روزنامه تمدن

در تاریخ مطبوعات ایران چندین روزنامه با نام تمدن به چاپ رسیده اند که البته اکثر آنها دوام قابل ملاحظه ای نیافته و پس از یک شماره انتشار تعطیل شده اند. ذیلا اشاره مختصر به جرایدی …

در تاریخ مطبوعات ایران چندین روزنامه با نام تمدن به چاپ رسیده اند که البته اکثر آنها دوام قابل ملاحظه ای نیافته و پس از یک شماره انتشار تعطیل شده اند. ذیلا اشاره مختصر به جرایدی که با نام تمدن انتشار یافته اند خواهد شد.اولین روزنامه با نام تمدن، روزنامه ای است که به صاحب امتیازی و نگارندگی مدیر الممالک در تهران تأسیس و شماره اول آن در تاریخ ۱۷ ذی الحجه سال ۱۳۲۴ هـ.ق در مطبعه سربی خورشید طبع و توزیع شده است. طرز انتشار روزنامه طبق اطلاعیه مخصوصی که در شماره اول سال اول به چاپ رسیده در بدو تأسیس تا دو ماه هفته ای یک بار و پس از آن دو ماه هر هفته دو بار طبع و توزیع می گردید.
وجه اشتراک سالیانه روزنامه در تهران ۱۲ قران و در سایر شهر ها و شهرستان های داخل کشور ۱۷ قران بوده است این روزنامه در قفقاز و روسیه ۴ منات به فروش می رفته و در هندوستان نیز قیمت آن ۷ منات بوده است. قیمت اشتراک پس از سه ماه مطالبه و دریافت می شد.محل ادارهٔ روزنامه در ابتدا مطبعه خورشید بوده و از شمارهٔ ۷ به بعد مطبعه مجلس و بعدا خیابان لاله زار و در سال چهارم نیز به خیابان ناصریه انتقال یافته است. در شماره اول در عنوان روزنامه بالای اسم روزنامه (تمدن) جمله "هو الله حسبی" و ازشماره دوم "آئینه ملی" ثبت شده است. و نیز در هر شماره در زیر عنوان دو سطر بدین صورت برای معرفی روزنامه چاپ می شده است: "این روزنامه که بی غرضانه آئینه غیب نمای ملی است مسلک نگارشش ارائه طریق صلاح مملکت و فلاح ملت و استحکام اساس مساوات و حریت و انتشار نکات جالبه توجه و دقت اعضاء محترم مجلس شورای ملی خواهد بود. مقالات عام المنفعه پذیرفته خواهد شد."
در خصوص مندرجات روزنامه باید یاد آور شویم که معمولا ستون اول و دوم صفحه اول مخصوص درج سرمقاله بوده که به قلم مدیر روزنامه نوشته شده تحت عناوینی نظیر "ملت ایران را سعادت پاینده باد" (سرمقاله شماره سوم)، "یک دنیا بشارت" (سرمقاله شماره پنجم) و "معایب کار نتایج بی علمی است" (سرمقاله شماره نهم)، پس از سرمقاله اخباری راجع به مشروطیت و درخواست های مردم از نمایندگان مجلس شورای ملی و اخبار شهری درج می شده است. به طور کلی مندرجات روزنامه تمدن مانند سایر جراید آغاز مشروطه می باشد. ‏از شماره نهم به بعد که مورخ ۱۹ صفر ۱۳۲۵ را دارد، طبق وعده ای که درشمارهٔ اول داده شده بود روزنامه هفته ای دو شماره طبع و توزیع شد. ولی و سبک و سیاق مطالب روزنامه مانند شماره قبل بود.
‏روزنامه دیگری که به نام تمدن در تاریخ مطبوعات ایران ثبت و ضبط گردیده است روزنامه ای است که در هندوستان روی چهار صفحه در همان مطبعه ای که حبل المتین چاپ می شد، طبع و توزیع گردیده است. این روزنامه در تاریخ غره رمضان ۱۳۲۶ هـ.ق تأسیس شده است. این روزنامه گویا با کمک و مساعدت موید الاسلام
مدیر روزنامه حبل المتین چاپ شده است. اما این روزنامه بیش از یک شماره انتشار نیافت.‏علاوه بر موارد یاد شده روزنامه دیگری به نام تمدن در رشت طبع و توزیع شده است. این روزنامه نیز بیش از یک شماره انتشار نیافته و مدیر آن نیز مدبر الممالک بوده. تاریخ تک شماره این روزنامه ۲۹ ربیع الثانی ۱۳۲۷ را دارد. چهارمین مورد از جرایدی که با نام تمدن پای در عرصه مطبوعات گذارده است، روزنامه ای است که در خرداد ماه ۱۳۰۴ هـ.ش در تهران و مدیریت سید محمد خان تمدن تأسیس و منتشر شده است.

سمیرا افراسیابی