زندگی و آثار هابز در یک نگاه‏

توماس هابز در سال ۱۵۸۸ در مامزبری واقع در ویلتشایر انگلستان در خانواده ای روحانی و مذهبی به دنیا آمد. پدرش از کشیشان محلی و فردی معتقد بود. مادرش نیز از خانواده ای کشاورز و روستا …

توماس هابز در سال ۱۵۸۸ در مامزبری واقع در ویلتشایر انگلستان در خانواده ای روحانی و مذهبی به دنیا آمد. پدرش از کشیشان محلی و فردی معتقد بود. مادرش نیز از خانواده ای کشاورز و روستا نشین بود. محله ای که هابز دوران کودکی خود را در آن سپری کرد، محله کشیش نشینان بود. در دوران کودکی خود به مدرسه کلیسایی رفت و در آنجا بنا به خواست پدر به یادگیری الهیات و دیگر علوم پرداخت. اما دیری نپایید که پدرش به خاطر پاره ای مسائل، خانواده خود را ترک گفت و از آن پس عموی هابز سرپرستی آنها را به عهده گرفت. دیری نپایید که هابز دوران کودکی خود را به پایان رسانید.‏
او تحصیلات خود را در دانشگاه آکسفورد آغاز نمود. از همان ابتدا استعداد و قریحه وی آشکار بود. ابتدا در رشته هنر و ادبیات شروع به تحصیل نمود ولی بعد از گذشت زمان، به تحصیل ریاضیات و علوم طبیعی پرداخت. در سال ۱۶۰۸ موفق به اخذ مدرک خود از دانشگاه شد. از همان کودکی بر چندین زبان اروپایی تسلط داشت و طی سفرهایی که به شهرهای گوناگون اروپا انجام داد، به چندین زبان از جمله فرانسه، ایتالیایی تسلط پیدا کرد، علاوه بر آن در این سفرها با شخصیت ها و چهره های بزرگ علمی و سلطنتی ملاقات داشت. بیشتر عمر هابز به جای انگلستان در کشورهای اروپایی گذشت ولی با این حال وی، به مطالعه
کتابخانه ای و یادگیری کتب مختلف می پرداخت، او از امکانات کتابخانه دوستان و آشنایان خود در طول مدت سفرهایش استفاده می نمود و در یکی از این سفرها با کتاب اصول اقلیدس آشنا شد و روش بیان علمی آن را زیاد می پسندید.‏
مدتی از زندگی هابز به ترجمه برخی از کتب معروف سپری شد، چرا که در دوران مسافرت های و برخورد با افراد سرشناس توانسته بود بر اندوخته زبان های روز عصر خود بیفزاید. ترجمه کتاب "تاریخ جنگ ها پلوپنز" از هابز در سال ۱۶۲۸ انتشار یافت. هابز ابتدا تاریخ نویسی و ثبت رویدادهای گذشته و تحلیل آن ها را بهترین روش برای افزایش آگاهی مردم می دانست، از این بخشی از عمر را به تاریخ نویسی پرداخت، ولی بعد از گذشت زمان، استدلال های عقلانی و نگارش علم را روش و ابزار مناسب برای بالابردن آگاهی های عمومی دانست، از این رو نگارش کتاب لویاتان را شروع نمود.‏
رساله "عناصر قانون" را در سال۱۶۴۰ نوشت. او به نوشته ها و اندیشه دکارت علاقه زیادی داشت از این رو، در سال ۱۶۴۱ انتقادات خود را بر تاملات دکارت را در مجموعه ای به نام "عینیت ها" به رشته تحریر در می آورد از دیگر آثار هابز می توان به "شهروند"، "درباره چشم" و "درباره انسان" می توان اشاره نمود.
در سال ۱۶۵۱ لویاتان را منتشر می کند. (لویاتان: هیولایی دریایی که در عهد عتیق از آن یاد شده است. هابز از آن به صورت استعاره ای برای کالبد عظیم کشور بهره می جوید، کالبدی که مرکب است از همه اعضای کشور که به وسیله قراردادی اجتماعی گردهم آمده اند.) هابز در لویاتان اسباب و علل عام منازعه و کشمکش را تشخیص می دهد و علاجی برای آن شناسایی می کند. استدلال اصلی کتاب ناظر بر این مسئله اند که چرا برای افراد آدمی معقول است که رضا دهد که حاکم مطلق قدرتمندی بر ایشان حکومت کند. صلح و آرامش تنها در صورتی حاصل می شود که همگان قراردادی اجتماعی را بپذیرند. ولی کتاب علاوه بر این به موضوعات دیگری از روان شناسی گرفته تا دین می پردازد. در واقع بالغ بر نیمی از لویاتان به بحثی مفصل در خصوص دین و کتاب مقدس مسیحیان اختصاص یافته است، نیمه ای که امروزه به ندرت خوانده می شود.‏
آخرین اثرش به سال ۱۶۷۸ "درباره جسم" می باشد. سرانجام هابز در دسامبر سال ۱۶۷۹ در هاردویک واقع در دربیشایر چشم از جهان فرو می بندد.

آیدین تبریزی