هشدار به خانم های باردار

یک برنامه غذایی درست، تمام گروه های غذایی را شامل می شود: لبنیات، میوه ها، سبزیجات، ماهی، گوشت قرمز، تخم مرغ، اسیدهای چرب، کربوهیدرات (قند) و... زنان باردار باید به اندازه لازم …

یک برنامه غذایی درست، تمام گروه های غذایی را شامل می شود: لبنیات، میوه ها، سبزیجات، ماهی، گوشت قرمز، تخم مرغ، اسیدهای چرب، کربوهیدرات (قند) و... زنان باردار باید به اندازه لازم از تمام این غذاها در سبد غذایی شان بهره ببرند؛ مشروط بر این که:
▪ حدود ۱۰ درصد از کالری های مورد نیاز روزانه از پروتئین ها دریافت شود (و پروتئین ها اصولا در گوشت قرمز، ماهی، لبنیات و سویا یافت می شوند).
▪ حدود ۳۵ درصد از کالری های مورد نیاز روزانه از اسیدهای چرب دریافت شود (و اسیدهای چرب اصولا در کره، روغن، لبنیات و آجیل یافت می شوند).
▪ حدود ۵۵ درصد از کالری های موردنیاز روزانه از کربوهیدرات ها اصولا در نان، برنج، سیب زمینی، ذرت و ماکارونی یافت می شوند).
متخصصان تغذیه می گویند اگرچه در دوران بارداری نباید از غذاهای آماده (فست فود) و دسرهای شیرین و امثالهم به عنوان پایه اصلی یک وعده غذایی استفاده کرد، ولی هیچ لزومی ندارد که خودتان را از خوردن غذاهایی که دوست دارید، صرفا به خاطر باردار بودن، محروم کنید. می توانید شربت انواع میوه ها را بخورید و حتی خوردن یک تکه کوچک از کیک یا شیرینی مورد علاقه تان هیچ ضرری برای شما یا فرزندانتان نخواهد داشت. اما فراموش نکنید که همواره بهتر است میوه ها (به ویژه سیب، موز، هلو و زردآلو) و کمپوت میوه ها را در برنامه غذایی روزانه تان بگنجانید.
آن چه شما خواهید خواست
اسید فولیک، آهن، کلسیم و روی. تمام خانم های باردار به این ۴ موردنیاز دارند. اما چقدر و چگونه؟ در قالب غذا یا مکمل؟ کارشناسان تغذیه پاسخ می دهند:
▪ اسید فولیک
اسید فولیک یا همان ویتامین B۹ در سه ماهه بارداری (و حتی از ۲ ماه قبل از شروع بارداری) موردنیاز است.
این ویتامین در تشکیل و تکامل سیستم عصبی جنین نقش مهمی دارد. کمبود اسید فولیک در نخستین ماه های بارداری ممکن است به بیماری اسپینا بیفیدا منجر شود. این بیماری به دنبال عدم تکامل رشد مغز، نخاع و پرده مننژ بروز می کند و منجر به فلج شدن نوزاد می شود. این ویتامین همچنین می تواند از بروز بسیاری از ناهنجاری های مادرزادی مانند لب شکری جلوگیری کند.
منابع مناسب اسید فولیک عبارتند از: جو، میوه ها و سبزیجات تازه، آب پرتقال، عدس، نخود و برنج.
اما سوای مصرف این موادغذایی، استفاده از مکمل اسیدفولیک (روزانه ۴۰۰ میکروگرم) از ۲ ماه قبل از بارداری و تا انتهای ۳ ماهه اول بارداری توصیه می شود. البته این مقدار فقط برای خانم هایی با شرایط عادی توصیه می شود و در شرایط غیرعادی حتما نیاز است که با پزشک در مورد میزان مصرف این مکمل مشورت شود.
▪ آهن
آهن، خون موردنیاز برای ارسال موادغذایی به جفت را فراهم می کند و یک خانم باردار در طول بارداری بیشتر از زمان عادی به آهن نیاز دارد. منابع خوب آهن عبارتند از: سبزیجات سبز (مانند کلم بروکلی و اسفناج)، توت فرنگی، پسته و نان.
