ملا عبدالرزاق‌بن علی‌بن حسین گیلانی فیاض لاهیجی قمی

جنسیت: مردتولد و وفات: ( ... - ۱۰۷۲) قمریمحل تولد: مشخص نیست.شهرت علمی و فرهنگی: عالم امامی ، محقق ، حکیم ، منطقی ، متکلم ، نویسنده ، ادیب و شاعراصل وی از لاهیجان است ، اما چون مدت …

جنسیت: مرد
تولد و وفات: ( ... - ۱۰۷۲) قمری
محل تولد: مشخص نیست.
شهرت علمی و فرهنگی: عالم امامی ، محقق ، حکیم ، منطقی ، متکلم ، نویسنده ، ادیب و شاعر
اصل وی از لاهیجان است ، اما چون مدت زیادی در شهر قم اقامت داشته و در حوزۀ علمیه آنجا تدریس می‌کرده به قمی نیز مشهور شده است. وی شاگرد و داماد صدرالمتألهین ملاصدرا محمدبن ابراهیم‌بن یحیی شیرازی است. تخلص یا لقب فیاض را از استاد وی به او داده‌ است ، چنانکه لقب فیض را به دیگر دامادش ملا محسن کاشانی. او از بزرگان علماءِ شیعه و از معروف‌ترین حکیمان و عالمان عصر صفوی و معاصر شاه عباس ثانی (۱۰۵۲ - ۱۰۷۸ ق) است. وی در مدرسه حضرت معصومه قم تدریس می‌کرد. از جمله شاگردان او فرزند وی میرزا حسن لاهیجی صاحب "شمع‌الیقین" می‌باشد. از دیگر شاگردان او قاضی سعید قمی است. وی در قم درگذشت و همان‌جا دفن شد. گرچه در برخی از تذکره‌ها تاریخ وفات وی در ۱۰۵۱ ق ذکر شده اما با توجه به تاریخ تألیف "گوهر مراد" و "سرمایه ایمان" نمی‌تواند درست باشد. وی در حکمت و کلام و منطق صاحب تألیفات سودمندی است. از آثار وی: "گوهر مراد" ، در اصول عقاید ، به فارسی ، که برای شاه عباس ثانی (۱۰۵۲ - ۱۰۷۸ ق) تألیف کرده است؛ "سرمایۀ ایمان فئی اثبات اصول‌العقائد بطریق‌البرهان" ، که تلخیص "گوهر مراد" است به فارسی؛ "شوارق‌الالهام" ، در شرح "تجریدالکلام" ، خواجه نصیر طوسی ، به عربی؛ "حاشیه‌"ای بر "حاشیه" شمس‌الدین محمد خفری بر "الهیات شرح تجرید" ، که به درخواست شاگردان او تربیت داد؛ "حاشیه" ای بر "حاشیه" ملا عبدالله یزدی بر "تهذیب‌المنطق" تفتازانی؛ "حاشیه" بر "شرح‌الاشارات" خواجه نصیرالدین طوسی؛ "شرح‌الهیاکل فی حکمهٔالاشراق"؛ رسالۀ "حدوث‌العالم"؛ "مشارق‌الالهام فی شرح تجریدالکلام" ، ناتمام؛ "الکلمات‌الطیّبه" ، در محاکمۀ میان میرداماد و ملاصدرا در اصالت ماهیت میرداماد یا اصالت وجود ملاصدرا ، که لاهیجی به‌نام شاه عباس ثانی نگاشته است؛ "دیوان" بزرگ شعر ، به فارسی ، مجموعه‌ای از قصاید و ترکیب‌بند و ترجیع‌بند در منقبت پیامبر (ص) و ائمه (ع) به‌ویژه امیرالمؤمنین (ع) و در مرثیۀ شهیدان کربلا (رض).