در اين مبحث سعى بر آن است با نگاهى گذرا بر محدوديتها و نارسائىهاى جنبههاى آموزشي، تحقيقاتى روشهاى سنتى نمايش عوارض زمين در اهميت سيستمهاى نمايشى جديد تأکيد گردد. نمايش سهبعدى از G.I.S و جنبههاى کاربردى آن مبحث نمايش سه بعديرا بهخود اختصاص مىدهد.
قسمت اصلى اين مبحث در رابطه با مدلهاى (رقومي-گرافيکي) نظيرسازى شدهٔ سه بعدى از عوارض زمين مىباشد. در همين زمينه تکنيکهاى کارتوگرافى و کامپيوترى در ايجاد تصاوير سهبعدى مطرح هستند. در مبحث مربوط به مدلهاى نظيرسازى شده تصويرى در علوم زمينشناسى و ژئومورفولوژي، نتيجهگيرى شده و پيشنهادهائى مطرح مىشوند.
کلمات کليدى و محورهاى اصلى مقاله عبارت هستند از:
نقشه، سيستمهاى اطلاعاتى جغرافيائى G.I.S نظيرسازى مدلهاى سهبعدى G.I.S تکنيکهاى کارتوگرافى و کامپيوتري، مدلهاى رقومى - گرافيکى ناهموارىهاى زمين D.E.M کاربرد مدلها در علوم زمين.
کلمات کليدى Map به معنى نقشه متشکل از ورقه يا صفحه افقى است که تصاويرى از زمين با يک مقياس معين را توسط ايجاد يکسرى علائم قراردادى نمايش مىدهد. در پاسخ به اين سؤال که چرا انسان مبادرت به ترسيم نقشه کرده است بايد اذعان کرد نياز به نمايش پديدههاى موجود انسانهاى اوليه را مجبور کرده با توجه به قوه ادراک و ابزار موجود زمان خود نقشه تهيه کنند. در واقع انسان خواسته به نوعى برداشت خود از طبيعت و حتى ماوراء طبيعت را در روى اشيائى نظير سنگ، پوست، چوب، کاغذ ثبت کرده و اطلاعات محيط جغرافيائى خويش را بهطور سازمان يافتهترى نمايش دهد.
نقشه از ديرباز بهعنوان مهمترين ابزار در نمايش پديدههاى طبيعى بوده است با مرورى در تاريخ درمىيابيم که حداقل بيست قرن قبل از ميلاد بابلىها اولين نوع از نقشهها را در روى تابلوهاى گلى حک کردهاند. بدينسان هنر و فن کارتوگرافى ابداع مىگردد. هنرى که در طول تاريخ تحولات بسيارى را ديده است. در واقع نحوه ثبت گرافيکى وقايع موجود، ميزان ادراک و دانش بشرى از زمين را ارائه مىدهد. در طول تاريخ نقشه کاربردهاى غيرقابل شمارشى را داشته و نحوه استفاده از آن با توحه به اهداف متفاوت يکسان نمىباشد. ارزش نقشه بهويژه در علوم زمين غيرقابل انکار است، بهطورى که در بعضى از علوم زمين، حذف نقشه معادل با از بين رفتن علوم مربوطه خواهد بود.
بايد گفت نقشه پيکره اصلى جغرافيا و عصاى دست جغرافيدانان است. با مشخص بودن اهميت نقشه هميشه اين سؤال مطرح بوده است چگونه و با چه روشهائى مىتوان پديدههاى طبيعى زمين را نمايش داد که ضمن دقيق بودن بالاترين ميزان تأثير ذهنى را در بيننده داشته باشد و مهمتر اينکه شناخت کاملترى به محققان بدهد.
در نمايش عوارض زمين از روشهائى نظير نقشههاى توپوگرافى داراى خطوط تراز، نقشههاى رقومدار (نقاط ارتفاعي) سايه و روشن، هيپسومترى هاشورپردازى و نقشههاى برجسته استفاده مىگردد.