له‌شدگى
اين‌گونه جراحت‌ها اغلب باعث صدمهٔ شديد به پوست، ماهيچه و استخوان مى‌شود. و حتماً بايد به پزشک مراجعه کرد. در اين‌گونه موارد به‌ويژه اگر به رگ‌هائى که يک عضو را تغذيه مى‌کنند آسيب رسيده باشد، احتمال خونريزى شديد بيرونى و داخلى وجود دارد. بنابراين در صورتى‌که در نجات مصدوم و برداشتن شيء سنگينى که روى او افتاده است تأخيرى صورت پذيرد، عضو صدمه ديده ممکن است به‌علت عدم دسترسى به خون اکسيژن‌دار براى مدت طولاني، نابود شود. در بعضى موارد که عضو بيشتر از يک ساعت تحت فشار باشد سرم موجود در خون وارد بافت جراحت برداشته مى‌شود و باعث مى‌شود که بافت‌هاى آن قسمت متورم و سفت شوند. هم‌چنين فشار خون کم شده و امکان دارد حالت شوم به مصدوم دست بدهد. هم‌چنين اين احتمال وجود دارد که به‌علت ترشح مواد به‌وسيلهٔ ماهيچه‌هاى آسيب‌ديده مواد شيميائى سمى در آن نقطه انباشته شوند. هنگامى‌که شما جسمى را که روى عضو مجروح افتاده است بلند مى‌کنيد، مواد سمى اين فرصت را به دست مى‌آورند که در بدن پخش شده و باعث از کار افتادن کليه‌ها بشوند که اين حالت مرگ‌آور است.
به اين ترتيب هنگامى‌که شما جسمى را که روى مصدوم افتاده است بلند مى‌کنيد تنها نشانه‌هاى جزئى مانند قرمزى و تورم را مشاهده مى‌کنيد در حالى‌که ممکن است وضعيت کاملاً خطرناک باشد.
- عوارض و نشانه‌ها:
۱. عضو له شده ممکن است بى‌حس يا دچار خارش و سوزش شود.
۲. متورم و سفت شدن بافت‌هاى اطراف عضو مجروح به‌علت ورود سرم خون به آن ناحيه.
۳. ضرب‌ديدگى و تاول در محل زخم.
۴. عوارض و نشانه‌هاى عمومى شکستگى (مبحث شکستگي).
۵. اگر شريان‌ها تحت فشار قرار گرفته باشند، عضو له شده سرد، رنگ‌پريده و بدون نبض خواهد بود.
۶. عوارض و نشانه‌هاى شوک.
- هدف:
جلوگيرى از آسيب به کليه‌ها، بر اثر ترشح مواد سمي. اگر عضو له شده بيش از ۳۰ دقيقه تحت فشار بوده است قبل از برداشتن جسمى که روى مصدوم افتاده است، اورژانس را خبر کنيد.
- درمان:
۱. ابتدا کوشش کنيد جلوى خونريزى را بگيريد و زخم‌ها را درمان کنيد؛ تا آنجا که مى‌توانيد اعضاء شکسته را حرکت ندهيد.
۲. اگر مطمئن هستيد برداشتن جسمى که روى مصدوم افتاده است زمان زيادى نمى‌برد، جسم را بلند کنيد. مصدوم را به پشت بخوابانيد به‌طورى که اگر امکان داشته باشد سر رو به پائين و پاهايش بلند باشد. به مصدوم توصيه کنيد حرکت نکند.
توجه:
زمان برداشتن جسم و طول مدتى که مصدوم تحت فشار جسم بوده است را براى گزارش به پزشک يادداشت کنيد.
۳. دست يا پاى جراحت برداشته را تکان ندهيد و با استفاده از بالش يا لباس يا پتو آن را بالا نگهداريد. اگر امکان داشته باشد پوشش روى عضو له شده را پاره کنيد و عضو را لخت باقى بگذاريد.
۴. براى برطرف ساختن شوک به ترتيبى که در مبحث شوک آمده است عمل کنيد.
۵. ميزان تنفس، نبض و سطح هوشيارى را هر ۱۰ دقيقه يکبار آزمايش کنيد.
۶. اگر مصدوم بيهوش شد، ولى به‌صورت عادى نفس مى‌کشيد، او را در وضعيت بهبود قرار دهيد.
۷. اگر تنفس و ضربان ايستاد، روش هاى نجات زندگى را بلافاصله شروع کنيد.
۸. مصدوم را به‌صورتى که وضعيت درمانى آن حفظ شود با برانکارد به بيمارستان برسانيد؛ به مسئول آمبولانس مدتى را که مصدوم تحت فشار جسم بوده است گوشزد کنيد.
اگر رساندن مصدوم به بيمارستان بيش از ۳۰ دقيقه طول مى‌کشد و احتمال خونريزى داخلى نمى‌دهيد، مى‌توانيد به مصدوم چند جرعه آب سرد بدهيد.
توجه:
اگر عضو صدمه ديده مدت خيلى کوتاهى تحت فشار بوده است يا فقط انگشتان دست يا پا جراحت برداشته‌اند انگشتان آسيب‌ديده را زير آب سرد روان قرار دهيد (مثلاً زير شير آب بگيريد يا آب سرد روى آن بريزيد) يا از کمپرس سرد استفاده کنيد.