مکيدن انگشت از سوى نوزادان فعاليتى کاملاً طبيعى و اقدامى براى رسيدن به آرامش است. تا زمانى که کودک کمتر از ۵ سال دارد، انگشت مکيدن او نبايد اسباب نگرانى شود. متأسفانه برخى از والدين زمانى مى‌خواهند مانع مکيدن انگشت از سوى فرزندان خود شوند که آنها هنوز به درک درست نرسيده‌اند و اصولاً نمى‌دانند که چرا نبايد انگشت بمکند. فراموش نکنيد که برداشت بچه‌ها از دنياى پيرامون او به‌کلى با برداشت بزرگ‌ترها تفاوت دارد. برداشت بچه‌ها به‌تدريج که بزرگ مى‌شوند تغيير مى‌کند.

رشد عاطفى فرزند شما

اگر مکيدن انگشت در اطفال و نوزادان طبيعى است، پدر و مادر چگونه مى‌توانند مانع ادامه‌دار شدن آن شوند؟ قبل از هر کارى بايد رشد احساسى و عاطفى کودک خود را درک کنيد، بايد بدانيد براى اينکه او سالم و شاد باشد به چه چيزهائى نياز دارد. برآورده ساختن اين نيازها قدم بعدى است که بايد برداريد.

نيازهاى نوزاد شما

به گفته اريک اريکسون، رواشناس، کودک در خلال سال اول زندگى و با توجه به واکنش کسى که از او پرستارى مى‌کند مى‌تواند به دنيا اعتماد بکند يا نکند. بچه‌هاى سالم و خشنود از زندگى کمتر گريه مى‌کنند و بيشتر مى‌خوابند زيرا اطمينان دارند که از آنها به ‌خوبى مراقبت مى‌شود بچه‌ها اين درس را در نخستين مرحله رشد احساسى و عاطفى خود مى‌آموزند.


گريه در اطفال و کودکان کم سن هميشه واکنشى خود‌به‌خود بوده به نوعى ناراحتى يا نيازى احساسي، عاطفي. بچه‌ها از روى برنامه‌گريه نمى‌کنند و قصد ندارند با گريه بر پدر و مادر خود مسلط شوند. بچه‌هائى که مورد مهر و محبت قرار مى‌گيرند احساس خوبى پيدا مى‌کنند اما به خاطر آنکه پدر و مادرشان به آنها برسند گريه نمى‌کنند.


بعضى از والدين احساس مى‌کنند اگر به هر پريشانى و گريه کودک آنها واکنش نشان دهند آنها را لوس و بد عادت مى‌کنند اما ابداً اين‌طور نيست. برعکس اگر به آنها واکنش نشان ندهند، بد مى‌کنند. مثلاً بعضى از والدين سعى دارند برنامه غذائى مشخصى براى فرزندان خود در نظر بگيرند. در اين شرايط اگر کودک آنها وقتى که نبايد گرسنه شود، گرسنه شود و گريه کند، به گريهٔ او واکنش نشان نمى‌دهند و وقتى سرانجام به اين نتيجه مى‌رسند که زمان غذا دادن به فرزند آنها رسيده، کودک پريشان‌تر و ناراحت‌تر از آن است که بخواهد غذا بخورد. در اين مواقع غذا خوردن وقت بسيار بيشترى مى‌گيرد زيرا کودک به هنگام گريه هواى زيادى بلعيده است. در اين مواقع کودک قبل از آنکه به‌طور کامل سير شود به خواب مى‌رود. در نتيجه پس از مدت کوتاهى از خواب بيدار مى‌شود و احساس مى‌کند که بايد دوباره غذا بخورد. پدر و مادر هم تنش و خستگى بيشترى تجريه مى‌کنند. پدر و مادر به‌جاى اينکه برنامه غذائى مناسبى تدوين کنند براى کودک خود توليد زحمت مى‌کنند. اشکال مهمى که در اينجا بروز مى‌کند اين است که کودک نمى‌تواند به پدر و مادر خود اعتماد کند که آنها بتوانند نيازهاى او را برآورده سازند. اينگونه کودک مشوش و هراسان شده ممکن است بيشتر گريه کند.

