خانواده و نیازهای جوان و نوجوان

یکی از مهم ترین نهادهای اجتماعی، نهاد خانواده است که اهمیت بسیاری در رشد و شکوفایی و تربیت استعدادهای اجتماعی افراد دارد به طوری که می توان ادعا کرد اگر در جامعه ای آسیب های …

یکی از مهم ترین نهادهای اجتماعی، نهاد خانواده است که اهمیت بسیاری در رشد و شکوفایی و تربیت استعدادهای اجتماعی افراد دارد به طوری که می توان ادعا کرد اگر در جامعه ای آسیب های فراوان اجتماعی و روانی به چشم می خورد به طور عمده محصول جوامع کوچک و از جمله «خانواده» است. به طور مثال شاید بتوان گفت جوانی که در کوچه و خیابان و مکان های عمومی رفتاری دور از شأن یک فرد عادی دارد و طبق نظر کارشناسان امور اجتماعی و تربیتی «بزهکار» محسوب می شود، در اصل از تربیت ضعیف خانوادگی رنج می برد.
مهم ترین عنصر تربیت در خانواده والدین هستند که در تمامی دوران رشد و تحول فرزند با او هستند و نیازهای او را به خوبی می دانند اگر این نیازهای روانی مانند احتیاج به محبت و درک آن توسط والدین و ... در خلال دوره تحول، به حد کافی ارضا نشود و والدین به خاطر مشکلات زندگی ماشینی با فرزند خود در ارتباط دائم نباشند، نه تنها یک فرد نااهل را به جامعه تحویل می دهند بلکه با چنین غفلتی، جامعه خود را نیز به سوی انحراف فرهنگی و آسیب های اجتماعی سوق خواهند داد. بسیاری از والدین، نیاز فرزندان خود را محدود به خوراک و پوشاک می پندارند و وقتی به مراکز مشاوره خانوادگی یا کانون های اصلاح و تربیت می روند، با این جملات از وضعیت بد و اسفبار فرزندانشان اظهار ندامت می کنند که: «ما شب و روز مشغول کار و تلاشیم که فرزندمان در رفاه باشد و مبادا احساس نیاز کند»! در حالی که نیاز جوان امروزی فراتر از خوراک و پوشاک است و چه بسا خانواده های مرفهی که به خاطر پول زیاد دچار مشکلات اجتماعی می شوند و نظام خانواده و اجتماع را به ورطه انحطاط سوق می دهند پس باید توجه داشت که شخصیت اصلی انسان در دوران کودکی و نوجوانی شکل می گیرد و مهم ترین نیازهای اساسی جوانان و نوجوانان عبارتند از:
۱) آرامش در خانواده: که نقش مهمی در رفتار افراد خانواده دارد جوانان بزهکار و معتاد به طور معمول در خانواده هایی رشد و نمو پیدا کرده اند که از طلاق ها و بگومگوها و جر و بحث های پدر و مادر، ناآرام بوده است.
۲) وجود محبت، صلح و دوستی و صفا و صمیمیت بین اعضای خانواده: که می توان گفت بسیاری از جوانانی که تا پاسی از شب در کوچه ها و خیابان ها با دوستان خود پرسه می زنند و وقت خود را تلف می کنند، دارای کانون گرم خانوادگی نیستند و برای ارضای نیازهای خود به محبت، با افرادی دوست شده اند که ممکن است در آن ها رفتارهای ناصحیحی مانند کشیدن سیگار و سایر مواد اعتیادآور، به کار بردن الفاظ رکیک و زشت و اعمال و رفتار ناهنجار را مشاهده و تقلید کنند.
۳) نیاز به پذیرفته شدن و درک شدن: که می تواند جبران سریع و قاطعی برای حقارت های احتمالی گذشته باشد. بی تردید اگر روح تشنه جوان با معرفت صحیح و قانع کننده ای آشنا نشود و با بهره گیری از نیروی انتخاب و اختیار به عناصر فرهنگی و اندیشه های صحیح دست نیابد و نتواند انگیزه های قوی و بی نهایت خویش را در مسیری رشد یابنده، کمال بخش و ارضا کننده قرار دهد، روشن است که سر به عصیان خواهد گذاشت در حالی که نهاد خانواده می تواند با کارکرد صحیح خود که از آگاهی والدین سرچشمه می گیرد، دوران بحرانی نوجوانی را به مسیری برای رشد و تکامل فرد تبدیل کند.

نازیلا عیدی زاده