خر كریم را نعل كرد

كنایه از رشوه دادن است . آورده اند كه ... ناصرالدین شاه زیاد اهل شوخی نبود بلكه كریم را از آن جهت دلقك دربار كرد تا به اقتضای موقعیت و سیاست روز بتواند بعضی رجال و درباریان صاحب نفوذ …

كنایه از رشوه دادن است .
آورده اند كه ...
ناصرالدین شاه زیاد اهل شوخی نبود بلكه كریم را از آن جهت دلقك دربار كرد تا به اقتضای موقعیت و سیاست روز بتواند بعضی رجال و درباریان صاحب نفوذ را با نیش زبان و متلكهایش تحقیر و تخفیف نماید.
كریم شیره ای را به مناسبت شغل اولیه اش كه نایب نقاره خانه بود ، نایب كریم هم می گفتند.
نایب كریم خری داشت كه همیشه بر آن سوار می‌شد و به دربار یا ملاقات دوستان و آشنایان می‌رفت. خر كریم به خلاف سایر خرها ، شكل و ریخت مسخره ای داشت ،یعنی كریم طوری جل و پالان بر دوشش می‌گذاشت كه هر وقت سوار می‌شد همه از آن شكل و هیبت می‌خندیدند.
كریم می‌دانست كه به چه كسانی باید متلك و لیچار بگوید . پیداست به كسانی كه مورد توجه شاه بودند، بی‌ادبی نمی‌كرد. درباریان و سایر رجال برای آنكه از نیش زبانش در امان باشند هر كدام باج و رشوه‌ای به او می‌دادند.
آنهایی هم كه از این دلقك بازی خوششان نمی‌آمد و حاضر نبودند چیزی به كریم بدهند ، شكایت به ناصرالدین شاه می‌بردند ، ناصرالدین شاه قبلاً جریان متلك كریم را از آنها می‌پرسید و با صدای بلند قهقه می‌زد و آنگاه در جواب شاكی می‌گفت : به جای گله و شكایت ، برو خر كریم را نعل كن ، عبارت بالا با همین كریم و خرش بصورت ضرب المثل درآمد.