سازمان پژوهش و برنامهريزى آموزشى (OERP) يکى از بخشهاى ستادى وزارت آموزش و پرورش است که مسئوليت تأمين و توليد منابع و مواد آموزشى مورد نياز دانشآموزان و معلمان کشور را بهعهده دارد. اين سازمان مىکوشد با انجام دادن پژوهشهاى لازم و همگام با نوآورىهاى بينالمللى و نيز متناسب با شرايط و نيازهاى علمي، زمينهٔ رشد کيفى و کمّى آموزش و پرورش را فراهم آورد. اين امر از طريق توليد برنامههاى درسيِ منطبق با شرايط علمى و نيز توليد کتابها و رسانههاى آموزشى و کمکآموزشى براى سطوح مختلف تحصيلى صورت مىگيرد.
چارت تشکيلاتى
شوراى هماهنگى علمى سازمان
اين شورا مرکب از رئيس سازمان (رئيس شورا)، تعدادى از اساتيد دانشگاهها و متخصصان برنامهريزى آموزشى و درسى و مديران کل حوزهٔ ستادى آموزش و پرورش است و وظيفهٔ تأمين شرايط لازم براى هدايت علمى فعاليتهاى سازمان را بهعهده دارد.
مؤسسه پژوهشى �برنامهريزى درسى و نوآورىهاى آموزشى�
براى پاسخگوئى به نيازهاى پژوهشى مرتبط با وظايف سازمان، در زمينهٔ برنامههاى آموزشى و درسى دورهەاى تحصيلى ابتدائي، راهنمائي، متوسطه و پيشدانشگاهى و ارتقاء سطح کيفى آنها، مؤسسهٔ پژوهشى برنامهريزى درسى و نوآورىهاى آموزشي در سازمان پژوهش و برنامهريزى آموزشى فعاليت مىنمايد.
بررسى و شناسائى نيازهاى پژوهشى مرتبط در چارچوب اهداف مؤسسه، انجام طرحهاى پژوهشيِ بنيادى - کاربردى براى بهبود کيفى برنامههاى آموزشى و درسي، پژوهش در محتواى برنامههاى آموزشى و درسى دورههاى مختلف تحصيلى و .... وظايف اساسى اين مؤسسه را تشکيل مىدهند.
روابط عمومى
روابط عمومى سازمان پژوهش و برنامهريزى آموزشي، وظيفه ايجاد ارتباط طرفينى بين مسئولان سازمان و جامعه را بهعهده دارد. بههمين منظور با برقرارى ارتباط پويا با رسانههاى گروهي، انعکاس فعاليتهاى سازمان، بررسى و مطالعهٔ شيوههاى مختلف اطلاعرسانى و تبليغات مناسب، برپائى نمايشگاهها و جشنوارهها و ... مىکوشد اين رسالت مهم را بهنحوى مطلوب به انجام برساند.
مؤسسه انتشارات برهان
براى جبران کمبود مطالب خواندنى و منابع مطالعاتى مورد نياز دانشآموزان و معلمان، همچنين بهمنظور افزايش سطح معلومات و ارتقاء مهارتهاى حرفهاى معلمان و کارشناسان، انتشارات مدرسه در دفتر انتشارات کمکآموزشى تأسيس شد و در ادامهٔ فعاليت خود و با گستردهشدن حوزههاى فعاليتى مربوطه به ساختار و اساسنامهاى خاص به ثبت رسيد.
تحقيق؛ تأليف؛ انتشار کتابها و نشريات علمي؛ آموزشي؛ کمکآموزشي؛ تربيتى و مذهبى براى دانشآموزان و فرهنگيان؛ تهيه و اجراء طرحهاى مطالعاتى و تحقيقاتى در زمينههاى فرهنگى و مذهبي؛ ايجاد تسهيلات بهمنظور دستيابى دانشآموزان و معلمان و کارشناسان آموزش و پرورش به تازهترين کتابهاى منتشر شده و محصولات فرهنگى از فعاليتهاى اساسى اين مؤسسه مىباشد.
مؤسسه انتشارات مدرسه برهان با ايجاد چهار فروشگاه کتاب؛ نرمافزار؛ کتابهاى درسى و نوشتافزار و محصولات فرهنگي و ايجاد ۱۰۰۰ نمايندگى در سرتاسر کشور به ارائه توليدات آموزشى و کمکآموزشى مىپردازد و تاکنون چندبار بهعنوان ناشر برگزيده در جشنوارههاى مختلف انتخاب و معرفى شده است.