فعاليت مکيدن انگشت

مکيدن انگشت براى کودکان کم‌سال کاملاً طبيعى است و انگشت مکيدن هميشه به معناى اين نيست که پدر و مادر تقصير دارند. مسئله زمانى بروز مى‌کند که کودک به‌طور منظم از ملامت، کسالت، خستگي، گرسنگي، ناراحتى و يا پريشانى جسمانى و روانى رنج ببرد. اگر به‌طور منظم نيازهاى کودک برطرف شود و او بتواند به‌طور منظم با کسانى که در اطراف آنها هستند ارتباط برقرار سازد بعيد است که عادت مکيدن انگشت در او ادامه‌دار شود. صرفاً به خاطر داشته باشيد که با واکنش نشان دادن به گريه کودک، مرتفع ساختن نيازهاى او، در آغوش کشيدن، آواز خواندن و صحبت کردن با او ـ حتى وقتى کاملاً خسته هستيد ـ در وقت خود صرفه‌جوئى مى‌کنيد و بسيارى از مسائل و مشکلات شما حل مى‌شود.

رشد عقلانى کودک

اگر فرزند شما در حال حاضر انگشت مى‌مکد، ممکن است بخواهيد درباره رشد عقلانى بچه‌ها اطلاعاتى داشته باشيد. چرا؟ قبل از اينکه مکيدن انگشت از سوى کودک را بتوانيد برطرف نمائيد، کودک بايد به درجاتى از رشد عقلانى رسيده باشد که با شما همکارى کند. به‌عبارت ديگر کودک بايد بداند چرا نبايد انگشت بمکد و مکيدن انگشت به او چه لطمه‌اى مى‌زند. به گفته پياژه، بچه‌ها به‌طور مرحله‌اى رشد مى‌کنند. شروع رشد از زمان تولد و پايان آن در دوران بلوغ است.

چگونه اطفال مى‌آموزند

هيچ کودکى از بدو تولد با دليل و منطق آشنا نيست. قواى ذهنى کودک به‌تدريج و در زمان طفوليت و کودکى او رشد مى‌کند. اطفال با لمس کردن، احساس کردن، بوئيدن، ديدن و شنيدن مى‌آموزند. بچه‌ها با دهان، دست‌ها، چشمان و ساير حواس خود تفحص مى‌کنند. اين حواس، نقش قاطعى در رشد شخصيت، رشد مهارت‌هاى کلامى و رشد عقلى کودک بازى مى‌کنند. والدينى که پيوسته دست فرزند خود را از دهان او بيرون مى‌کشند و مانع از انگشت جويدن او مى‌شوند بى‌عدالتى وحشتناکى در حق فرزندان شما روا مى‌دارند. در واقع بخش مهمى از رشد فرزندان شما را با وقفه روبه‌رو مى‌سازند. اگر نگران مکيدن انگشت فرزند خود هستيد سعى کنيد سر او را با فعاليت‌هاى مختلف گرم کنيد. با او بازى کنيد و به او اشياء زيبا و دوست داشتنى بدهيد. خواهيد ديد که فرزند شما فرصت چندانى براى مکيدن انگشتان خود پيدا نخواهد کرد.

دنيا در نظر کودکان دو، سه ساله

کودکان نوپا مثل بچه‌هاى بزرگ‌تر، نوجوان‌ها و بالغ‌ها فکر نمى‌کنند. آنها براى خود واقعيت جداگانه‌اى دارند. مثلاً براى بچه‌هاى دو، سه ساله، درک گذشته يا آينده دشوار است. اگر به يکى از اين بچه‌ها بگوئيد اگر يک هفته انگشت نمکد براى او چيزى خواهيد خريد، با اينکه بگوئيد اگر تا يک صد سال آينده انگشت نمکد، براى او به لحاظ معنا تفاوتى نخواهد داشت. ممکن است قولى که مى‌دهيد او را ترغيب کند تا موقتاً انگشت نمکد اما مسلماً لحظه‌اى بعد قول و قرار شما را فراموش مى‌کند.


افزوده بر اين، کودکان پيش‌دبستانى معمولاً تفاوت ميان درست و نادرست را درک نمى‌کنند. اگر به آنها براى نمکدين انگشت هديه‌اى بدهيد ممکن است بلافاصله بعد از گرفتن جايزه دوباره شروع به مکيدن بکنند. نه اينکه از روى عمد و قصد بخواهند اين کار را انجام دهند، آنها هنوز مفهوم صادق نبودن را درک نمى‌کنند.


ممکن است پدر و مادر از اين نگران باشند که کودک کم سال آنها تا رفتن به مدرسه مکيدن انگشت را ترک نکند، اما نبايد چنين وظيفه‌اى را بر دوش او بگذارند زيرا هنوز درک و برداشت مناسبى از درست و نادرست ندارند. تعيين هدف يا وظيفه‌اى که کودک نمى‌تواند آن را درک کند يا انجام دهد مى‌تواند منجر به خجالت و شک او به خود شود.