در بالغين انسداد راه‌هاى تنفسى بيشتر به‌دليل لقمه غذاى نجويده و بزرگ است و در اطفال و عقب‌مانده‌هاى ذهنى مى‌تواند به علل متنوعى روى دهد.

پيشگيرى

هنگام غذا خوردن از هيجانات روحى و صحبت‌کردن پرهيز نمائيد اجسام کوچک را از دسترس شيرخواران که معمولاً آنها را به دهان مى‌برند، دور نگه داشته و از خوردن لقمه غذاى بزرگ پرهيز کنيد. در فر بيهوش يا دچار کاهش سطح هوشياري، جهت جلوگيرى از برگشت محتويات دهان و معده به مجارى تنفسي، بهتر است مطابق شکل وى را به پهلو خوابانده و سر را در موقعيت پائين‌ترى قرار دهيد.

اقدامات اوليه

در مواجهه با فردى که جسمى راه تنفسى وى را مسدود کرده است بايد بلافاصله و به‌سرعت اقدام به خارج کردن آن نمائيد. اگر مصدوم بى‌هوش نباشد ابتدا وى را به سرفه وادار کنيد. در صورت عدم خروج جسم در حالى‌که مصدوم مختصرى به جلو خم شده است، با کف دست چند ضربه محکم بين دو کتف وى وارد کنيد تا باعث ايجاد سرفه و خروج جسم گردد. در صورت عدم خروج جسم بايد پشت مصدوم ايستاده و دست‌ها را دور شکم بيمار حلقه کنيد. دست چپ خود را زير قفسه سينه وى به حالت مشت نگه داشته دست راست را روى آن بگذاريد و با يک حرکت سريع و قوى به‌سمت داخل و بالا باعث خروج ناگهانى هوا از ريه‌ها و در نهايت خروج جسم از مجارى تنفسى شويد.


اين اعمال را، در صورت عدم موفقيت، چندين بار تکرار کنيد. پس از انجام اقدامات فوق مصدوم را به مرکز فوريت‌هاى پزشکى اعزام کنيد.


چنانچه فرد مصدوم بيهوش شده باشد ابتدا داخل دهان وى را از نظر وجود جسم خارجى بررسى کنيد و در صورت امکان هرگونه جسم خارجى مزاحم از قبيل لقمه غذا، دندان يا زبان، که به حلق برگشته و مانع تنفس وى شده باشد از دهان خارج نمائيد. سپس او را به پهلو برگردانده با کف دست چند ضربه محکم به ناحيه بين دو کتف وى وارد کنيد و در صورت عدم موفقيت بيمار را به پشت خوابانيده دو دست خود را به‌صورت ضربدر در بالاترين قسمت شکم، درست در ناحيه زير جناق سينه قرار دهيد و يک ضربه سريع و قوى به‌سمت بالا و داخل شکم وارد نمائيد تا راه تنفسى وى باز شود. اين اعمال را، در صورت عدم موفقيت، چند بار تکرار کنيد چنانچه با اين عمليات بيمار استفراغ کند او را به‌سرعت به پهلو برگردانيده تا محتويات استفراغ‌شده از دهان خارج شود و وارده راه‌هاى تنفسى نشود. در صورت عدم موفقيت بايد بيمار را فوراً به مرکز فوريت‌هاى پزشکى رساند. چنانچه مصدوم شيرخوار باشد ابتدا او را از پاها آويزان کرده با کف دست چند ضربه به پشت او وارد کنيد. سپس دهان او را باز نموده و جسم خارجى را بيرون بياوريد. بايد دقت کنيد تا جسم را عقبتر نراند و وضعيت را بدتر نکنيد. در اطفال زير يک‌سال هرگز نبايد از فشار شکمى استفاده شود و در اطفال بزرگتر فشار شکمى بايد آرامتر انجام گيرد.