷- ایرانگار