حرکت وضعى زمين يعنى حرکت به دور خود چون زمين در هر ۲۴ ساعت يک دور به دور محور خود مى‌گردد، در اين گردش هميشه يک سمت زمين رو به خورشيد و روز و طرف ديگر آن پشت به خورشيد و شب است، حرکت زمين از چپ به راست و يا از غرب به شرق با سرعتى حدود ۱۶۶۶ کيلومتر در ساعت انجام مى‌گيرد.
۴۰،۰۰۰ کيلومتر محيط استوائى کره‌زمين تقسيم بر ۲۴ ساعت طول شبانه‌روز، حدود ۱۶۶۶ کيلومتر در ساعت سرعت گردش زمين به دور خود مشخص مى‌گردد.
عبور زمين با سرعت مذکور از مقابل خورشيد باعث نظم گرفتن طول ساعات شبانه‌روز مى‌گردد، حال اگر فرض کنيم که نوسانى در سرعت حرکت وضعى زمين ايجاد گردد، به همان نسبت بر طول ساعات شبانه‌روز افزوده گرديده و يا از آن کاسته مى‌شود.
نظمى که حرکت زمين در نتيجه گردش به دور خود در مقابل خورشيد به‌دست مى‌آورد نظمى است که هر نقطه زمين از آن برخوردار است و هيچ‌گاه وقفه‌اى در کار آن به‌وجود نمى‌آيد. قدما براى شناسائى اين نظم در لحظه‌‌هاى زمانى مختلف شبانه‌روز، خطوطى فرضى بر روى سطح زمين قائل شده‌اند و بدين‌وسيله سطح زمين را به مناطقى تقسيم نموده‌اند. اين خطوط فرضى عبارتند از:
۱. مدارات
۲. نصف‌النهارات