وقتی تهیه کنندگان، کارگردان می‌شوند

● نگاهی به فیلم «کارناوال مرگ» ساخته حبیب‌الله کاسه‌ساز «کاروناوال مرگ» ساخته حبیب کاسه‌ساز- جدا از اینکه روایات پشت پرده شکل گرفتن فیلم و بدل شدن تهیه کننده به کارگردان اثر …

● نگاهی به فیلم «کارناوال مرگ» ساخته حبیب‌الله کاسه‌ساز
«کاروناوال مرگ» ساخته حبیب کاسه‌ساز- جدا از اینکه روایات پشت پرده شکل گرفتن فیلم و بدل شدن تهیه کننده به کارگردان اثر را بدانیم یا ندانیم- فیلم فیلمنامه محوری است یعنی نقاط قوت‌اش مدیون فیلمنامه‌ای است که بالقوه دارای این توانایی است که بدل به فیلم تلویزیونی پربیننده‌ای شود و چندان برای قاب سینما مناسب نیست. فیلمنامه البته جاهایی دچار «حفره» هم هست مثلاً شخصیت «شاکردوست» اصلاً «تعریف» نشده و در حد یک تیپ تازه [در سینمای پس از انقلاب البته!] می‌ماند یا معاون قریبیان، به رغم چند اظهارنظر قابل توجه در چارچوب تعریف‌پذیری شخصیت‌اش، نه گذشته دارد، نه حال نه آینده و در اجرا، یادآور همان تپل‌های بامزه و پرسابقه سینمای بدنه هند، مصر، ایتالیا و ایران است. بگذارید سرراست بگویم که فیلمنامه اساساً در حوزه شخصیت‌پردازی دچار مشکل است و غیر از شخصیت قریبیان، رادان و تا حدی هم قائمیان، از پرداخت نهایی باقی حاضران در قصه غافل مانده؛ با این همه این فیلمنامه در پرداخت «وضعیت»، «قابل ملاحظه» عمل کرده، این حرف البته به این معنی نیست که «وضعیت» در فیلم هم به شکل یکدستی شکل گرفته؛ حرکات اضافی دوربین، همنوایی تزئینی موسیقی با بسیاری از صحنه‌هایی که نیازی به موسیقی ندارند، تعمد کارگردان در «ستاره‌سازی» و جلوه «ستارگان فیلم» در حوزه‌ای فراتر از «متن» و «روایت»، ما را با فیلمی دو پاره روبه‌رو کرده که اتفاقاً در گیشه‌ای مثل گیشه سینمای ایران، زمین نمی‌خورد چرا که برای هر نوع مخاطبی، جذابیتی برای عرضه دارد و این نکته به معنی مطایبه نیست. من بالشخصه باور دارم که تهیه کنندگان حرفه‌ای سینمای ایران، در مخاطب‌شناسی مخاطبان چنددهه‌ای‌شان، خیلی کم دچار اشتباه می‌شوند و ممکن است در گمانه‌زنی برای جذب «مخاطبانی فراتر از انتظار» دچار اشتباه شوند اما در گمانه‌زنی برای رسیدن به یک کف‌فروش معقول دچار خطا نمی‌شوند یا با درصد اندکی دچار خطا می‌شوند. به هر حال، ما اکنون با فیلمی روبه‌رو هستیم که تهیه کننده به ناچار پا پیش گذاشته تا کار را جمع کند و در همین حد، آنقدرها هم از نگاه مخاطب خاص ناامید کننده عمل نکرده. می‌دانیم که تهیه کنندگی و کارگردانی دو حوزه کاملاً جداست و موفقیت نسبی یکی در دیگری، می‌تواند امتیاز قابل توجهی به این یا آن حرفه‌ای این عرصه باشد!