۲۴ اکتبر سال ۱۹۲۹ میلادی ـ سقوط بورس وال استریت

۸۱ سال پیش در روز ۲۴ اکتبر سال ۱۹۲۹ میلادی در بورس وال استریت در نیویورک قیمت سهام سقوط کرد و وال استریت با بزرگترین بحران جهان سرمایه داری مواجه شد. این روز که یک روز پنجشنبه …

۸۱ سال پیش در روز ۲۴ اکتبر سال ۱۹۲۹ میلادی در بورس وال استریت در نیویورک قیمت سهام سقوط کرد و وال استریت با بزرگترین بحران جهان سرمایه داری مواجه شد. این روز که یک روز پنجشنبه بود به «پنجشنبه سیاه» وال استریت شهرت یافت.
در این روز بورس وال استریت نیویورک با قیمت هایی ثابت آغاز بکار کرد از ۱۸ ماه قبل شاخص وال استریت بی وقفه منحنی صعودی را طی کرده و ۳۴۰ درصد افزایش یافته بود.
دو روز پیش از این تاریخ ، ایروینگ فیشر یک اقتصاددان بسیار مشهور و استاد دانشگاه ییل در روزنامه نیویورک تایمز تاکید کرده بود «سطح قیمت سهام هنوز خیلی پایین است».
با این حال ، پس از ۱۸ماه صعود بی وقفه و سرسام آور قیمت سهام ، بورس بازان دیگر افزایش نامحدود ارزش سهام را باور نداشتند.پس برنده شخصی بود که هر چه زودتر سهام خود را بفروشد.
در ساعت ۱۱ صبح روز ۲۴ اکتبر سال ۱۹۲۹ میلادی ، موج فروش سهام در وال استریت آغاز شد.
تنها در یک مرحله از بازار ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار سهم به مبلغ ۴ میلیارد دلار آن دوره مبادله شدند.حمایت بانک ها فقط به ۲ درصد سقوط ارزش سهام محدود می شد.
در روزهای بعد ، ارزش سهام تا ۳۰ درصد کاهش یافت.روز ۲۹ اکتبر که به «سه شنبه سیاه» معروف شد ، سقوط بازار بورس وال استریت تایید شد و جهان غرب با بزرگترین بحران اقتصادی خود مواجه گردید. بازارهای بورس شیکاگو و بوفالو تعطیل شدند و موج خودکشی ها به راه افتاد.
با این همه هنوز هیچ یک از تحلیل گران اقتصادی تصور نمی کرد که بحران سهام بورس موجب شود تا ظرف ۳ سال سطح تولید صنعتی ۵۴ درصد کاهش یابد.
هربرت کلارک هوور ، رئیس جمهور ایالات متحده لجوجانه اعلام کرد «رفاه در کنج خیابان است» و کارشناسان می گفتند فروپاشی ارزش سهام بورس نمی تواند به «اقتصاد واقعی» آسیب برساند.
همه فراموش کرده بودند که مردم ایالات متحده با تصور اینکه افزایش ارزش سهام نامحدود است مبالغ هنگفتی را وام گرفته بودند تا با بورس بازی به ثروت رسیده و در عین حال از منافع به دست آمده مبالغی را که قرض گرفته بودند ، بازپس دهند.
با سقوط بازار سهام ، صدهاهزار خانواده آمریکایی ورشکست شده و به خاک سیاه نشستند.بانک هایی که مردم از آنها وام گرفته بودند اعلام ورشکستگی کردند.
پس از آن نوبت به شرکت ها ، کارخانه ها و بازرگانان شد تا به دلیل ورشکستگی بانک ها و مصرف کنندگان سرمایه های خود را از دست بدهند.این آغاز بحران بزرگ اقتصادی سال ۱۹۲۹میلادی بود.
در حالی که تولیدات صنعتی ظرف ۳ سال آینده بیش از ۵۰ درصد کاهش می یابند ، قیمت ها نیز به نصف و حتی دو سوم تقلیل پیدا می کنند.
مزرعه داران کوچک که به بانک ها بدهکار بودند زمین و خانه خود را از دست داده و در جستجوی کارهای کوچک پاره وقت همراه با اعضای خانواده هایشان آواره جاده ها می شوند.
بیکاری شهری بیداد می کند.در سال ۱۹۳۳ میلادی تعداد بیکاران ایالات متحده به ۱۳میلیون نفر می رسد.به دلیل فقدان تامین اجتماعی بخش اعظم آنها برای بقا متکی به غذای نوانخانه ها می شوند.
دامنه بحران ۲۴ اکتبر سال ۱۹۲۹میلادی به کشورهای امریکای لاتین و سپس به اروپا گسترش یافت.کشورهایی مانند برزیل و آرژانتین گرفتار رژیم های استبدادی شدند.
در آلمان بیکاری طبقه متوسط موجب شد تا در انتخابات به حزب نازی رای بدهند و ستاره اقبال رهبر آن آدولف هیتلر که در سال ۱۹۲۹ رو به افول بود ، بار دیگر اوج گرفت و ۳ سال بعد وی صدراعظم آلمان شد.
سایر مناطق جهان نیز از پس لرزه های این بحران درامان نمی مانند.
سرانجام ، در سال ۱۹۳۶ میلادی ایالات متحده سرانجام انتهای این تونل تیره وتار را می بیند.
به این ترتیب ، در روز ۲۴اکتبر سال ۱۹۲۹میلادی بورس سهام وال استریت نیویورک «پنجشنبه سیاه» را تجربه کرد.
در این روز پس از ۱۸ ماه افزایش بی وقفه قیمت سهام ، بورس بازان که دیگر به افزایش نامحدود قیمت سهام عقیده نداشتند دست به فروش انبوه سهام می زنند و در کمتر از یک هفته بحران بزرگ اقتصادی تاریخ جهان غرب آغاز می شود.
بحرانی که عواقب آن نه تنها دامنگیر آمریکا بلکه دامنگیر اغلب کشورهای صنعتی و حتی غیرصنعتی گردید.
این بحران عامل اصلی بروز جنگ خانمان سوز جهانی دوم بود که دهها میلیون نفر در جریان آن جان خود را از دست دادند.

بهرام افتخاری