یاد آر مریم را ...

و در این کتاب از مریم یاد کن آن‌گاه که از کسان خود در مکانی شرقی به کناری شتافت (۱۶) و در برابر آنان پرده‏ای بر خود گرفت پس روح خود را به سوی او فرستادیم تا به [شکل] بشری خوش‏اندام بر او نمایان شد(۱۷) [مریم] گفت اگر پرهیزگاری من از تو به خدای رحمان پناه می‏برم (۱۸) گفت من فقط فرستاده پروردگار توام برای این‌که به تو پسری پاکیزه ببخشم (۱۹)

و در این کتاب از مریم یاد کن آن‌گاه که از کسان خود در مکانی شرقی به کناری شتافت (۱۶) و در برابر آنان پرده‏ای بر خود گرفت پس روح خود را به سوی او فرستادیم تا به [شکل] بشری خوش‏اندام بر او نمایان شد(۱۷) [مریم] گفت اگر پرهیزگاری من از تو به خدای رحمان پناه می‏برم (۱۸) گفت من فقط فرستاده پروردگار توام برای این‌که به تو پسری پاکیزه ببخشم (۱۹)

گفت چگونه مرا پسری باشد با آن که دست بشری به من نرسیده و بدکار نبوده‏ام (۲۰) گفت [فرمان] چنین است پروردگار تو گفته که آن بر من آسان است و تا او را نشانه‏ای برای مردم و رحمتی از جانب خویش قرار دهیم و [این] دستوری قطعی بود (۲۱) (قرآن: سوره مریم)

این آیاتی بود که جعفر بن ابیطالب به عنوان سفیر پیامبر اسلام(ص)، برای نجاشی قرائت کرد و پس از قرائت آنها، نجاشی و اسقف های حاضر در مجلس گریستند و حیله های عمرو بن عاص که برای بازگرداندن مسلمانان نزد نجاشی رفته بود، نقش بر آب شد. مذاکره جعفر ـ به عنوان سفیر پیامبر اسلام ـ با نجاشی ـ به عنوان یک حاکم مسیحی ـ در صدر اسلام، به عنوان یک نمونه موفق برای گفت وگوی ادیان محسوب می شود.

برخی نظریه پردازان معاصر در باب گفت وگو بر این باورند که گفت وگو میان ادیان و تمدن های بزرگ، به دلیل این که زبان مشترکی بین آنها وجود ندارد و هر یک با باورها و پیش فرض های متفاوتی در مقابل یکدیگر قرار می گیرند، عملا امکان پذیر نیست و هر گونه مواجهه ای نهایتا به جنگ و جدال منجر خواهد شد.

اما برخی دیگر از صاحب نظران بر این باورند که درست است که زبان مشترک پیش نیاز برقراری گفت وگوست و نیز هرچند ادیان دارای پیش فرض های مختلف و باورهای متفاوت هستند، ولی جوهره اصلی ادیان و آموزه های الهی آنها و نه انحرافاتی که جاهلان و سودجویان در طول تاریخ به ادیان افزودند، زبان مشترکی را در اختیار پیروان ادیان متفاوت قرار می دهد تا بر مبنای آن، به گفت وگویی ثمربخش دست یابند.

این آیات از سوره مریم که حاکم مسیحی و اسقف های مسیحی با آن ارتباط مطلوبی برقرار کردند، بر مبنای ارزش هایی صورت گرفت چون عصمت و پاکدامنی مریم، مظلومیت او و در مظان تهمت قرار گرفتن این بانوی پاکیزه و توحید و امر خداوند، که بی نیاز از مقدمات دنیوی است.

مسیحیان مخاطب جعفر، ارزش هایی را که در این چند آیه مطرح شد، همخوان با ارزش های الهی و انسان دوستانه فرهنگ مسیحی خود دیدند و نجاشی در پایان صحبت های جعفر، فاصله بین اسلام و مسیحیت را بسیار ناچیز خواند.

بنابراین، در وجود تفاوت بین ادیان تردیدی نیست و حامیان گفت وگوی بین ادیان، منکر این تفاوت ها نیستند، ولی بر این باورند که اشتراکاتی میان آموزه های اصیل ادیان وجود دارد که فطرت انسان ها پذیرای آنها هستند و زمینه ارتباط انسانی را بین پیروان ادیان متفاوت و همدلی آنها با هم فراهم خواهد کرد.