پارک ملی تندوره

پارک ملی به محدوده‌ای از منابع طبیعی کشور اعم از جنگل، مرتع، بیشه‌های طبیعی، اراضی جنگلی، دشت و آب و کوهستان اطلاق می‌شود که نمایانگر نمونه‌های برجسته‌ای از مظاهر طبیعی …

پارک ملی به محدوده‌ای از منابع طبیعی کشور اعم از جنگل، مرتع، بیشه‌های طبیعی، اراضی جنگلی، دشت و آب و کوهستان اطلاق می‌شود که نمایانگر نمونه‌های برجسته‌ای از مظاهر طبیعی ایران می‌باشد و به منظور حفظ همیشگی وضع زندگی و طبیعی آن و همچنین ایجاد محیط مناسب برای تکثیر و پرورش جانوران وحشی و رشد رستنیها در شرایط کاملاً طبیعی تحت حفاظت قرار می‌گیرد .
پارک ملی تندوره در شمال شرقی ایران و نزدیک ترکمنستان در ۳۷ درجه و ۲۹ دقیقه تا ۳۷ درجه و ۳۳ دقیقه عرض جغرافیایی و ۵۸ درجه و ۳۳ دقیقه تا ۵۸ درجه و ۵۴ دقیقه طول جغرافیایی واقع گردیده‌است . براساس تقسیم بندی مجموعه تندوره در شمال استان خراسان رضوی در۳۰ کیلومتری جنوب غربی شهرستان درگز قرار دارد و به سبب داشتن گونه های نادر گیاهی و جانوری و مناظر کم نظیر از حیث زیستگاههای منحصر به فرد جغرافیایی از اعتبار بین المللی ویژه ای برخوردار است این منطقه در حوزه آبریز هریررود و کشف رود و زیرحوزه رودخانه درونگر قرار گرفته‌است .
پارک ملی تندوره با مساحت ۷۳۴۳۵ هکتار در بهمن ماه سال ۱۳۴۷ به عنوان منطقه حفاظت تندوره قرق گردید و در اسفند ماه سال ۱۳۴۸ به پارک وحش تندوره تغییرنام یافت . در خرداد ماه سال ۱۳۵۰ قسمتی از شرق (ناحیه مجاور گردنه الله اکبر) حذف و در بهمن ماه سال ۱۳۵۳ عنوان پارک ملی تندوره به منطقه داده شد . پارک ملی تندوره از نظر تاریخی نیز حایز اهمیت بوده ودر گذشته نه چندان دور راه ارتباطی درگز به قوچان از این منطقه می‌گذشته‌است .
خصوصیات طبیعی: منطقه ای است کوهستا نی که از یک سری تپه ماهور های مرتفع به هم پیوسته و در جنوب و در رشته های سنگی در شمال تشکیل شده که رشته های اخیر دره های عمیقی را ایجاد کرده و بطور کلی زیستگاه های بسیار خوبی برای وحوش کوهستانی است . با اینک باران به مقدار کافی در این پارک نمی بارد با این حال دارای ۳۲ چشمه و ۹ حلقه چاه می باشد. میزان بارندگی سالانه اش حدود ۲۵۰ تا ۳۰۰ میلی متر و توزیع بارندگی در فصول مختلف بسیار متفاوت است. درجه حرارت در زمستان تا ۲۰- درجه میرسد و حداقل ۴ ماه از سال در این منطقه برف وجود دارد.
در این منطقه آثار و بقایای سکونت در دورانهای گذشته به چشم می‌خورد که از آنجمله میتوان به آثار باقی مانده از قلعه‌ای قدیمی به نام قلعه رجبه اشاره نمود که قدمت آن به قبل از اسلام بر می‌گردد .
مرتفع ترین نقطه این منطقه قله قنبرعلی در جنوب محدوده به ارتفاع ۲۵۸۶ متر است و پست ترین نقطه با ارتفاع ۸۸۴متر در بخش شمالی محدوده قرار دارد . این منطقه فاقد مراکز جمعیتی میباشد و تنها پاسگاههای محیط بانی چهل میر,‌ بابانستان ، شکراب ، تیوان ، درونگر ،چرلاق و زیارتگاه علی بلاغ در آن قرار دارند . مجموعه تندوره از نظر منابع آبی فاقد رودخانه‌های مهم است و قسمت اعظم منابع آب این منطقه را چشمه‌ها تشکیل می‌دهند .
آبدهی چشمه‌های منطقه چشمگیر نبوده و تنها چشمه‌های چهل میر و چرلاق به طور نسبی دارای آبدهی بیشتریدر مقایسه با سایر چشمه‌ها می‌باشند .
شکل خاص زیستی.ساختمان خاک .تغییرات ارتفاع .میزان بارش و شکل آن ونوسانات و گرما سبب گردیده پوشش گیاهی متنوعی در این ناحیه دیده شود .
پارک ملی تندروره از نظر ذخایر طبیعی و حیاتی ، تنوع زیستی و نمونه‌های حیات وحش ( قوچ و میش اوریال) و پدیده‌های ارضی و دیگر ویژگی‌های خاص در نوع خود پارکی ممتاز می‌باشد.راه اصلی پارک جاده شوسه قوچان به درگز می‌باشد که از سه نقطه می‌توان به پارک دسترسی پیدا کرد.
۱) قریه اینچه کیکانلو ( واقع بر سر راه درگر ، قوچان ) تاپاسگاه شکر آب ( جنوب پارک ) ۱۰ کیلومتر.
۲) از درگز تا پاسگاه چهل میر ( شر ق پارک ) ۳۰ کیلومتر.
۳) از نوخندان تا زیازتگاه بابانستان ( شمال پارک ) ۱۲ کیلومتر. این پارک از یک سری کوهای مرتفع و متصل به هم تشکیل شده‌است و سلسله جبال مشخصی ندارد. قسمتهای شمالی و شمال شرق آن هستند.
▪ حیات وحش
قوچ ومیش اوریال ، کل وبز ، [پلنگ] ، گراز ، گرگ ، روباه، شغال ، کفتار ، خرگوش ، سمور سنگی ، انواع گربه‌های وحشی و انواع خزندگان.
▪ پرندگان
تیهو ، کرکس ، روباه ، هما ، عقابها ، سارگپه‌ها ، جغد‌ها ، کوکوها ، زردپره ، سهره‌ها و سسکها.
▪ پوشش گیاهی
جامعه اورس ، انجیر ، بید ، نسترن ، گوجه وحشی ، کرکو ، درمنه ، گون ، کلاه میرحسن ، انواع گرامینه ، انواع گیاهان یکساله متعی و گیاهان با ارزش داروئی
▪ قابلیت‌های بالقوه پارک :
علاوه بر این که مرکز مناسب تحقیقاتی و مطلاعاتی برای پژوهشگران می‌باشد دارای مراکز تفرجگاهی می‌باشد که اهالی شهرهای اطراف بمنظور گذراندن اوقات فراغت از آن استفاده می‌نمایند.

نیلوفر فکور شرقی
شرکت توسعه ایرانگردی و جهانگردی خراسان رضوی
منبع :
۱. سایت ویکی پدیا
۲.سایت کویرها و بیابانهای ایران