همنوع خواری در جانوران

هم‌ نوع‌ خوار جانوری‌ را گویند كه‌ از سایر اعضاء گونه‌خودش‌ تغذیه‌ كند. با اینكه‌ این‌ امر بسیار غیر طبیعی‌ به‌ نظر می‌رسد اما حدود ۱۴۰گونه‌ مختلف‌ نسبت‌ به‌ هم‌ نوع‌ خواری‌ …

هم‌ نوع‌ خوار جانوری‌ را گویند كه‌ از سایر اعضاء گونه‌خودش‌ تغذیه‌ كند. با اینكه‌ این‌ امر بسیار غیر طبیعی‌ به‌ نظر می‌رسد اما حدود ۱۴۰گونه‌ مختلف‌ نسبت‌ به‌ هم‌ نوع‌ خواری‌ درشرایط مختلف‌ تمایل‌ نشان‌ می‌دهند. هم‌ نوع‌ خواری‌ در میان‌ مهره‌ داران‌ پست‌تر و بی‌ مهرگان‌ بسیاررایج‌ است‌ و اغلب‌ به‌ این‌ علت‌ صورت‌می‌گیرد كه‌ جانور شكارگر، هم‌ نوع‌ خودش‌ را با صید اشتباه‌ می‌گیرد. اما علاوه‌ بر این‌ در میان‌ پرندگان‌ وپستانداران‌ نیز خصوصاً زمانی‌ كه‌ غذا كمیاب‌ می‌شود این‌ حالت‌ دیده‌ می‌شود.
هم‌ نوع‌ خواری‌ چیست‌؟
كلمه‌ Cannibalism ( هم‌ نوع‌ خواری) برگرفته‌ از نام‌ مردم‌ جزیره‌ای‌ بنام‌ Canibales می‌باشد. این‌ قبیله‌ جنگجو عادت‌ ناپسندی‌داشتند و آن‌ اینكه‌ با اجساد دشمنانشان‌ یا اسرای‌ جنگی‌ مهمانی‌ می‌گرفتند. این‌ اسم‌ امروزه‌ برای‌ هر جانوری‌ كه‌ سایر اعضاء هم‌ گونه‌اش‌ را موردمصرف‌ غذایی‌ قرار دهد بكار می‌رود. به‌ طور كلی‌ دو نوع‌ هم‌ جنس‌ خواری‌ وجود دارد: هم‌ جنس‌ خواری‌ فعال‌ و هم‌ جنس‌ خواری‌ غیرفعال‌.
هم‌ جنس‌ خوار فعال‌ قبل‌ از خوردن‌ هم‌ نوعانش‌، عملاً آنها را صید می‌كند و می‌كشد. هم‌ جنس‌ خوارغیرفعال‌ ساده‌تر عمل‌ كرده‌ و از لاشه‌ هم‌نوعش‌ كه‌ شاید به‌ طور اتفاقی‌ با آن‌ برخورد كرده‌ باشد تغذیه‌ می‌كند.
علاوه‌ بر این‌ هم‌ جنس‌ خواری‌ فعال‌ ممكن‌ است‌ به‌ اشكال‌ مختلفی‌ رخ‌ دهد. مثلاً در بعضی‌ گونه‌ها فقط بین‌ جانوران‌ یك‌ نسل‌ اتفاق‌ می‌افتددرحالیكه‌ درمیان‌ سایر گونه‌ها رایج‌ترین‌ حالت‌ میان‌ بالغین‌ و زاده‌های‌ آنهاست‌.
چرا جانوران‌ هم‌ نوع‌ خوار می‌شوند؟
بطور كلی‌ هم‌ نوع‌ خواری‌ می‌تواند به‌ عنوان‌ شكل‌ ویژه‌ای‌ از رفتار تغذیه‌ای‌ به‌ شمار رود كه‌ گونه‌ شكارگر هم‌ نوع‌ خودش‌ را صید می‌كند و یابه‌ سادگی‌ از آن‌ تغذیه‌ می‌كند. تعداد بسیار كمی‌ از گوشتخواران‌ عالی‌ مثل‌ گرگها و ببرها هم‌ نوع‌ خود را می‌خورند حتی‌ انواعی‌ كه‌ این‌ كار را انجام‌می‌دهند، مثل‌ كفتار خالدار، هم‌ نوع‌ خواری‌ از نوع‌ غیرفعال‌ دارند. در مقابل‌، هم‌ نوع‌ خواری‌ در میان‌ جانوران‌ پست‌تر بسیار رایج‌ است‌ مثل‌شیخك‌ یا لاروكفشدوزك‌ كه‌ اغلب‌ نتیجه‌ عدم‌ توانایی‌ جانور در تشخیص‌ میان‌ هم‌ نوع‌ خودش‌ و صیدش‌ است‌.
فواید هم‌ نوع‌ خواری‌
هم‌ نوع‌ خواری‌ شاید عملی‌ كاملاً زیانبار و نابودكننده‌ به‌ نظر رسد اما در حقیقت‌ می‌تواند كاملا مفید واقع‌ شود. گونه‌ هم‌ نوع‌ خوار حریصانه ‌و به‌ طور آشكار، نوع‌ خودش‌ را به‌ سرعت‌ از بین‌ می‌برد. اما زمانی‌ هست‌ كه‌ هم‌ نوع‌ خواری‌ در پاسخ‌ به‌ افزایش‌ جمعیت‌ رخ‌ می‌دهد. مثلاً شانس‌یك‌ گونه‌ را برای‌ زنده‌ ماندن‌ افزایش‌ می‌دهد چراكه‌ اگر جمعیتی‌ به‌ سرعت‌ و بی‌ حد رشد كرد می‌تواند ذخیره‌ غذائیش‌ را به‌ طور كامل‌ از بین‌ ببرد.در طی‌ زمستان‌ سخت‌ یا خشكسالی‌، زمانیكه‌ غذا نایاب‌ می‌شود، واضح‌ است‌ كه‌ به‌ نفع‌ گونه‌ خواه‌ بود اگر حداقل‌ بعضی‌ از جمعیتها برای‌ زنده‌ماندن‌، خوب‌ غذا مصرف‌ كنند وسالم‌ بمانند ولواینكه‌ اینكار به‌ ضرر عده‌ای‌ دیگر تمام‌ شود.
درمیان‌ جانورانی‌ كه‌ زاده‌های‌ فراوان‌ دارند هم‌ نوع‌ خواری‌ در بین‌ خواهرها و برادرها، هم‌ رسیدن‌ جوانها به سن‌ بلوغ‌ را تضمین‌ می‌كند و هم‌ نسل‌گونه‌ ادامه‌ می‌یابد. درگونه‌ هایی‌ مثل‌ لارو وزغ‌ پابیلچه‌ای‌ و سوسك‌ آرد، هم‌ نوع‌ خواری‌ به‌ صورت‌ یك‌ ویژگی‌ ارثی‌ ظاهر می‌شود.