۹ ژانویه ۱۸۲۵ ـ مدینه فاضله پدر سوسیالیسم تعاونی

رابرت اون OWEN‏‏, اسکاتلندی و یکی از بانیان «سوسیالیسم» در این روز از ژانویه سال۱۸۲۵ میلادی ۳۰هزار هکتار زمین درایالت ایندیانا از دولت واشنگتن خریداری کرد تا در آنجا جامعه نوین …

رابرت اون OWEN‏‏, اسکاتلندی و یکی از بانیان «سوسیالیسم» در این روز از ژانویه سال۱۸۲۵ میلادی ۳۰هزار هکتار زمین درایالت ایندیانا از دولت واشنگتن خریداری کرد تا در آنجا جامعه نوین (مدینه فاضل) خود را بسازد.
«اون» که در تاریخ عقاید ، یکی از پدران سوسیالیسم به شمار می رود فرضیه خود را پیروزمندانه در منچستر انگلستان پیاده کرده بود. «اون» که مدیر یک کارخانه ریسندگی و بافندگی بود. در منچستر بر پایه عقاید خود شهرکی ساخته بود که مجهز به همه وسایل رفاهی بود و فروشگاههای تعاونی آن بدون سود, اجناس را به اعضای تعاونی می فروختند. وی که معتقد به قیمت گذاری کالای تولید شده براساس بهای مواد خام, اجرت کارگر و استهلاک ماشین آلات و ساختمان و هزینه های متفرقه لازم دیگر بود, مطلقا فرمول عرضه و تقاضا و براین اساس, تعیین قیمت را قبول نداشت و آن را استثمار و عمل آن را کاپیتالیستی می خواند و می گفت که با ایجاد تعاونی های تولید و مصرف (فروش), باید واسطه ها از میان بروند که بدون انجام کاری مفید, از دسترنج کارگران بهره مند می شوند و بابالا بردن مصنوعی قیمتها, باعث کاهش تولید و بیکاری می گردند و اصطلاح «از تولید به مصرف» البته به صورت تعاونی از او است. مجلس عوام (پارلمان) انگلستان بر پایه افکار او قوانین متعدد از جمله قانون کارخانه داری را وضع کرد.
اون, علاوه بر افکار سوسیالیستی خاص, خود را مروج اخلاقیات کرده بود و می گفت جامعه یی که از چارچوب اخلاقیات خارج شود – سوسیالیستی باشد یا ارباب و رعیتی و ... – خوشبخت, سرزنده و بدون تشویش و دغدغه نخواهد بود و رفاهی را که نظام تعاونی برایش فراهم آورده و دسترنجی که نصیب خودش می شود احساس نمی کند. وی عقیده داشت که شخصیت هر انسان بستگی به محیطی دارد که در آن پرورش یافته و سرگرم زندگی است و از آنجا که در نظام تعاونی (سوسیالیستی «اون») رفاه تامین خواهد بود, شخصیت افراد نیز بهتر و کاملتر است و وقتی شخصیت بهتر شود یک فرد از آموزش خود استفاده بیشتر می برد و به دیگران هم استفاده می رساند. ریا و دروغ و انواع جرایم به دلیل نبودن نیاز و نیز تسلیح اخلاقی افراد , از میان می رود و دموکراسی حقیقی پا به وجود خواهد نهاد.
«اون» که تالیفات متعدد از جمله کتاب معروف «منظره تازه جامعه» دارد, سپس تصمیم گرفت که در یک سرزمین تازه – نه قدیمی مانند انگلستان – براساس عقاید خود یک مدینه فاضله بسازد و نام آن را «جامعه نوین هماهنگ» بگذارد و به همین منظور ۳۰ هزار هکتار زمین که بتازگی از بومیان (سرخپوستان) درایالت ایندیانا گرفته شده بود از دولت آمریکاخریداری کرد اما به دلیل کارشکنی مقامها و سرمایه داران محلی موفق به اجرای برنامه خود نشد, زیرا به محض استقرار در آمریکا موضوع ایجاد اتحادیه های کارگری و طرح اعتصاب برای احقاق حق و ... را پیش کشید که مواجه با کارشکنی ها و دشمنی های فراوان شد.