فروزان راسخی
بَگوَد گیتا، نغمه الهی، جزئی از مجموعه عظیم مَهابهاراتا است که جنگ فرزندان بهاراتای بزرگ، یعنی کوُروان و پاندوان، را به تصویر می کشد. منبع اصلی الهام گیتا، اوُپه نیشَدهاست. این کتاب هنر تعمّق مکتب یوگا، ثنویت مکتب سانکیه، خداپرستی آیین بَگوَته و آموزه مطلق اوُپه نیشَد را جمع آوری کرده است. <br /> نوشتار حاضر در صدد است تا موضوع علم النفس را از منظر کتاب گیتا بررسی نماید.<br /> علم النفس را علمِ به نفس، مراتب، اطوار و حالات آن دانسته اند. خود نفس ساحتِ غیرجسمانی انسان است که مراتبی دارد. مثلاً عرفای مسلمان، روح، سرّ قلب، خفی و احقی را مراتب نفس می دانند. علاوه بر این نفس اطواری هم دارد. یک طور وجودیِ نفس، قبل از تعلّق به بدن و طور دیگر آن، بعد از تعلق به بدن در دنیا و طور سوم، بعد از قطع علاقه از بدن است که مربوط به عوالم برزخ و آخرت می شود. حالات نفس هم افعال و انفعالات و قوای نفس است. امروزه علم النفس را علمی می دانند که به نفس، کارکردها، ساختار و آثار رفتاری نفس می پردازد. برای شناختن این امور در باره نفس راه های مختلفی وجود دارد، از جمله:<br /> 1. علم النفس تجربی؛ امروزه به آن روانشناسی یا روانشناسی آزمایشگاهی می گویند و از راه تجربه و آزمایش به مطالعه نفس می پردازد.<br /> 2. علم النفس عرفانی؛ از راه مراقبه و رجوع به خود و کشف و شهود حاصل می آید.<br /> 3. علم النفس تعبّدی یا دینی؛ فقط در پی آن است تا ببیند متون مقّس دینی درباره نفس چه گفته اند.<br /> 4. علم النفس فلسفی؛ بر اساس اصول عقلی به بحث هایی درباره نفس می پردازد، از جمله این که آیا نفس بسیط است یا مرکّب؟ نحوه تجرّد آن چگونه است؟ در قلمرو نفس، جبر حاکم است یا اختیار؟ رابط نفس به عنوان یک جوهر مجرّد با بدن به عنوان یک جوهر مادّی چگونه است؟<br /> فهرست مطالب کتاب به شرح زیر است:<br /> فصل اول: معرفی کتاب بگود گیتا<br /> فصل دوم: علم النّفس گیتا
فایل(های) الحاقی
| علم النفس گیتا | elmeonafs gita.exe | 538 KB | application/octet-stream |