حاتمی . [ ت ِ ] سمعانی درانساب گوید: هذه النسبهٔ الی جدالمنتسب . والمشهور بهذه النسبهٔ الحسن احمدبن محمدبن عبدوس بن حاتم الحاتمی الفقیه کان من علماء اصحابنا الشافعیین و سمع الحدیث الکثیر بخراسان والعراق والحجاز و درس الفقه بمکهٔ و تخرج به جماعهٔ. سمع ابی العباس الاصم و غیره و توفی یوم الجمعهٔ وقت الخطبه لست مضین من شهر رمضان من سنهٔ384 و کان ابن تسع و اربعین سنهٔ. قال الحاکم ابوعبداﷲ و کان من علماء المسلمین ادیب فقیه کاتب اصولی . اخبرنا زاهربن طاهر اَ با (؟) ابوعثمان الصابونی اجازهٔ سمعت الحاکم ابا عبداﷲ الحافظ یقول سمعت ابا الحسن احمدبن محمد الحاتمی الفقیه یقول سمعت ابازید یقول رأیت رسول اﷲ صلی اﷲ علیه وسلم و انا بمکهٔ فی المنام کأنه یقول لجبرئیل علیه السلام یا روح اﷲ اصحبه الی وطنه و ابوحاتم احمدبن محمدبن حاتم الفقیه الحاتمی المزکی من اهل الطابران قصبهٔ طوس کان فقیها فاضلا مناظراً سمع الحدیث به نیسابور من ابی العباس محمدبن یعقوب الاصم و ببغداد من ابی علی اسماعیل بن محمد الصفار و بمکهٔ من ابی سعید احمدبن محمدبن زیادبن الاعرابی و بطوس من ابی الحسن محمدبن محمدبن علی الانصاری و بقرمیسین من ابراهیم بن شیبان و طبقتهم سمع منه الحاکم ابوعبداﷲ محمدبن عبداﷲ الحافظ و ذکره فی التاریخ فقال ابو حاتم الفقیه المزکی الحاتمی بقیهٔ المشایخ بطوس و نواحیها و من احسن الناس عاریهٔ لاهل العلم (؟) والسربها(؟) کتب معنا به نیسابور من سنه 34 ثم خرج الی العراق سنه 337 و اتانا بالطابران سنه 43. و عقدله مجلس للنظر والتدریس و توفی فی رجب سنهٔ 393 و ابوعلی محمدبن الحسن بن المظفر اللغوی المعروف بالحاتمی من اهل بغداد کان ادیباً لغویاً اخبار یا فاضلا روی عن ابی عمرمحمدبن عبدالواحد الزاهد و غیره اخباراً املاها فی مجالس الادب روی عنه ابوالقسم علی بن المحسن التنوخی و توفی فی شهر ربیع الاخر سنه 388 والقاضی ابوالمؤید میمون بن ابی العلاء احمدبن الحسن بن عدی بن حاتم بن اصم ابن عصمهٔ الحاتمی النسفی الی جده الاعلی کان قاضی نسف مدهٔ مدیدهٔ سمع جده ابا علی الحسن بن عدی الحاتمی روی عنه ابو حفص عمربن محمدبن احمد النسفی ولد سنهٔ 342 و توفی بنسف لیلهٔ الجمعهٔ التاسع عشر من رجب سنهٔ 413.