معاونت برنامهريزى و پشتيبانى
اين معاونت در دو بخش امور برنامهريزى و امور پشتيباني، علاوه بر وظايف محوله از سوى رياست سازمان، وظايفى چون:
تدوين برنامه سالانه؛ تدوين برنامه پنجساله سازمان، بررسى اعتبارات مورد نياز، تهيه امکانات، تدارک مقدمات و پشتيبانى مالى و ادارى سازمان را برعهده دارد.
اداره کل چاپ و توزيع کتابهاى درسى
اين ادارهٔ کل وظيفه آمادهسازى و چاپ کليهٔ کتابهاى درسى براى همه دورههاى تحصيلى و توزيع مطلوب و در موعد مقرر بين دانشآموزان سراسر کشور را بهعهده دارد.
اين اداره کل براى وصول به اهداف مورد نظر خود جهت ارائه کتابهاى درسى به بهترين شکل و بالاترى کيفيت، ضمن مطالعه درباره امکانات چاپ و صحافي، امکانات توزيع کتاب و آشنائى با آخرين پيشرفتهاى علمى و صنعتى جهان در اين زمينه و شناسائى استانداردهاى بينالمللى مربوط به وسايل چاپ و صحافى نمونههائى را که با شرايط اقليمي، اجتماعى کشور ما سازگارى دارد برمىگزيند و به خدمت مىگيرد.
مراحل کارى چاپ کتاب در اين اداره کل شامل؛ آمادهسازى کتاب از مرحلهٔ حروفچيني؛ طراحى و صفحهآرائي؛ ليتوگرافي؛ کنترل نهائى قبل از چاپ؛ نظارت بر تمام مراحل چاپ و صحافى در چاپخانهها؛ تهيه آمار و برنامهريزى براى توزيع (تعيين شمارگان و سهميهبندى استانها، قيمتگذارى و پخش کتابهاى درسي) مىباشد.
دفتر برنامهريزى و تأليف کتب درسى
طراحى برنامههاى درسى و تأليف کتابهاى درسي، کتابهاى راهنماى معلم و کتابِ کار دانشآموز براى دورههاى مختلف تحصيلى و تربيتمعلم، از وظايف اصلى دفتر برنامهريزى و تأليف کتابهاى درسى است.
اين دفتر براى تحقق هدف کلى اعتلاء کيفيت آموزش و پرورش برنامههاى زير را دنبال مىکند.
تحقيق درخصوص ارکان و مؤلفههاى برنامههاى درسي؛ نيازسنجى برنامههاى درسى در سطوح مختلف؛ تهيه و پيشنهاد مجموعه هدفهاى عمومى و اختصاصى آموزش و پرورش براى دورههاى مختلف تحصيلي؛ ارزشيابى از برنامههاى درسى و نظارت بر اجراء آنها و ....
براى به انجام رساندن هدفها و برنامههاى اين دفتر ۲۵ گروه برنامهريزى درسى وظيفه تحقيق؛ پژوهش و توليد مواد آموزشي؛ اعتباربخشى و اجراء آزمايشي؛ اشاعه برنامههاى درسى و همچنين ارزشيابى و اصلاح برنامههاى درسى را بهعهده دارند.
دفتر برنامهريزى و تأليف آموزش عالى فني، حرفهاى و کاردانش
تهيهٔ برنامه درسى براى تمام رشتههاى فنى و حرفهاى تا سطح کاردانى پيوسته، توسط اين دفتر انجام مىشود.
برنامهريزى درسى در زمينه آموزشهاى فنى و حرفهاي؛ مهارتى و کاردانش؛ کمک به دستگاههاى ذىربط و راهنمائى و هدايت آنها در دروس مهارتي؛ تأليف کتابهاى درسى آموزش فنى و حرفهاى و کاردانش؛ مطالعه و بررسى رشتههاى مورد نياز جامعه و همکارى در تهيه برنامههاى درسى براى کارشناسى ناپيوسته علمى و کاربردى و ارزشيابى برنامهها و کتابهاى درسى در زمينهٔ آموزشهاى فنى و حرفهاى و کاردانش از وظايف اين دفتر مىباشند.
