چینی

ظرف سفالی معمولی را از خاک رس پخته شده در کوره در دماهای ۵۰۰ تا ۱۱۵۰ درجهٔ سانتیگراد می‌سازند و آنها را سفالینه می‌نامند. چینی فرق می‌کند: از خاک رس گداخته‌ای با پوشش لعاب (یعنی …

ظرف سفالی معمولی را از خاک رس پخته شده در کوره در دماهای ۵۰۰ تا ۱۱۵۰ درجهٔ سانتیگراد می‌سازند و آنها را سفالینه می‌نامند. چینی فرق می‌کند: از خاک رس گداخته‌ای با پوشش لعاب (یعنی ماده‌ای براق) تشکیل می‌شود و در مای بالا (حدود ۱۲۸۰ درجهٔ سانتیگراد) پخته می‌شود. رمز چینی‌سازی در استفاده از خاک رس خالص، کائولن یا خاک چینی، نهفته است که وقتی در دمای کافی پخته شود ترکیب فیزیکی‌اش تغییر می‌کند. این فرآیند را شیشه‌ای شدن می‌نامند. محصول نهائی شفاف و در مقابل آب کاملاً نفوذناپذیر است. علت این که چینیان خلیی پیشتر از بقیه، چینی را اختراع کردند این استکه سفالگران هم خاک رس را زودتر کشف کردند و هم توانستند دمای زیاد لازم برای پختن آن را به دست آورند.
اینک به نظر می‌رسد که یافته‌های باستان‌شناسی قدمت چینی واقعی را تا سدهٔ اول میلادی به عقب می‌برد. به هر حال، در سدهٔ سوم میلادی، چینی واقعی مسلماً مورد استفاده بود.
در زمان سلسلهٔ سونگ (۹۶۰ تا ۱۲۷۹) چینی‌سازی به صورت هنر بلندپایه‌ای درآمد. چینی‌سازی در این هنگام پیشه‌ای رایج بود که صدها هزار نفر به آن اشتغال داشتند. گروه‌هائی بودند که کارشان شستن خاک رس بود، عده‌ای دیگر فقط به لعاب می‌پرداختند، عده‌ای دیگر نیز کوره‌ها را نگهداری می‌کردند و غیره. یکی از کوره‌ەای این دوره که از زیر خاک بیرون آمده است ۲۵۰۰۰ قطعه چینی را در هر پخت در خود جای می‌دهد. این کوره در سراشیب تپه‌ای بنا شده است که شیب آرام ۱۵ درجه‌ای آن سرعت شعله‌ها رادر کوره کاهش می‌دهد. مهارتی که در ساخت کوره‌ها به کار رفته است بسیار چشمگیر است. بعضی از کوره‌ها با چوب می‌سوختند و بعضی دیگر با شمعل‌هائی از زغال سنگ. کنترل فرآیند اشتغال با دقت فوق‌العاده‌ای صورت می‌گرفت. در زمان سلسلهٔ مینگ (۱۳۶۹ ـ ۱۶۴۴) که ظروف آبی و سفید فراوان تولید می‌شد، بهترین کیفیت درخشندگی رنگدانهٔ آبی کوبالت را فقط با دماهای مشخص و با شعلهٔ کاهنده (اکسیدزدایی) به دست می‌آورند.