شکستگى ستون فقرات هميشه به‌عنوان يک صدمه وخيم شناخته مى‌شود. و برخورد با آن بايد کاملاً با دقت انجام شود زيرا که ممکن است اين شکستگى آسيب به نخاع را نيز همراه داشته باشد.
شکستگى ستون فقرات ممکن است ناشى از فشار مستقيم يا غيرمستقيم باشد. فشار ناشى از تصادف با وسيله نقليه؛ يا افتادن شى سنگين بر پشت مصدوم؛ يا فشردگى شديد مهره‌ها بر اثر افتادن روى زمين بر روى پا يا باسن منجر به جراحت وخيم ستون فقرات مى‌شود.
پرش ناگهانى و شديد سر به عقب به‌هنگام تصادف اتومبيل احتمالاً باعث آسيب‌ديدگى رباط‌ها يا ماهيچه يا عصب و گاهاً موجب شکستگى گردن مى‌شود.
آسيب‌پذيرترين ناحيه‌هاى ستون فقرات دو ناحيه هستند. مهره‌هاى گردن و مهره‌هاى پائين ستون فقرات.
آسيب‌ديدگى‌هاى احتمالى ستون فقرات شامل شکستگي، جابه‌جائى ديسک‌هاى ميان مهره‌اي، کشش عضلانى (کشيدگى عضله) و رگ به رگ شدن است. شکستگى‌ها ممکن است آسيب‌ديدگى عصب را نيز به همراه داشته باشند (دربارهٔ همهٔ اين موارد در مبحث آسيب‌ديدگى‌هاى عضلات، رباط‌ها و مفصل‌ها بحث شده است). در هر حال اگر در مورد ماهيت جراحت ترديد داريد فرض را بر شکستگى بگذاريد و آن را بايد مانند شکستگى درمان کنيد. اگر مصدوم سابقه ناراحتى در ستون فقرات دارد هميشه احتمال شکستگى را در نظر داشته باشيد.
- عوارض و نشانه‌ها:
۱. مصدوم ممکن است از درد شديد در پشت احساس ناراحتى کند و ممکن است احساس کند که ستون فقرات وى از وسط بريده شده است.
۲. مصدوم ممکن است هيچ کنترلى روى دست‌ها يا پاهاى خود نداشته باشد؛ از مصدوم بخواهيد که مچ‌ها، قوزک‌ها و انگشتان دست و پا را حرکت بدهد.
۳. احتمالاً بى‌حسي. براى آزمايش اين مورد بدون آنکه مصدوم متوجه شود دست‌ها يا پاهاى او را لمس کنيد و از او بپرسيد که آيا چيزى احساس مى‌کند يا نه.
۴. ممکن است هنگامى که با ملايمت او را معاينه مى‌کنيد متوجه بى‌نظمى در مهره‌ها شويد.
- هدف:
بى‌حرکت نگهداشتن ستون فقرات براى جلوگيرى از صدمهٔ بيشتر. از حرکت دادن مصدوم مطلقاً اجتناب کنيد مگر آنکه واقعاً لازم باشد و هر چه زودتر ترتيب انتقال او را به بيمارستان بدهيد.
- درمان:
۱.شکستگى پشت:
- به مصدوم توصيه کنيد که حرکت نکند و آرام باشد.
- اگر مطمئن هستيد که آمبولانس سر مى‌رسد مصدوم را تکان ندهيد اما سر او را با دست نگهداريد و اگر کسى حضور دارد از او بخواهيد که پاهاى مصدوم را نگه دارد. يک لباس لوله کنيد و در کنار مصدوم قرار دهيد تا سنگينى مصدوم روى آن بيفتد. روى مصدوم را با پتو بپوشانيد و منتظر رسيدن آمبولانس شويد.
- اگر مجبور شديد که مدت زيادى منتظر رسيدن کمک شويد يا راه بيمارستان طولانى و (يا) ناهموار باشد شانه‌ها و باسن مصدوم را نگهداريد و با دقت يک لباس، بالش نرم يا چيزى مانند آن بين ساق‌هاى پاى او قرار دهيد. دور قوزک پا را به شکل هشت لاتين باندپيچى نمائيد و يک باند پهن دور ران‌ها و زانوى مصدوم بپيچيد.
- مصدوم را روى يک برانکاردى که داراى سطحى سفت و محکم باشد در وضعيتى که راه تنفس مصدوم باز مى‌ماند قرار دهيد و به بيمارستان برسانيد.
۲. شکستگى گردن:
- به مصدوم توصيه کنيد که حرکت نکند سر و گردن او را نگه داريد تا کمک برسد.
- اگر براى رسيدن آمبولانس معطل شديد پوشش دور گردن مصدوم را باز کنيد و يک گردنبند به طريقى که توضيح داده شده بسازيد و دور گردن مصدوم قرار دهيد.
- روى مصدوم يک پتو بکشيد و منتظر رسيدن آمبولانس شويد.
- اگر ناچار شديد مصدوم را حرکت بدهيد به‌ترتيبى که در مورد شکستگى پشت گفته شد عمل نمائيد.
۳. درست کردن گردنبند:
- اگر گردنبند طبى در اختيار نداشتيد يک تکه روزنامه به طول ۱۰ سانتى‌متر لوله کنيد.
- آن را داخل يک باند مثلث شکل بپيچيد يا آن را داخل يک جوراب بگذاريد.
- آن را دور گردن مصدوم زير چانه قرار دهيد به‌طورى که مرکز روزنامه لوله شده در جلوى گردن مصدوم قرار گيرد.
- سپس روزنامه لوله شده را به اطراف گردن مصدوم خم کنيد و باند را در جلوى گردن گره بزنيد.
- مطمئن شويد که محدوديتى براى تنفس مصدوم ايجاد نمى‌کنيد.