طارق . [ رِ ] (اِخ ) ابن شهاب بجلی . صحابی است . او را سماع است از آن حضرت صلی اﷲ علیه و آله و سلم ، کم از دیگران است . (منتهی الارب ). مؤلف الاصابهٔ نسب وی را بدین سان آورده است : طارق بن شهاب بن عبد شمس بن هلال بن عوف بن جشم بن عمروبن لوی بن رهم بن معاویهٔبن اسلم بن احمس البجلی الاحمسی . کنیت وی ابوعبداﷲ است و در سنی بشرف رؤیت با رسول (ص ) نائل آمده است که در زمره ٔ مردان کامل بوده است . برخی گفته اند وی از آن حضرت سماع حدیث نکرده . بغوی گوید: طارق بن شهاب بکوفه فرود آمد. ابن ابی حاتم گفته : از پدرم شنیدم که او را شرف صحبت با آن حضرت حاصل نشده و حدیثی راکه روایت کرده مرسل است ، ازینرو من هم او را در زمره ٔ وحدان آوردم ، بدان سبب که طارق خود گفته : بشرف زیارت آن حضرت مشرف شده ام . سپس گوید: اگر ثابت شود که او برؤیت آن حضرت نائل آمده است ، پس بنابر قول راجح صحابی بودن وی مسلم خواهد بود و چون ثابت شود که وی را سماع از آن حضرت نبوده است روایت او از آن حضرت ،حدیث مرسل یک تن صحابی محسوب میشود. و این نظر بنابر قول راجح مقبول است . نسائی چند حدیث از او تخریج کرده و این امر اثبات میکند که طارق درک صحبت کرده است . ابوداود فقط یک حدیث از وی تخریج کرده و گفته است طارق شرف رؤیت را دریافته ولی بشرف صحبت نائل نیامده است . و متن حدیث مزبور در باب غسل جمعه است ، و حاکم حدیث مزبور را از طریق خود تخریج کرده و گفته است : عن طارق ابی موسی ، ولی حاکم را درباره ٔ آن به خطا نسبت داده اند. ابوداود طیالسی گفته : خبر داد ما را شعبه ، از قیس بن مسلم ، از طارق بن شهاب که گفت : من رسول صلی اﷲ علیه و آله را زیارت کرده ام و در ایام خلافت ابی بکر هم در غزا و جهاد با کفار بوده ام ، و این اسنادرا صحیح شمرده اند، و به همین اسناد هم گفته است : قدم وفد بجیلهٔ علی النبی صلی اﷲ علیه و آله و سلم ، فقال ابدأوا بالاحمسیین ، و دعا لهم . علی بن المدینی گوید:طارق ، برادر کثیربن شهاب است که از عمر روایت می کرده است . ولی صاحب «الاصابهٔ» گوید: حدیث کردن طارق از صحابه در کتب صحاح سته آمده و از جمله ٔ صحابه ٔ مذکور خلفاء اربعه باشند. بغوی از طریق شعبه ، از قیس بن مسلم ، از طارق تخریج کرده که گفت : دیدم حضرت رسول صلی اﷲعلیه و آله را، و در خلافت ابی بکر در یکی از غزوات شرکت کرده ام . سماک ، مخارق ، علقمهٔبن مرثد، و اسماعیل بن ابی خالد نیز از طارق روایت کرده اند. طارق در سال 82یا 83 یا 84 از دنیا گذشته ، و کسی که تاریخ وفات اورا بعد از صد هجرت دانسته خطا کرده است . ابن حبان تاریخ رحلت او را در سال 83 قطعی شمرده است . (الاصابهٔ ج 3 صص 281 - 282). ابن عساکر و ابن خلیل از طریق طارق روایت کرده اند که مردی از حضرت پیغمبر صلی اﷲ علیه و آله و سلم ، در حالی که پای مبارک وی در رکاب بود،پرسید کدام یک از اقسام جهاد بر دیگر اقسام آن برتراست ؟ آن حضرت فرمود کلمهٔ حق عند سلطان جائر. و نیز ابن عساکر از طریق بغوی روایت کند که آن حضرت فرمود بر شما باد شیر شتر و گاو، چو آنها شاخ و برگ و ریشه ٔ درختان را بتمامی بخایند و بخورند، ازینرو شیر آنان دوای هر دردی باشد. (تهذیب ابن عساکر ج 7 ص 41).