در اين دفتر براى هريک از رشتههاى آموزش فنى و حرفهاي، يک کميسيون تخصصى تشکيل شده است که با استفاده از نظر مشاوران تخصصي، تعليم و تربيتى و هنرآموزان خبره در مورد برنامهها و کتابهاى درسى و مواد آموزشي، همکارى و ايفاء نقش مىنمايند.
دفتر تکنولوژى آموزشى
آشناکردن معلمان؛ مديران؛ دانشآموزان؛ عموم مردم و کارشناسان با ابعاد مختلف فنآورى آموزشى و بهرهگيرى آنان از اين فنون و همچنين بررسى روشهاى بهينه استفاده از اين مواد (نرمافزارى و سختافزاري) موجود و توليد شده در سطح کشور و ارائه خدمات مشورتى در اين زمينه از وظايف دفتر تکنولوژى آموزشى مىباشد.
توليد نوارهاى آموزشي، صوتى و تصويرى و نرمافزارهاى آموزشى و ارائه برنامههائى درجهت اشاعهٔ فرهنگ کاربرد فنآورى آموزشى در امر يادگيرى و ياددهى از فعاليتهاى اساسى اين دفتر مىباشد.
وزارت آموزش و پرورش براى انتقال دانش در کمترين زمان و بدون هيچگونه محدوديت مکاني، و بهمنظور به هنگام کردن اطلاعات و استفاده بهينه از فنآورى اطلاعات (IT) شبکهٔ اطلاعرسانى رشد را تأسيس کرده است. اين شبکه که توسط دفتر تکنولوژى آموزشي اداره مىشود، دو وظيفهٔ مهم بهعهده دارد:
۱. تأسيس يک ISP پرقدرت بهمنظور سرويسدهى مناسب و سريع به مراکز، دفاتر و سازمانهاى آموزش و پرورش استانها و مناطق.
۲. تأسيس اينترانت و درنهايت اکسترانت رشد مخصوص مدارس کشور. پايگاههاى اطلاعاتى رشد (شبکه ملى مدارس کشور) در دو بخش براى استفاده عموم و بخش کاربران خاص نيازهاى علاقهمندان را برآورده مىکند.
در اين پايگاه اطلاعاتي، نتايج آزمونهاى برگزارشده در آموزش و پرورش؛ اطلاعات عمومي؛ پرسشها و پاسخها؛ بخشنامهها؛ اطلاعيهها و ... در شش بخش:
دانشآموزان؛ معلمان؛ اولياء؛ مديران؛ پست الکترونيک و اطلاعات مورد نياز، در اختيار کاربران قرار مىگيرد.
دفتر انتشارات کمکآموزشى
تهيه و توزيع مجلات رشد و کتابهاى آموزشى و کمکآموزشى از وظايف اصلى اين دفتر است.
رئوس برنامههاى اين دفتر در راستاى به انجام رساندن اهداف موردنظر بهشرح زير است:
توليد و توزيع مجلات و کتابهاى کمکآموزشى براى گروههاى سنى و دورههاى مختلف تحصيلي؛ برنامهريزى براى تأليف و ترجمهٔ کتابهاى آموزشى براى گروههاى تحصيلى و برگزارى دورههاى خاص براى دانشآموزان مستعد در رشتههاى مختلف ادبى و هنرى.
يکى از فعاليتهاى مهم و قابل توجه دفتر انتشارات کمکآموزشى طرح ساماندهى کتابهاى آموزشي است.
اين طرح، در جستوجوى يافتن راهکارهاى علمى و منطبق با نيازهاى آموزشى براى هدايت نشر کتابهاى آموزشى و کمکآموزشى در کشور است. برگزارى جشنوارههاى کتابهاى آموزشي، انتشار آثار مکتوب و اسناد مربوط به استانداردهاى توليد کتابهاى مفيد و مناسب آموزشى و انتشار کتابنامه رشد (کتابهاى مفيد و مناسب برگزيده شده در جشنوارهٔ کتابهاى آموزشي) از مهمترين بخشهاى طرح ساماندهى کتابهاى آموزشى مىباشد که توسط دفتر انتشارات کمکآموزشى به مرحله اجراء گذاشته مىشود.