۲۶ دسامبر ۱۲۱۷ میلادی ـ اشتباه استراتژیک و ضعف به تعرض چنگیز خان انجامید ، اصلی که کهنه نشده است

تاریخنگاران آغاز زمستان سال ۵۹۶ خورشیدی (اواخر دسامبر ۱۲۱۷ میلادی ) را پایان کار حکومت قرا ختائیان و غوریان در آسیای میانه ، و همسایه شدن قلمرو سلطان محمد خوارزمشاه با قلمرو …

تاریخنگاران آغاز زمستان سال ۵۹۶ خورشیدی (اواخر دسامبر ۱۲۱۷ میلادی ) را پایان کار حکومت قرا ختائیان و غوریان در آسیای میانه ، و همسایه شدن قلمرو سلطان محمد خوارزمشاه با قلمرو چنگیز خان نوشته اند . خوارزمشاه با از میان برداشتن قراختائیان که میان قلمرو او و قلمرو چنگیز خان حایل بودند مرتکب یک اشتباه سیاسی بزرگ شد. چنگیز خان برنامه حمله به غرب متصرفات خود و ورود به دنیای سفید پوستان را نداشت که رویدادهای سال بعد (۱۲۱۸ میلادی) پای او را به ایران و نیز سرزمینی که امروز کشور روسیه است باز کرد و عمده ترین این رویدادها ، قتل فرستادگان بازرگانی چنگیز در شهر مرزی اترار بود که فرماندار آن مورد حمایت مادر خوارزمشاه قرار داشت . چنگیز در نظر داشت که با خوارزمشاه روابط دوستانه و با قلمرو او داد و ستد تجاری داشته باشد که حادثه اترار روی داد.خوارزمشاه چند اشتباه سیاسی و استراتژیک دیگر هم مرتکب شده بود که یکی از انها گرفتن فتوای مغایر شرع بودن خلافت عباسیان از روحانیون و دیگری تحریک حکام محلی بر ضد یکدیگر بود به گونه ای از تشکیل یک نیروی بزرگ واحد در برابر مغول جلوگیری شد. تاریخ این درس را داده است که پیروزی مغولها و هر فاتح دیگر تا به امروز نتیجه ضعف دفاعی و اقتصادی طرف دیگر و تفرقه و نفاق در آن بوده است. چنگیزیان پس از تصرف شهرهای نامتحد هنگامی که در مرکز اروپا و همچنین در شام با دو دولت دارای قدرت مرکزی رو به شدند شکست خوردند و از ادامه پیشروی دست کشیدند . جنبش غیر متعهدها هم در قرن گذشته با همین فلسفه به وجود آمد که به دلایل متعدد بعدا ضعیف و علیل شد.