مسعود غزنوی

● بیوگرافی و زندگینامه ▪ تاریخ درگذشت ۴۳۲ هجری قمری در دوره بالنسبه کوتاه اعتلای این سلسله که در واقع شامل فرمانروایی محمود بن سبکتکین ملقب به یمین الدوله (‌ ربیع الاول ۳۸۸ …

● بیوگرافی و زندگینامه
▪ تاریخ درگذشت
۴۳۲ هجری قمری
در دوره بالنسبه کوتاه اعتلای این سلسله که در واقع شامل فرمانروایی محمود بن سبکتکین ملقب به یمین الدوله (‌ ربیع الاول ۳۸۸ تا ۴۲۱ ه.ق.)‌ و مسعود بن محمود ملقب به شهاب الدوله ( ۴۲۱ تا ۴۳۲ ه.ق.)‌ می شد ، غیر از افغانستان کنونی ، قلمرو آنان در ایرانشامل خراسان ، سیستان ، گرگان ،‌ قومس و حتی ری و نواحی مجاور تا حدود اصفهان و در خارج از ایران و افغانستان کنونی ، شامل خوارزم (‌ خیوه ، ترکمنستان ) ، چغانیان ( در بخش علیای جیحون )‌ جوزجانان، مرو ، بلخ ، مروالرود و هرات ، و همچنین دره سند و قسمتی از نواحی شرق و شمال شرقی هند ( پنجاب و مولتان ) می شد.
با آنکه تمام آنچه در طول زمان ، طی غزوات مکرر محمود و کروفرهای متوالی پسرش مسعود و پدر محمود، سبکتکین ، در سرزمین هند عاید این فرمانروایان گشت ، این سرزمین به قلمرو آنان ملحق نشد . ذکر نام تعدادی از نواحی مفتوحه آنان در ماوراء سند ، وسعت حوزه ، فعالیت نظامی و جهادی آنان را قابل ملاحظه نشان می دهد ، که از آن جمله لاهور (‌ پنجاب ) ، قنوج (‌جنوب غربی دهلی ) ، ویهند ( ساحل چب سند ) ، ماتوره ( شمال غربی اگره )‌ ، هانسی ( شمال غربی هند ) ، بهاطیه ( سند سفلی )‌، کالنجر ( جنوب غربی الله آباد ) ، گوالیار ( جنوب اگره )‌ ، نهرواله (‌گجرات ) ، سومنات ( در گجرات ) ، باری ( ساحل شرقی گنگ ) ، ناردین (‌ در مغرب رود جیلم ) و تانسیر ( در شمال دهلی ) را می توان یادکرد. از این میان ، لااقل فتح پنجاب یک تختگاه تازه در لاهور به آنان داد که چندی ، به خصوص در غلبه غوریان بر غزنه ، آخرین تختگاه فرمانروایی ایشان گشت . در داخل ایران و افغانستان کنونی هم ذکر تعدادی از شهرهای که با حوادث دوران فرمانروایی آنان مربوط می شد ، تصوری از حدود قلمرو ایشان را در مدت اعتلای آنان به دست می دهد .
از آن جمله است : غزنه ، گردیز ، پروان ، کابل ، بست ، قصدار ، غور، زمین داور ،‌پوشنگ ، هرات ، گنج رستاق ، بلخ ، ترمذ ، مروالرود ، مرو ، طوس ، نیشابور ، بیهق ، سرخس ، باورد ، نسا ، استوار (‌قوچان )‌، دهستان ، گرگان ، طبرستان ، ری و اصفهان. ر چنانکه در تاریخ بیهقی از زبان حره ختلی – خواهر محمود – و از زبان مسعود پسر وی نقل شده است ، پادشاهان این سلسله از تمام این گسترهً واقع در داخل و خارج ایران و افغانستان کنونی ، " غزنه " را اصل بلاد و دیگر نواحی را فرع می شمردند . سبب اینکه آنان را غزنویان خوانده اند نیز ، تا حدی از همین روست . به هر حال ، این مساله ارتباط قلبی آنان را با این پایتخت دیرین خود نشان می دهد.