تیزاب چیست | تیزاب سلطانی

تیزاب چیست | تیزاب یک ماده شیمیایی است که نام شیمیایی آن نیتریک اسید است و فرمول ملکولی آن HNO3 است. این ماده شیمیای بطور صنعتی از آمونیاک تهیه می شود.

تیزاب چیست؟
تیزاب سلطانی (Aqua regia) محلولی خورنده ، دود کننده و تند بو و دارای رنگ زرد یا قرمز می باشد. این محلول از تازه مخلوط اسید نیتریک غلیظ و اسید هیدروکلریدریک غلیظ که معموال به نسبت حجمی یم به سه می باشند، بدست می آید. این ترکیب می تواند فلزات نادری چون طال و پالتین را در خود حل کند، هر چند تانتالیوم، ایریدیوم، اسمیوم، تیتانیوم و فلزات کم شمار دیگری توان ایستادگی در برابر آن را دارند. مخلوطی از تیزاب و اسید کلریدریک می تواند تمام فلزات حتی طال را خود حل کند. برخی افراد تیزاب را همان اسید نیتریک خالص می دانند که توسط محمد زکریای رازی کشف شده است.
تیزاب سلطانی از مخلوط 1 به 3 اسید نیتریک و اسید هیدروکلریک غلیظ بدست می آید و اغلب برای انحالل فلز یا نمک آن از درون نمونه ها استفاده می شود، اما اگر مخلوط قوی تری نیاز باشد به جای اسید هیدروکلریک از اسید سولفوریک استفاده می کنند اما مخلوط جدید اسم قبلی را ندارد و در مواردی که احتمال رسوب سولفات وجود داشته باشد قابل استفاده نیست.
مخلوط های بسیار قوی نیز وجود دارند. علت نام گذاری این اسید به نام تیزاب سلطانی این است که در فلزات با ارزشی همچون طال، پالتین و ..... کاربرد دارد. البته ماده سولفوکرومیک هم وجود دارد که قابلیت پاک کنندگی آن کمی کمتر از تیزاب سلطانی می باشد ولی به دلیل اینکه تهیه این ماده ارزان تر از تهیه تیزاب می باشد و نیز خطرات آن از تیزاب سلطانی کمتر است در بیشتر آزمایشگاه ها از این ماده برای پاک کردن رسوبات استفاده می شود سولفوکرومیک از حل کردن دی کرومات پتاسیم در اسید سولفوریک به دست می آید.در فرهنگ دهخدا این چنین تعریف شده است : مخلوطی از تیزاب و اسید کلریدریک که می تواند همه فلزات حتی طال را در خود حل کند.