ویتامین C جذب آهن را بالا می برد و به همین خاطر توصیه می شود همراه یا بلافاصله بعداز خوردن غذاهای حاوی آهن، ویتامین C (آبلیمو، پرتقال، گوجه سبز یا...) نیز مصرف می شود. اما کافئین، تئین و کلسیم باعث کاهش جذب آهن می شوند و به همین دلیل توصیه شود از مصرف چای، قهوه، ماست و شیر همراه با غذاهای حاوی آهن و حداقل تا ۱ ساعت بعداز صرف این غذاها پرهیز شود.
متخصصان تغذیه به خانم های باردار توصیه می کنند که از هفته بیستم بارداری، روزانه یک قرص مکمل آهن بخورند. البته اگر خانمی تغذیه خوبی داشته باشد و در آزمایش هایش نیز کم خونی دیده نشود، ضرورتی برای مصرف قرص آهن ندارد اما چنین موردی به ندرت پیش می آید.
در ضمن توجه داشته باشید که مصرف قرص آهن ممکن است با بروز عارضه یبوست همراه باشد.
▪ کلسیم و روی
مصرف تمام مواد معدنی و به ویژه مصرف موادی مانند کلسیم و روی برای رشد جنین ضرورت دارند. اگر چه روی و کلسیم در موادغذایی مختلف یافت می شوند اما در صورت نیاز به مصرف مکمل آنها باید با پزشک مشورت شود. خانم های بارداری که تحت درمان دارویی هستند(مثلا خانم هایی که دیابت یا کم خونی دارند) و خانم هایی که سابقه زایمان نوزادی با کمبود وزن را دارند، حتما باید برای مصرف انواع مکمل ها و مقدار آنها با پزشک خود مشورت کنند. در ضمن باید به خاطر داشته باشید که مصرف بیش از حد این مکمل ها نه تنها مفید نیست، بلکه ممکن است برای کودک بسیار مضر هم باشد، پس باید در مصرف آنها حد اعتدال را رعایت کرد.
هر ۴ساعت یک بار غذا بخورید
در طول بارداری، زیاد اتفاق می افتد که شما خودتان گرسنه نیستید اما کودکتان گرسنه است. به همین دلیل توصیه می شود برنامه مشخصی برای غذاخوردن داشته باشید و صرفا به احساس گرسنگی خودتان تکیه نکنید. بهتر است هر۴ساعت یک بار غذا بخورید؛ حتی اگر حالت تهوع دارید یا بی اشتها هستید یا سوءهاضمه دارید یا...
هر روز باید بین ۵تا ۶وعده غذا بخورید، هرچقدر هم که این وعده ها مختصر باشد، اهمیتی ندارد و بسیار بهتر از آن است که روزانه ۳ وعده غذا بخورید، آن هم با اشتهای زیاد و مفصل و بی برنامه. جنین شما برای رشد، به مصرف وعده های غذایی منظم و متداوم نیاز دارد.
● نبایدهای تغذیه در بارداری
در طول بارداری از مصرف زیاد غذاهای حاوی ویتامین A (مانند دل و جگر) پرهیز کنید، زیرا افراط در مصرف این ویتامین با خطر آسیب های جنینی همراه است. از مصرف الکل جدا بپرهیزید. مطالعات متعددی نشان داده است که مصرف الکل در دوران بارداری منجر به بروز ناهنجاری های جسمی، ناتوانی های ذهنی و مشکلات روانی در کودک می شود.
خوردن محصولات کافئین دار را هم محدود کنید. تحقیقات نشان داده است که مصرف بیش از ۴فنجان چای در طول روز ممکن است در برخی موارد منجر به سقط جنین یا تولد نوزادی با وزن کم و حتی مرده زایی شود. کافئین اصولا در چای، نوشابه ها و شکلات یافت می شود. می توانید جوشانده های بدون کافئین را جایگزین کنید. به جای این نوشیدنی ها بهتر است شیر، آب میوه های طبیعی و حتی خود آب به همراه چند قطره آبلیمو را به عنوان نوشیدنی انتخاب کنید. در ضمن یادتان باشد که از مصرف شیر و پنیرهای غیر پاستوریزه نیز پرهیز کنید، چرا که احتمال بروز بیماری های واگیردار متعاقب مصرف آنها وجود دارد.