۱۴ نوامبر ۱۹۲۲ ـ سالروز پیدایش «بی بی سی» و سابقه درگیری های ایران با آن

۱۴ نوامبر ۱۹۲۲ رادیو انگلستان که در ۱۸ اکتبر آن سال از پستخانه آن کشور پروانه گرفته بود با موج متوسط آغاز بکار کرد. یک شرکت مختلط انگلیسی ـ آمریکایی مالک این فرستنده رادیویی …

۱۴ نوامبر ۱۹۲۲ رادیو انگلستان که در ۱۸ اکتبر آن سال از پستخانه آن کشور پروانه گرفته بود با موج متوسط آغاز بکار کرد. یک شرکت مختلط انگلیسی ـ آمریکایی مالک این فرستنده رادیویی بود. این کمپانی در ۱۴ دسامبر ۱۹۲۲ «جان ریث John Reith» را که بعدا لقب «لرد» دریافت کرد به مدیریت رادیوی خود منصوب کرد. دولت انگلستان در۳۱ دسامبر ۱۹۲۶ هنگامی که رادیودارهای انگلیسی به رقم دو میلیون و ۲۵۰ هزار رسیدند به توان نفوذی رادیو پی برد، دارایی کمپانی را خرید و از آن پس رادیو انگلستان با صدور فرمان پادشاه وقت با نام «بی بی سی» دولتی شده است. نفوذ در اذهان داخلی برای دولت انگلستان کافی نبود و از سال ۱۹۳۲، موج کوتاه را بر فرستنده های بی بی سی اضافه کرد و سرویس جهانی بوجود آورد.
از لحظه ای که دولت ایران به نخست وزیری دکتر احمد متین دفتری با کمک فنی آلمان رادیو تهران را در پنجم اردیبهشت ۱۳۱۹ (در چهار راه سیدخندان) تاسیس کرد دولت انگلستان درصدد افزودن بخش فارسی بر سرویس جهانی خود برآمد و این بخش از ۲۸ دسامبر ۱۹۴۰ (دیماه ۱۳۱۹) آغاز بکار کرد و با اینکه دکتر متین دفتری در چهارم تیر ۱۳۱۹ برکنار شده بود به انتقاد از او که یک ناسیونالیست افراطی است و عامل آلمان بود پرداخت. رادیو لندن (بی بی سی) از سوم ژانویه ۱۹۳۸ بخش زبانی عربی را راه اندازی کرده بود زیرا که دولت لندن شنیده بود آلمانی ها در جهان عرب که سران آن تحت سلطه و نفوذ انگلستان بودند علیه این دولت تبلیغ می کنند و درصدد شورانیدن توده های عرب برضد روسای قبایل هستند (یک نمونه فعالیت هواداران آلمان در جهان عرب؛ کودتای رشیدعالی گیلانی در فروردین ۱۳۲۰ در بغداد است).
دکتر عیسی صدیق رئیس اداره تبلیغات وقت (وابسته به وزارت فرهنگ) که متوجه نیات دولت لندن از راه اندازی بخش فارسی رادیو «بی بی سی» شده بود به دولت وقت (کابینه علی منصور) پیشنهاد کرد لایحه ای با مضمون کیفر بی اعتنایی به منافع میهن به مجلس بفرستد و ضمن آن گوش کردن به رادیوهای دولت های دیگر (رسانه های دولتی) که فهرست آنها هر سال باید اعلام شود «خلاف» بشمار آید و اسامی مرتکبین چنین خلافی پس از محکوم شدن در دادگاه در روزنامه ها منتشر شود تا مردم بدانند که چه کسانی به حرف خارجی گوش می کنند. این پیشنهاد پس از دست به دست گشتن های فراوان قربانی امروز و فردا کردن شد تااینکه وطن به اشغال نظامی درآمد، دکتر صدیق متهم به ملی گرایی (به دلیل فارسی کردن واژه های بیگانه) شد و برکنار گردید و .... برخی از کشورها دارای مقرراتی از این دست بوده اند و چون هدف از آن جلوگیری از اعمال نفوذ دولت های دیگر و احیانا مخالف است سانسور محسوب نمی شود (آزادی بیان و عقیده اختصاص به فرد دارد نه دستگاه روابط عمومی دولتها). از بخش فارسی رادیو لندن در دوران حکومت دکتر مصدق و چند زمان دیگر به صورت حربه استفاده شده بود (قاعده استفاده از رادیو ـ تلویزیون، ارتش و ... برای اجرای سیاست ها).
بنگاه دولتی بی بی سی که شهرت به جذب روزنامه نگاران ماهر کشورهای مورد نظر دارد و به ۳۳ زبان برنامه پخش می کند! از سال ۱۹۳۲ (عملا از سال ۱۹۴۶) دارای تلویزیون شده است که قلمرو این نوع رسانه نیز از دهه ۱۹۶۰ و استفاده از ماهواره، محدود به یک منطقه نیست و جهانی است. مبارزه تهران با این رادیو ـ تلویزیونهای دولتی فارسی زبان که ۶۷ سال پیش آغاز شده همچنان ادامه دارد و ازجمله مقررات جمع آوری آنتنهای ماهواره ای غیرمجاز. در کشورهای دیگر، درس «آشنایی با رسانه ها» بر دروس دوره متوسطه افزوده شده تا اتباع کشورها بتوانند رسانه حرفه ای را تشخیص دهند و نسبت به رسانه های دولتی بیگانه که دارای منظور و هدف خاص هستند بی اعتنا باشند. در تاجیکستان همین بی اعتنایی سبب شده است که بی بی سی فعالیت خود را محدود کند.
از دهه جاری (دهه یکم قرن ۲۱) رادیو ـ تلویزیونها بمانند روزنامه ها مطالب و اخبار خودرا که در مورد دولتی هایشان گزینشی هستند به صورت آنلاین هم منتشر می کنند. اصحاب نظر، بخش آنلاین این شبکه هارا فعلا به حال امنیت ملی خطرناک نمی بینند زیرا که مخاطبان آنلاین از نظر درک سیاسی و معلومات در سطح بالاتری قراردارند و شستشوی مغزی آنان آسان نیست.